Bài 7. Định luật Ohm. Điện trở trang 22, 23, 24 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều

7.1

Khi đường kính của đoạn dây dẫn tăng lên gấp 2 lần thì

A. điện trở của đoạn dây dẫn tăng lên gấp 2 lần.

B. điện trở của đoạn dây dẫn tăng lên gấp 4 lần.

C. điện trở của đoạn dây dẫn giảm đi 2 lần.

D. điện trở của đoạn dây dẫn giảm đi 4 lần.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về điện trở

Lời giải chi tiết:

Khi đường kính của đoạn dây dẫn tăng lên gấp 2 lần thì điện trở của đoạn dây dẫn giảm đi 4 lần.

\(R = \rho \frac{\ell }{S}\)

Đáp án: D

7.2

Điện trở của đoạn dây dẫn

A. tăng khi cường độ dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn đó tăng.

B. tăng khi hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn tăng.

C. không thay đổi khi hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn thay đổi.

D. giảm khi hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn giảm.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về điện trở

Lời giải chi tiết:

Điện trở của đoạn dây dẫn không thay đổi khi hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn thay đổi.

Đáp án: C

7.3

Đơn vị nào dưới đây là đơn vị đo điện trở suất?

A. Ôm (Ω).

B. Ôm mét (Ωm).

C. Vôn (V).

D. Paxcan (Pa).

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về điện trở suất

Lời giải chi tiết:

Đơn vị đo điện trở suất là Ωm

Đáp án: B

7.4

Khi hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn tăng thì

A. cường độ dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn tăng.

B. cường độ dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn giảm.

C. điện trở của đoạn dây dẫn tăng.

D. điện trở của đoạn dây dẫn giảm.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

Khi hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn tăng thì cường độ dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn tăng.

\(R = \frac{U}{I}\)

Đáp án: A

7.5

Yếu tố nào sau đây không là nguyên nhân khiến các đoạn dây dẫn có điện trở khác nhau?

A. Tiết diện của dây.

B. Chất liệu của dây.

C. Chiều dài của dây.

D. Màu sắc của dây.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về điện trở

Lời giải chi tiết:

 \(R = \rho \frac{\ell }{S}\) nên màu dây không ảnh hưởng tới điện trở

Đáp án: D

7.6

Cường độ dòng điện chạy qua một đoạn dây dẫn phụ thuộc như thế nào vào hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn đó?

A. Không thay đổi khi thay đổi hiệu điện thế.

B. Tỉ lệ nghịch với hiệu điện thế.

C. Tỉ lệ thuận với hiệu điện thế.

D. Có lúc tăng, có lúc giảm tuỳ theo hiệu điện thể tăng ít hay nhiều.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

Cường độ dòng điện chạy qua một đoạn dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn

Đáp án: C

7.7

Điện trở suất của vật liệu cảng lớn thì

A. vật liệu đó dẫn điện càng tốt.

B. vật liệu đó dẫn điện càng kém.

C. vật liệu đó có hiệu suất càng lớn.

D. vật liệu đó chịu được áp suất lớn.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về điện trở suất

Lời giải chi tiết:

Điện trở suất của vật liệu cảng lớn thì vật liệu đó dẫn điện càng kém.

Đáp án: B

7.8

Dựa vào công thức \(R = \frac{U}{I}\), một học sinh phát biểu như sau: "Điện trở của đoạn dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn và tỉ lệ nghịch với cường độ dòng điện chạy qua nó". Phát biểu này đúng hay sai? Vì sao?

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

Phát biểu đó là sai vì điện trở dây của đoạn dẫn đặc trưng cho khả năng cản trở dòng điện của dây, nó chỉ phụ thuộc vào các đặc điểm: chất liệu, tiết diện, chiều dài dây dẫn mà không phụ thuộc vào hiệu điện thế và cường độ dòng điện.

7.9

Ta biết rằng để tăng tác dụng của dòng điện phải tăng cường độ dòng điện. Ví dụ để đèn sáng hơn thì phải tăng cường độ dòng điện chạy qua bóng đèn đó. Nhưng trong thực tế thì người ta lại tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu bóng đèn. Hãy giải thích vì sao.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

Vì cường độ dòng điện chạy qua bóng đèn phụ thuộc vào hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn. Khi tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu bóng đèn, cường độ dòng điện chạy qua bóng đèn cũng tăng khiến tác dụng của dòng điện tăng lên. Cụ thể trường hợp này làm đèn sáng hơn.

