Trong một bài thơ đề tặng con gái, nhà thơ Chế Lan Viên nhắc nhở: Ta cúi xuống đất/Hí hửng nhặt tìm từng cái kim rơi vụn vặt lớp 9

Dàn ý

I. Mở bài

- Giới thiệu về đoạn thơ của Chế Lan Viên

- Dẫn dắt vào vấn đề: Đoạn thơ là một lời nhắc nhở sâu sắc về cách con người sống và lựa chọn điều gì là quan trọng trong cuộc đời – đừng vì mải mê với những điều nhỏ nhặt, tầm thường mà bỏ lỡ những giá trị lớn lao, ý nghĩa của cuộc sống.

II. Thân bài

1. Phân tích đoạn thơ

- Hình ảnh “cúi xuống đất... nhặt tìm từng cái kim rơi”: Ẩn dụ cho việc con người mải mê với những điều vụn vặt, tầm thường, vật chất nhỏ nhoi trong cuộc sống.

- “Lồng lộng trên cao... mùa trái, mùa chim bay mất”: Tượng trưng cho những điều tươi đẹp, quý giá như tình yêu, cơ hội, ước mơ, hạnh phúc – những thứ vô hình nhưng có giá trị lớn lao.

→ Cuộc sống ngắn ngủi, mỗi người nên biết lựa chọn điều gì là đáng để theo đuổi, trân trọng, đừng để lỡ mất những giá trị tinh thần chỉ vì chăm chăm theo đuổi cái nhỏ bé, tầm thường.

2. Bàn luận, mở rộng vấn đề

- Trong thực tế, nhiều người vì mải lo toan cơm áo, tiền bạc, danh lợi mà quên mất những điều quan trọng hơn như:

+ Tình cảm gia đình, bạn bè.

+ Sự phát triển bản thân, ước mơ, đam mê.

+ Giá trị sống nhân văn, yêu thương, sẻ chia.

- Những “mùa trái”, “mùa yêu” có thể là:

+ Cơ hội học tập, trải nghiệm tuổi trẻ.

+ Khoảnh khắc bình yên bên người thân.

+ Niềm hạnh phúc giản dị nhưng quý giá.

- Khi để chúng bay qua rồi, con người mới nhận ra thì đã muộn → lời cảnh tỉnh thấm thía của nhà thơ.

3. Bài học rút ra

- Cần học cách cân bằng giữa vật chất và tinh thần.

- Trân trọng những điều lặng lẽ nhưng quý giá trong cuộc sống: thời gian, tuổi trẻ, tình yêu, sự sẻ chia.

- Biết sống chậm lại, hướng lên cao thay vì chỉ cúi xuống tìm kiếm những điều nhỏ nhặt.

III. Kết bài

- Khẳng định lại: Tâm niệm của Chế Lan Viên là một bài học sâu sắc cho thế hệ trẻ hôm nay.

- Mỗi chúng ta cần biết sống có ý nghĩa, biết chọn lựa điều gì là quan trọng để không hối tiếc về sau.

Bài siêu ngắn Mẫu 1

Như những cánh bồ công anh theo gió bay xa, con người rồi cũng sẽ có lúc phải chọn cho mình một lối đi, một cách sống riêng biệt. Nhà thơ Chế Lan Viên từng viết những câu thơ như một lời nhắc gửi con gái - cũng là gửi cho mỗi chúng ta:

“Ta cúi xuống đất

Hí hửng nhặt tìm từng cái kim rơi vụn vặt.

Mà để lồng lộng trên cao

Những mùa trái, mùa chim bay mất

Những mùa yêu, mùa hạnh phúc bay vèo!”

Cuộc sống luôn vận hành theo quy luật của tự nhiên: xuân qua hạ tới, thu sang rồi đông về. Con người cũng vậy, phải trải qua những quy luật của riêng mình – từ ấu thơ đến trưởng thành, từ vấp ngã đến thành công. Điều quan trọng là trong hành trình ấy, ta biết chọn cho mình hướng đi đúng đắn: không quá mải mê với những điều nhỏ bé, tạm thời mà đánh mất tương lai; cũng không quá viển vông theo đuổi điều xa vời mà quên đi gốc rễ của bản thân.

