Đọc hiểu Đứa con người cô đầu (Kim Lân) | Luyện đề đọc hiểu Văn 12

[...]

Có tiếng hỏi:

- Anh Ứng có nhà không cô?

Tôi nhỏm dậy nói với ra:

- Có! Thạ đấy phải không? Vào trong này.

Thạ theo em tôi vào. Chào mẹ tôi rồi, y nhớn nhác tìm.

- Thạ! Đây kia mà!

Hắn chạy lại phía tôi:

- Ở. Anh ở đây mà em không biết. Gớm, trời nóng quá nhỉ. Hôm nay em ngủ đây với anh nhé?

Tôi trả lời miễn cưỡng:

- Ừ, cũng được.

Dưới ánh sáng mờ mờ đêm trăng thượng tuần, tôi thấy hắn tiều tụy quá. Quần áo xốc xếch bẩn thỉu. Cái đầu lâu không húi, tóc rù ra như tổ chim, chùm lấy khuôn mặt choắt cheo khắc khổ. Hai mắt lờ đờ thiếu ánh sáng, trái hẳn với cái mồm mỏng tang lém luốc.

[...]

Tôi biết Thạ vào vụ hè mấy năm trước đây. Tôi hay sang trường tư của anh Thảo - bạn tôi, chơi [...]. Không một lần nào gần tôi, hắn không khoe: "Em là con cháu cụ Lương Thế Vinh, cụ Lương Đắc Bằng, cụ Lương Quy Chính đấy anh ạ" [...] Nhiều lúc tôi thấy khó chịu vì cái tính huênh hoang xốc nổi, nhưng cũng không tiện nói ra.

[...]

Chợt nghĩ đến quần áo, tôi quay mình lại hỏi:

Thế quần áo trước kia của Thạ đâu?...

- Em mất trộm. Nhà em mất trộm, anh ạ. Có bao nhiêu quần áo mất sạch.

Tôi hoài nghi. Vì hắn trả lời lúng túng. Và đây với Mười Lăm Gian là bao xa mà một vụ trộm xảy ra tôi không biết? Tuy vậy, tôi cũng nói lấy lòng:

Độ này vải cao, mất thế cũng khá tiền đấy nhỉ?

Nhưng trong thâm tâm tôi thấy bừng bực. Tôi nghiệm ra từ trước đến nay tôi hỏi hắn điều gì, hắn cũng trả lời quanh, không thật!

[...]

Chúng tôi vẫn chưa ai ngủ được. Tự nhiên cái gì xích Thạ nằm gần thêm. Hắn nói qua tiếng thở dài:

Đời em khổ lắm, anh Ứng ạ.

Tôi biết hắn có tâm sự gì muốn nói nên im lặng.

- U em lại bước đi bước nữa!

Tiếng hắn nói ngụ một nỗi gì vừa thống khổ, vừa hờn giận. Chợt tôi cũng thở dài một tiếng khe khẽ, như nén xuống nỗi dày vò của hắn: "Lại bước đi bước nữa". Trời! thật là mỉa mai chua chát. Thì ra mẹ hắn đã đi bước nữa nhiều lần. Im lặng một lúc khá lâu, lại nghe hắn cất tiếng kể tiếp bằng một giọng đều đều não nuột:

- Em nói thật đời em. Anh đừng khinh em nhé. Anh ạ, mẹ em là cô đầu chính tông. Ông bà ngoại em sinh được bốn người con gái làm cô đầu cả bốn. Trước khi lấy thầy em, mẹ em đã tằng tịu với một ông Lục sự; đẻ được một người con trai. Được ít lâu ông Lục ấy phải đổi đi xa. Хеm chừng ông ta cũng không giàu có gì. Mẹ em bỏ thẳng cánh. Thầy em lấy mẹ em về; nhà có vợ cả. Vốn là người đanh đá lại cậy thể thấy em chiều chuộng, mẹ em lấn quyền hành hạ các anh con mẹ già em khổ lắm. Đấy là thời kỳ sung sướng nhất trong đời em. Em đi học đến lớp ba thì thầy em mất. Sẵn có ít vốn riêng, mẹ em trở lại nghề cũ; mở nhà hát cô đầu. Được vài năm cảnh nhà sa sút dần. Em phải thôi học về nhà làm thằng nhỏ. Anh ạ...

[...]

Vì công việc hàng ngày, câu chuyện thương tâm trong đêm mưa gió không còn trở lại quấy rối trong óc tôi nữa.

Mãi đến một hôm, trời nắng chang chang...

Tôi phải đi rát vào vỉa hè cho có bóng mát. Lưng tôi ướt dẫm mồ hôi. Hai mi mắt nặng nề buông xuống, sợ ánh sáng. Mùi rác rưởi, mùi cống rãnh bay tản mác khắp các ngõ, ẩm thấp, nồng nực; mùi quen thuộc của một phố nghèo. Bỗng tiếng rao kem Nhật vang lên, rướn lên. Nghe quen quen, tôi quay lại. Thì ra Thạ.

Thoáng thấy tôi, hắn đội lệch cái mũ trắng rúm ró che mặt rồi quay ngoắt vào phố khác. Độ này hắn gầy quá. Quần áo rộng lùng bùng. Sợi đã bợt nên mặc dầu vá chằng vá đụp, áo nó vẫn rách tả tơi, để hở những miếng da đen sạm vì cháy nắng. Bóng cậu học trò xinh xẻo, trắng trẻo không còn ở hắn nữa [...]

(Trích Đứa con người cô đầu, Kim Lân, https://isach.info/story)