Đọc hiểu Chợ tết (Đoàn Văn Cừ) | Luyện đề đọc hiểu Văn 9

Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi, Sương hồng lam, ôm ấp nóc nhà gianh,

GÓP Ý HAY - NHẬN NGAY QUÀ CHẤT

Gửi góp ý cho Loigiaihay.com và nhận về những phần quà hấp dẫn

Câu hỏi

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:

Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi,
Sương hồng lam, ôm ấp nóc nhà gianh,
Trên con đường viền trắng mép đồi xanh,
Người các ấp tưng bừng ra chợ Tết.
Họ vui vẻ kéo hàng trên cỏ biếc;
Những thằng cu áo đỏ chạy lon xon,
Vài cụ già chống gậy bước lom khom,
Cô yếm thắm che môi cười lặng lẽ.
Thằng em bé nép đầu bên yếm mẹ,
Hai người thôn gánh lợn chạy đi đầu.
Con bò vàng ngộ nghĩnh đuổi theo sau.

Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa,
Tia nắng tía nháy hoài trong ruộng lúa,
Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh,
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.

Người mua bán ra vào đầy cổng chợ.
Con trâu đứng vờ dim hai mắt ngủ,
Để lắng nghe người khách nói bô bô.
Anh hàng tranh kĩu kịt quẩy đôi bồ,
Tìm đến chỗ đông người ngồi dở bán,
Một thầy khoá^[1] gò lưng trên cánh phản,
Tay mài nghiên hí hoáy viết thơ xuân.
Cụ đồ nho dừng lại vuốt râu cằm,
Miệng nhẩm đọc vài hàng câu đối đỏ.
Bà cụ lão bán hàng bên miếu cổ,
Nước thời gian gội tóc trắng phau phau.

(Trích Chợ tết, Đoàn Văn Cừ, Thi nhân Việt Nam, Hoài Thanh – Hoài Chân, NXB Văn học, 1999, tr.180-181)

Câu 1

Xác định thể thơ được sử dụng trong đoạn thơ trên.

Phương pháp giải

Dựa vào đặc trưng thể loại

Lời giải chi tiết

Thể thơ 8 chữ.

Câu 2

Chỉ ra những từ ngữ diễn tả trực tiếp không khí trên đường đi chợ Tết.

Xem lời giải

Câu 3

Nêu những hoạt động cụ thể của con người trong phiên chợ Tết được thể hiện ở phần thơ in đậm.

Xem lời giải

Câu 4

Trình bày tác dụng của từ láy tượng hình trong hai dòng thơ sau:

Một thầy khoá gò lưng trên cánh phản,
Tay mài nghiên hí hoáy viết thơ xuân.

Xem lời giải

Câu 5

Phân tích hiệu quả của việc sử dụng yếu tố miêu tả trong đoạn thơ.

Xem lời giải

Phương pháp giải

Gợi ý:

- Miêu tả thiên nhiên: “dải mây trắng đỏ dần”, “sương hồng lam”, “núi uốn mình trong chiếc áo the xanh” → khung cảnh rực rỡ, tươi sáng, tràn đầy sức sống

- Miêu tả con người và hoạt động: từ “thằng cu áo đỏ chạy lon xon”, “cô yếm thắm”, đến “thầy khóa hí hoáy viết thơ xuân”, “anh hàng tranh kĩu kịt” → không khí nhộn nhịp, vui tươi, đa dạng.

- Ngôn ngữ tạo hình: từ láy (“lon xon”, “lom khom”, “hí hoáy”), màu sắc (“đỏ”, “trắng”, “xanh”), ẩn dụ (“núi uốn mình”, “đồi thoa son”) → bức tranh sống động, giàu cảm xúc.

- Hiệu quả: khắc họa không gian Tết truyền thống, gợi vẻ đẹp văn hóa và tâm hồn Việt.

Lời giải chi tiết

Đoạn thơ đã sử dụng yếu tố miêu tả rất thành công, góp phần tái hiện bức tranh chợ Tết sinh động và đậm chất truyền thống. Thiên nhiên được khắc họa rực rỡ qua những gam màu giàu sức gợi: “dải mây trắng đỏ dần”, “sương hồng lam”, “núi uốn mình trong chiếc áo the xanh”, làm nền cho không khí ngày xuân. Hình ảnh con người và hoạt động cũng hiện lên chân thực, phong phú: “thằng cu áo đỏ chạy lon xon”, “cụ già chống gậy lom khom”, “anh hàng tranh kĩu kịt quẩy đôi bồ”, “thầy khóa hí hoáy viết thơ xuân”… Ngôn ngữ giàu tính tạo hình với nhiều từ láy, màu sắc, ẩn dụ khiến bức tranh vừa cụ thể vừa trữ tình. Nhờ vậy, tác giả không chỉ tái hiện không khí náo nức, vui tươi của ngày Tết mà còn gợi lên vẻ đẹp văn hóa, tâm hồn Việt Nam.