Chế Lan Viên với hình ảnh "cúi đầu xuống đất" khiến ta giật mình nhìn lại chính mình. Có phải đôi khi ta cũng "hí hửng nhặt tìm từng cái kim rơi vụn vặt"? Những niềm vui nhỏ bé, những thói quen vụn vặt trong cuộc sống hàng ngày khiến ta tưởng mình đang sống đầy đủ, hạnh phúc, nhưng thực chất lại đang đánh mất những "mùa trái, mùa chim", những mùa yêu, mùa hạnh phúc – tức là những cơ hội lớn lao, những điều ý nghĩa và thiêng liêng mà ta có thể đạt được nếu biết ngẩng đầu, nhìn xa hơn, rộng hơn.

Bởi thế, mỗi người cần học cách từ bỏ những điều nhỏ bé, những mối bận tâm tạm thời để không bỏ lỡ những cơ hội có một không hai của cuộc đời. Ta chỉ sống một lần, và sẽ ra đi mãi mãi. Vậy thì, ta phải sống sao cho "khỏi xót xa ân hận vì những năm tháng đã sống hoài, sống phí tuổi trẻ." 

Có người từng nói: “Ai cũng muốn làm được những điều lớn lao, nhưng lại không nhận ra rằng cuộc sống được tạo nên từ những điều nhỏ nhất.” Điều ấy thật đúng. Chạy theo khát vọng lớn mà quên điều cốt lõi sẽ khiến ta đánh mất chính mình. Vậy nên, hãy biết trân trọng quá khứ, ghi nhớ những gì làm nên ta, để từ đó vững bước trên con đường tương lai.

Đừng để những bộn bề, tầm thường làm ta đánh rơi cơ hội vươn tới ước mơ. Nhưng cũng đừng để khát vọng lớn lao làm ta quên đi gốc rễ đã tạo nên chính mình. Giá trị của cuộc sống là sự cân bằng giữa khát vọng và nền tảng – giữa cái ta muốn và cái ta có – giữa những điều ta theo đuổi và điều ta không bao giờ được phép lãng quên.

Chúng ta thế hệ Gen Z đang sống trong thời đại công nghệ hiện đại, đầy cơ hội nhưng cũng đầy cám dỗ. Chúng ta cần tỉnh táo, cần bản lĩnh để nhận ra đâu là giá trị thật sự, đâu là điều cần nắm giữ, đâu là điều cần buông bỏ. Và trên hết, hãy sống như cây tre Việt Nam  - dẫu “bão táp mưa sa” vẫn giữ vững cội rễ, vươn lên không ngừng.

Bài siêu ngắn Mẫu 2

Trong hành trình sống, con người thường bị cuốn vào những lo toan thường nhật mà quên mất những giá trị thực sự quan trọng. Nhà thơ Chế Lan Viên, với cái nhìn sâu sắc và đầy nhân văn, đã để lại một lời nhắn nhủ ý nghĩa cho thế hệ sau qua những câu thơ sâu lắng.

Từ hình ảnh ẩn dụ “nhặt tìm từng cái kim rơi vụn vặt”, nhà thơ phác họa một cách chân thực hình ảnh con người hiện đại – cúi đầu, mải miết theo đuổi những điều nhỏ nhặt, vật chất, lợi ích tạm thời. Trong khi đó, những điều quý giá, thiêng liêng như tình yêu, hạnh phúc, ước mơ – “những mùa trái, mùa chim” – lại trôi qua trong lặng lẽ, bị bỏ lỡ. Đó là một nghịch lý đáng buồn trong cách sống của nhiều người: bỏ quên điều quan trọng để bận tâm với cái vô nghĩa.

Chế Lan Viên không chỉ nhắc nhở con gái mình, mà còn đang nói thay tiếng lòng của bao thế hệ. Cuộc sống hiện đại khiến chúng ta dễ bị cuốn vào vòng xoáy của danh vọng, tiền bạc, địa vị… nhưng có mấy ai kịp nhìn lại để thấy tuổi trẻ đang dần qua, gia đình đang dần xa cách, những điều đẹp đẽ đang “bay vèo” như cánh chim cuối trời? Những giá trị tinh thần – đôi khi vô hình – lại chính là thứ làm nên ý nghĩa cuộc đời. Và khi đánh mất, ta sẽ không thể lấy lại được nữa.

Từ tâm niệm ấy, em nhận ra rằng: sống là phải biết trân trọng những gì thật sự đáng quý. Hãy yêu thương người thân khi còn có thể, sống hết mình với đam mê, ước mơ, biết tận hưởng hạnh phúc trong từng khoảnh khắc hiện tại. Vật chất có thể kiếm lại, nhưng thời gian, tình yêu, tuổi trẻ thì không.

