Hướng dẫn cách viết văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm kịch lớp 8

Hướng dẫn phân tích đề bài

- Dạng bài: Khi phân tích tác phẩm văn học, trước hết, cần xác định thể loại của tác phẩm đó (truyện, thơ, kí, kịch) để vận dụng những tri thức về thể loại trong việc phân tích tác phẩm. Trong Bài 6, các em đã học cách phân tích một tác phẩm truyện; trong Bài 7 đã học cách phân tích một tác phẩm thơ, bài này tập trung hướng dẫn các em cách phân tích một tác phẩm hài kịch hoặc một truyện cười. 

Yêu cầu: 

- Xác định rõ yêu cầu nghị luận (nếu là bài làm theo đề đã cho thì yêu cầu này được thể hiện ở đề bài).

- Đọc lại tác phẩm hài kịch là đối tượng phân tích.

- Xác định vấn đề cụ thể (nội dung, hình thức) mà bài viết sẽ tập trung làm sáng rõ.

- Thực hiện các bước theo quy trình viết bài văn nghị luận.

- Chú ý lựa chọn, sử dụng bằng chứng trong tác phẩm để lí giải, phân tích, đưa ra nhận xét, góp phần khẳng định giá trị của tác phẩm.

- Bài viết cần tránh việc chỉ kể lại đơn thuần nội dung hay nhận xét về giá trị nội dung, nghệ thuật một cách chung chung, thiếu thuyết phục.

Dàn bài chung cho dạng bài

1. Mở bài: 

Giới thiệu chung về đoạn trích (xuất xứ, vị trí, thể loại và tác giả); nêu những ấn tượng và cảm nhận chung về đoạn trích.

2. Thân bài

- Khái quát về nội dung của đoạn trích và nêu ra tình huống kịch

- Lí giải về những xung đột và việc giải quyết những xung đột ấy được thể hiện trong đoạn trích

- Phân tích đặc điểm tiêu biểu của một vài nhân vật, thông qua đó, thấy được ý nghĩa trong đoạn trích

3. Kết bài: 

Nhận xét về giá trị nội dung cùng với giá trị nghệ thuật của đoạn trích; rút ra được những bài học về nhận thức cũng như hành động cho bản thân.

Ví dụ minh hoạ

Trình bày suy nghĩ của em về vở kịch Romeo và Juliet.

A. Dàn ý chi tiết: 

1. Mở bài

- Tóm tắt ngắn gọn về cuộc đời và sự nghiệp của William Shakespeare.

- Romeo và Juliet là một tác phẩm kinh điển về tình yêu, được xây dựng trên nền tảng của mối thù gia tộc giữa hai dòng họ Montague và Capulet tại Italy thời Trung cổ.

- Tình yêu và thù hận, được phác thảo trong hình hai, hồi II của vở kịch, là sự biểu đạt sâu sắc từ trái tim của hai nhân vật chính, những trái tim trẻ đầy tài năng, sẵn lòng vượt qua mọi trở ngại để đến với nhau.

2. Thân bài
a. Tình yêu của Romeo và Juliet:
- Là một tình yêu nảy nở trong bóng tối của thù hận, với Juliet, thù hận gia tộc là một ám ảnh luôn hiện diện trong tâm trí.
- Romeo, mặc dù đã quyết định hy sinh tất cả, thậm chí cả danh dự và gia tộc của mình vì tình yêu, nhưng anh vẫn lo lắng và băn khoăn về tình cảm của Juliet.

b. Hội thoại nội tâm của hai nhân vật:

* Romeo với 6 câu thoại:
- Bối cảnh: Một đêm tĩnh lặng, trăng sáng rọi, phù hợp cho những suy tư sâu xa.
- Romeo biểu đạt tình yêu mãnh liệt dành cho Juliet, ví như cô gái là 'mặt trời' của anh, với nhiều ý nghĩa ẩn:
+ Vẻ đẹp của Juliet giống như ánh sáng mặt trời, sưởi ấm và chiếu sáng tâm hồn của Romeo.
+ Juliet tỏa ra ánh sáng vượt trội, thậm chí làm phai nhạt cả ánh sáng của trăng, đánh bại vẻ đẹp tự nhiên.
+ Romeo ao ước một tình yêu thực tế, gần gũi với thực tại, nhưng vẫn đầy lãng mạn, tương tự như mơ ước về ánh sáng mặt trăng.
+ Juliet là người đã đem lại sức mạnh, sự sống mới cho Romeo.
- Juliet được so sánh với một vì tinh tú.
+ Theo triết học nhân văn thời Phục Hưng, vẻ đẹp con người được ca ngợi và so sánh với vẻ đẹp của vũ trụ, thúc đẩy tình yêu giữa Romeo và Juliet.