7.10

Khoá K được mắc ở vị trí như ở đồ hình 7.1 có hợp lý không? Nếu chưa hợp lí hãy vẽ lại mạch điện và điền các kí hiệu (+) và (−) vào hai đầu mỗi dụng cụ đo điện.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về cách lắp mạch điện

Lời giải chi tiết:

Khoá K được mắc như hình 7.1 chưa hợp lý, khoá K cần được mắc với cực (+) của nguồn điện như hình 19.

7.11

Một học sinh trong khi tiến hành thí nghiệm đo cường độ dòng điện qua một đoạn dây dẫn đã bỏ sót không ghi một vài giá trị vào bảng kết quả. Em hãy điền những giá trị còn thiếu vào bảng (giả sử phép đo của bạn có sai số không đáng kể).

Bảng 7.1. Kết quả thí nghiệm đo cường độ dòng điện qua một đoạn dây dẫn

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

Kết quả:

7.12

Hình 7.2 là một số đồ thị được vẽ trên cùng một hệ toạ độ. Hãy cho biết đồ thị nào biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn. Giải thích vì sao.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

Đồ thị (III) biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn. Vì theo định luật Ohm, cường độ dòng điện qua đoạn dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn đó.

7.13

Hình 7.3 là đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế của hai đoạn dây dẫn khác nhau.

a) Từ đồ thị hãy xác định giá trị cường độ dòng điện chạy qua mỗi đoạn dây dẫn khi hiệu điện thế đặt giữa hai đầu mỗi đoạn dây dẫn là 8 V.

b) Từ đồ thị hãy xác định hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi đoạn dây dẫn để cường độ dòng điện đi qua mỗi đoạn dây dẫn là 0,15 A.

c) Đoạn dây dẫn nào có điện trở lớn hơn? Giải thích bằng hai cách khác nhau.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

a) Khi hiệu điện thế đặt giữa hai đầu mỗi đoạn dây dẫn là 8 V, cường độ dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn R₁ và R₂ lần lượt là 0,1 A và 0,4 A.

b) Để cường độ dòng điện I đi qua mỗi đoạn dây dẫn là 0,15 A thì hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn R₁ và R₂ lần lượt là 12 V và 3 V.

c) Đoạn dây dẫn R₁ có điện trở lớn hơn đoạn dây dẫn R₂ vì:

– Với cùng hiệu điện thế đặt vào hai đầu đoạn dây dẫn, cường độ dòng điện qua đoạn dây dẫn R₁ nhỏ hơn cường độ dòng điện qua đoạn dây dẫn R₂.

– Để cường độ dòng điện đi qua hai đoạn dây dẫn như nhau, phải đặt vào hai đầu đoạn dây dẫn R₁ hiệu điện thế lớn hơn.

7.14

Cho điện trở R = 20 Ω. Hãy vẽ đồ thị biểu diễn mối liên hệ giữa cường độ dòng điện vào hiệu điện thế đặt vào hai đầu điện trở này.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

7.15

Từ kết quả thí nghiệm với hai vật dẫn R₁ và R₂ khác nhau, người ta vẽ được đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi vật dẫn như hình 7.4. Hãy so sánh điện trở của hai vật dẫn đã dùng trong thí nghiệm.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

Điện trở của vật dẫn R₂ lớn hơn điện trở của vật dẫn R₁.

7.16

Đặt vào hai đầu điện trở R một hiệu điện thế U thì cường độ dòng điện qua điện trở là I. Khi tăng hiệu điện thế thêm 15 V nữa thì cường độ dòng điện qua điện trở tăng hai lần. Tính hiệu điện thế U đã sử dụng ban đầu.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

Đặt vào hai đầu điện trở R một hiệu điện thế U thì cường độ dòng điện qua

điện trở là I, ta có: \(I = \frac{U}{R}\)

Tăng hiệu điện thế thêm 15 V thì cường độ dòng điện tăng hai lần, tức là:

\(2I = \frac{{(U + 15)}}{R}\)

Từ đó, ta tính được hiệu điện thế U đã sử dụng ban đầu là 15 V.

7.17

Cường độ dòng điện chạy qua một đoạn dây dẫn là 350 mA khi nó được mắc vào hiệu điện thế 14 V. Muốn cường độ dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn đó tăng thêm 75 mA thì hiệu điện thế đặt vào hai đầu đoạn dây dẫn bằng bao nhiêu?

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về định luật OHM

Lời giải chi tiết:

Điện trở của đoạn dây dẫn là: \(R = \frac{U}{I} = \frac{{14}}{{0,35}} = 40(\Omega )\)

Để dòng điện chạy qua dây dẫn đó tăng thêm 75 mA, tức là cường độ dòng điện khi đó là: I’ = 350 + 75 = 425 (mA) thì hiệu điện thể phải đặt vào hai đầu đoạn dây dẫn là: U’ = I’.R = 0,425.40 = 17 (V).