Qua đoạn thơ ngắn, Chế Lan Viên gửi gắm một triết lý sống sâu sắc: đừng để đến khi mọi điều quý giá đã vụt qua tầm tay, ta mới tiếc nuối vì đã sống quá nhỏ nhoi. Hãy sống ngẩng cao đầu, không chỉ để “nhặt kim”, mà để thấy cả bầu trời rộng lớn với biết bao điều đáng để yêu và giữ lấy.

Bài tham khảo Mẫu 1

Như những cánh bồ công anh theo gió bay xa, con người rồi cũng sẽ có lúc phải chọn cho mình một lối đi, một cách sống riêng biệt. Cách sống ấy dù giản dị cũng không nên bỏ lỡ ánh bình minh rực rỡ, dù khát vọng to lớn cũng không thể quên đi điều làm nên cốt lõi của cuộc sống. Nhà thơ Chế Lan Viên từng viết những câu thơ như một lời nhắc gửi con gái - cũng là gửi cho mỗi chúng ta:

“Ta cúi xuống đất

Hí hửng nhặt tìm từng cái kim rơi vụn vặt.

Mà để lồng lộng trên cao

Những mùa trái, mùa chim bay mất

Những mùa yêu, mùa hạnh phúc bay vèo!”

Cuộc sống luôn vận hành theo quy luật của tự nhiên: xuân qua hạ tới, thu sang rồi đông về. Con người cũng vậy, phải trải qua những quy luật của riêng mình – từ ấu thơ đến trưởng thành, từ vấp ngã đến thành công. Điều quan trọng là trong hành trình ấy, ta biết chọn cho mình hướng đi đúng đắn: không quá mải mê với những điều nhỏ bé, tạm thời mà đánh mất tương lai; cũng không quá viển vông theo đuổi điều xa vời mà quên đi gốc rễ của bản thân.

Chế Lan Viên với hình ảnh "cúi đầu xuống đất" khiến ta giật mình nhìn lại chính mình. Có phải đôi khi ta cũng "hí hửng nhặt tìm từng cái kim rơi vụn vặt"? Những niềm vui nhỏ bé, những thói quen vụn vặt trong cuộc sống hàng ngày khiến ta tưởng mình đang sống đầy đủ, hạnh phúc, nhưng thực chất lại đang đánh mất những "mùa trái, mùa chim", những mùa yêu, mùa hạnh phúc – tức là những cơ hội lớn lao, những điều ý nghĩa và thiêng liêng mà ta có thể đạt được nếu biết ngẩng đầu, nhìn xa hơn, rộng hơn.

Như chú thỏ vì tiếc một củ cà rốt mà bỏ lỡ cánh đồng rau phía trước, hay người vô gia cư không chịu bước ra khỏi vùng an toàn để vươn lên. Và như Picasso – ông đã chấp nhận bỏ ra những đồng tiền ít ỏi để tạo dựng danh tiếng, nếu chỉ mải tính toán cơm áo gạo tiền mà không dám liều mình vì ước mơ, có lẽ ông đã không trở thành danh họa vĩ đại như hôm nay.

Bởi thế, mỗi người cần học cách từ bỏ những điều nhỏ bé, những mối bận tâm tạm thời để không bỏ lỡ những cơ hội có một không hai của cuộc đời. Ta chỉ sống một lần, và sẽ ra đi mãi mãi. Vậy thì, ta phải sống sao cho "khỏi xót xa ân hận vì những năm tháng đã sống hoài, sống phí tuổi trẻ." Đừng để "mùa trái, mùa chim" trôi qua trong vô thức. Cơ hội là hữu hạn, và nắm được hay không – là lựa chọn của mỗi người.

Ta dễ quên đi những điều tạo nên bản thân mình: tuổi thơ ngây ngô, vòng tay của mẹ, ánh mắt của cha, những lần vấp ngã đầu đời,… Tất cả là nền tảng giúp ta vươn lên. Không có đất, hoa làm sao nở? Không có quá khứ, hiện tại làm sao đứng vững? Leo Messi – một trong những huyền thoại bóng đá thế giới – chính là minh chứng cho điều đó. Trước khi trở thành siêu sao, anh cũng từng là một cậu bé nghèo vượt qua muôn vàn khó khăn, và chính quá khứ ấy là nền tảng cho ánh hào quang hôm nay.