* Juliet với 3 câu thoại:
- 'Ôi chao', cảm xúc chứa đựng nỗi buồn, là lời bày tỏ tình yêu sâu đậm của cô, nhưng cũng là nỗi lo sợ về tình yêu của Romeo.
- Cô đưa ra lời khuyên rằng họ cần phải hy sinh tất cả, thể hiện lòng trung thành và sự quyết tâm của mình với tình yêu đầu đời.
- Bằng lý lẽ, cô bảo vệ quyết định từ bỏ gia tộc vì tình yêu, 'Em đã chấp nhận từ bỏ tên họ... để được ở bên anh!'.
+ Điều này chứng tỏ sự trưởng thành của Juliet, cô đã trưởng thành hơn so với tuổi của mình.

c. Sự gặp gỡ trực tiếp và biểu hiện tình cảm:

* Juliet:
- Nỗi sợ hãi của cô liên quan chủ yếu đến mối thù giữa hai gia tộc, đó là tường đá cản trở tình yêu của họ.
- Tường đá là biểu tượng cho sự ngăn cản, rào cản, và thù hận giữa hai dòng họ, cũng như nỗi lo sợ của Juliet về tình yêu của Romeo.

* Romeo:
- Anh ấy tỏ ra rất nhẹ nhàng và quyết đoán, sẵn lòng từ bỏ tên họ để chứng minh tình yêu của mình.
- Anh ấy làm dịu đi nỗi lo lắng của Juliet bằng cách thể hiện sự quyết tâm và tình yêu sâu đậm dành cho cô.
- Bức tường trở thành biểu tượng cho tình yêu của Romeo, là bằng chứng của tình yêu không ngăn cản.

3. Kết bài

- Tổng kết giá trị tư tưởng của đoạn trích.

B. Bài văn mẫu tham khảo

Mẫu 1: 

Romeo và Juliet là một vở kịch của nhà soạn kịch thiên tài Shakespeare trong thời kỳ Phục hưng. Đây là thời kỳ tiến bộ mạnh mẽ của nhân loại, khi tình yêu và cá nhân đều được tôn vinh. Vở kịch này không chỉ là một câu chuyện tình yêu, mà còn là một tác phẩm kêu gọi sự tự do và nhân văn.

Romeo và Juliet kể về một tình yêu đầy dũng cảm và đau đớn giữa hai người trẻ. Dù đến từ hai dòng họ có mối thù địch, họ vẫn dám đối đầu và hy sinh cho tình yêu của mình. Chính cái chết của họ đã làm tan biến mọi căm hận và làm đổi thay số phận của hai gia tộc.

Trong đoạn trích Thề nguyền và lời chia tay, chúng ta thấy sự gặp gỡ và chia ly của Romeo và Juliet sau một đêm vũ hội. Dù biết rằng họ không thể thuộc về nhau, họ vẫn yêu thương và hứa hẹn với nhau. Đây là một minh chứng cho sức mạnh của tình yêu, có thể vượt qua mọi rào cản và khó khăn.

Romeo đã bị mê hoặc bởi vẻ đẹp và sự tinh tế của Juliet. Trái tim của anh như tan chảy trước nụ cười và ánh mắt của nàng. Juliet cũng không khác, cô đón nhận tình yêu của Romeo một cách nồng nàn và chân thành.

Đoạn trích này cũng tập trung vào các cuộc đối thoại giữa hai nhân vật chính, giúp khán giả hiểu rõ hơn về tình cảm và ý định của họ. Với cốt truyện hấp dẫn và kết cấu chặt chẽ, Romeo và Juliet đã trở thành một trong những tác phẩm kinh điển của văn học thế giới.

Mẫu 2:

Khi nhắc đến Sếch-Xpia, không thể không nói đến tác phẩm kinh điển Romeo và Juliet. Đây là một tác phẩm văn học và điện ảnh nổi tiếng, góp phần làm nên danh tiếng của ông. Câu chuyện chính xoay quanh một tình yêu đầy gian trá của Romeo và Juliet, vượt qua mọi khó khăn để ở bên nhau.

Juliet được mô tả như một nàng tiên xinh đẹp, quý phái, khiến Romeo đắm chìm trong vẻ đẹp của nàng. Romeo tự trách vì mang theo một dòng họ và tên tuổi gây gổ, nhưng họ vẫn quyết tâm đối mặt với số phận và tình yêu của mình.

Tác giả muốn tôn vinh tình yêu chân thành và mãnh liệt giữa hai nhân vật chính, bất kể địa vị hay cải vật chất. Mối tình này không chỉ là một câu chuyện tình yêu, mà còn là một biểu tượng cho sự hy sinh và quyết tâm. Từ lời thoại 8 đến 16, chúng ta thấy sự chân thành và tình cảm mãnh liệt giữa Romeo và Juliet. Dù có nhiều khó khăn và mối thù hận giữa hai gia đình, họ vẫn sẵn sàng vượt qua mọi rào cản để ở bên nhau.

Chuyện tình của Romeo và Juliet chứng minh rằng tình yêu là một sức mạnh vô song, vượt qua mọi khó khăn và thử thách. Dẫu cho cái chết cũng không thể chia cắt tình yêu của họ, mà chỉ là một phần của câu chuyện đầy cảm xúc và ý nghĩa này.

Tác phẩm Romeo và Juliet của W.Sếch-Xpia không chỉ là một câu chuyện tình yêu đẹp mắt, mà còn là một thông điệp về sự hy sinh và tình người, góp phần làm giàu thêm văn hóa và nghệ thuật thế giới.