Có người từng nói: “Ai cũng muốn làm được những điều lớn lao, nhưng lại không nhận ra rằng cuộc sống được tạo nên từ những điều nhỏ nhất.” Điều ấy thật đúng. Chạy theo khát vọng lớn mà quên điều cốt lõi sẽ khiến ta đánh mất chính mình. Vậy nên, hãy biết trân trọng quá khứ, ghi nhớ những gì làm nên ta, để từ đó vững bước trên con đường tương lai.

Quan điểm của Chế Lan Viên là vô cùng đúng đắn: Đừng để những bộn bề, tầm thường làm ta đánh rơi cơ hội vươn tới ước mơ. Nhưng cũng đừng để khát vọng lớn lao làm ta quên đi gốc rễ đã tạo nên chính mình. Giá trị của cuộc sống là sự cân bằng giữa khát vọng và nền tảng – giữa cái ta muốn và cái ta có – giữa những điều ta theo đuổi và điều ta không bao giờ được phép lãng quên.

Chúng ta thế hệ Gen Z đang sống trong thời đại công nghệ hiện đại, đầy cơ hội nhưng cũng đầy cám dỗ. Chúng ta cần tỉnh táo, cần bản lĩnh để nhận ra đâu là giá trị thật sự, đâu là điều cần nắm giữ, đâu là điều cần buông bỏ. Và trên hết, hãy sống như cây tre Việt Nam  - dẫu “bão táp mưa sa” vẫn giữ vững cội rễ, vươn lên không ngừng.

Sự sống dù chỉ nhỏ bé như hạt cát giữa sa mạc mênh mông - cũng là một phép màu. Nếu ta biết trân trọng cuộc sống và không phung phí cơ hội, hạt cát ấy sẽ không hóa hư vô, mà có thể trở thành viên ngọc lấp lánh trong dòng đời bất tận.

Bài tham khảo Mẫu 2

Những câu thơ nhà thơ đề tặng con gái như một lời nhắn nhủ thấm thía về cách sống của con người: đừng vì mải mê theo đuổi những điều vụn vặt mà đánh mất những giá trị lớn lao, thiêng liêng và quý giá hơn trong cuộc sống.

Bằng hình ảnh ẩn dụ “cúi xuống đất nhặt tìm từng cái kim rơi”, nhà thơ gợi lên hình ảnh những con người suốt ngày bận bịu với những điều nhỏ nhặt, vật chất tầm thường – những thứ tưởng như “có giá trị” nhưng thật ra lại vô nghĩa nếu so sánh với thời gian, tuổi trẻ hay hạnh phúc. Trong khi đó, những điều "lồng lộng trên cao" như “mùa trái, mùa chim”, “mùa yêu, hạnh phúc” lại tượng trưng cho những giá trị tinh thần cao đẹp: tình yêu, cơ hội, ước mơ, tuổi trẻ, sự bình yên và tình thân. Những điều ấy không thể giữ mãi – chúng đến rồi đi như cánh chim, như mùa trái chín, nếu ta không kịp trân trọng, chúng sẽ “bay mất”, “bay vèo” trong thoáng chốc.

Tâm niệm của Chế Lan Viên không chỉ là lời thơ, mà còn là một lời nhắc tỉnh táo cho mỗi người. Trong cuộc sống hiện đại, con người dễ bị cuốn theo guồng quay của tiền bạc, vật chất, danh vọng mà quên đi những điều giản dị nhưng sâu sắc: một bữa cơm cùng gia đình, một khoảnh khắc bình yên bên người thân, một giấc mơ chưa thực hiện hay một tuổi trẻ đang dần trôi qua. Khi mải mê “nhặt kim”, chúng ta có thể đánh rơi những “mùa yêu” quý giá nhất đời mình – và khi nhận ra thì có thể đã quá muộn.

Từ đó, em nhận ra rằng mỗi người cần biết nhìn lên, biết lựa chọn đâu là điều xứng đáng để theo đuổi. Hãy học cách sống chậm lại, trân trọng hiện tại, giữ lấy những giá trị tinh thần bền vững. Đừng để cuộc sống chỉ là những chuỗi ngày bận rộn với lo toan vụn vặt, mà hãy sống có lý tưởng, có yêu thương, có hạnh phúc thật sự.

Tâm niệm của Chế Lan Viên là một bài học sâu sắc cho bất kỳ ai đang lớn lên và tìm kiếm hướng đi cho mình. Giữa bộn bề cuộc sống, mỗi người cần biết ngẩng đầu nhìn trời cao, để không bỏ lỡ những “mùa yêu”, “mùa trái” chỉ đến một lần trong đời.