Bài 13. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hoá, môi trường và tài nguyên thiên nhiên - SBT Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 12 Chân trời sáng tạo

Câu 1

Nội dung nào sau đây không phải là nội dung quyền của công dân trong bảo vệ di sản văn hoá?

A. Hưởng thụ và tiếp cận giá trị văn hoá.

B. Tham gia vào đời sống văn hoá.

C. Tham quan di sản văn hoá.

D. Sở hữu bất kì di sản văn hoá mà công dân tìm được.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: D. Sở hữu bất kì di sản văn hoá mà công dân tìm được.

Câu 2

Khi tìm được di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, công dân

A. có quyền sở hữu.

B. có quyền mua, bán, trao đổi với người khác.

C. có nghĩa vụ giao, nộp cho cơ quan có thẩm quyền.

D. có nghĩa vụ tạo điều kiện cho người khác tham quan, nghiên cứu.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: C. có nghĩa vụ giao, nộp cho cơ quan có thẩm quyền.

Câu 3

Hành vi nào sau đây không đúng với quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên?

A. Công dân thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với hoạt động bảo vệ môi trường. 

B. Công dân tham gia hoạt động bảo vệ môi trường ở gia đình.

C. Công dân sử dụng hoá chất bị cấm trong sản xuất nông nghiệp.

D. Công dân tố cáo các hành vi vi phạm việc khai thác tài nguyên đất

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: C. Công dân sử dụng hoá chất bị cấm trong sản xuất nông nghiệp.

Câu 4

Chọn đáp án điền vào chỗ trống để hoàn thiện nội dung sau: Công dân có nghĩa vụ ... kịp thời địa điểm phát hiện di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di tích lịch sử – văn hoá, danh lam thắng cảnh.

A. phát hiện.

B. thông báo.

C. ngăn chặn.

D. phòng ngừa

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: B. thông báo.

Câu 5

Chọn đáp án điền vào chỗ trống để hoàn thiện nội dung sau: Công dân có quyền ... các thông tin về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên theo quy định pháp luật.

A. bảo vệ, phát huy.

B. tôn trọng, bảo vệ.

C. tìm hiểu, tiếp cận.

D. khiếu nại, tố cáo.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: C. tìm hiểu, tiếp cận.

Câu 6

Nội dung nào không thể hiện nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên:

A. Thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

B. Sử dụng tiết kiệm, hợp lí nguồn tài nguyên thiên nhiên.

C. Đóng góp nghĩa vụ tài chính cho hoạt động bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

D. Khiếu nại các hành vi vi phạm quy định pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: D. Khiếu nại các hành vi vi phạm quy định pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

Câu 7

Chọn đáp án điền vào chỗ trống để hoàn thiện nội dung sau:

Khiếu nại các hành vi vi phạm việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên là ... của công dân.

A. quyền.

B. nghĩa vụ.

C. trách nhiệm.

D. quyền và nghĩa vụ.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là:

Câu 8

Chọn đáp án điền vào chỗ trống để hoàn thiện nội dung sau: Tổ chức, cá nhân quản lí trực tiếp di sản văn hoá có ... tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tham quan, du lịch, nghiên cứu di sản văn hoá.

A. quyền.

B. nghĩa vụ.

C. trách nhiệm.

D. quyền và nghĩa vụ

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: B. nghĩa vụ.

Câu 9

Hành vi nào sau đây phù hợp với quy định pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên?

A. Anh A không dùng thiết bị che chắn khi xây dựng công trình nhà ở.

B. Bạn M tìm hiểu thông tin về các hiện vật trong bảo tàng.

C. Ông T không tập kết rác thải sinh hoạt đến nơi quy định.

D. Anh P có hành vi phá hoại hiện vật khi tham quan khu di tích.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: B. Bạn M tìm hiểu thông tin về các hiện vật trong bảo tàng.

Câu 10

Hành vi vi phạm quy định pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hoá, môi trường và tài nguyên thiên nhiên phải chịu

A. trách nhiệm dân sự, trách nhiệm hành chính, trách nhiệm kỉ luật.

B. trách nhiệm hành chính, trách nhiệm kỉ luật.

C. trách nhiệm hành chính, trách nhiệm hình sự.

D. trách nhiệm hành chính, trách nhiệm hình sự, trách nhiệm dân sự.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: D. trách nhiệm hành chính, trách nhiệm hình sự, trách nhiệm dân sự.

Câu 11

Hãy nối nội dung cột A với nội dung phù hợp ở cột B

Lời giải chi tiết:

1 - E; 2 - C; 3 - G; 4 - A; 5 - D; 6 - B.

Câu 12

Hãy cho biết các nhận định dưới đây đúng hay sai. Vì sao?

a. Công dân có quyền khai thác không giới hạn tài nguyên thiên nhiên

b. Vi phạm quy định pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hóa thì bị xử phạt vi phạm hành chính.

c. Công dân phải báo ngay cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi phát hiện di sản văn hoá bị xâm hại.

d. Công dân có quyền tìm hiểu, thu thập mọi thông tin về di sản văn hoá.

e. Công dân có nghĩa vụ khai thác tài nguyên theo sự cấp phép của Nhà nước.

g. Sử dụng tài nguyên đúng mục đích là nghĩa vụ của công dân khi khai thác tài nguyên.

Lời giải chi tiết:

a. Nhận định sai.

Giải thích: Công dân không có quyền khai thác không giới hạn tài nguyên thiên nhiên. Việc khai thác tài nguyên phải tuân theo các quy định của pháp luật và chịu sự quản lý của Nhà nước để bảo vệ môi trường và đảm bảo bền vững.

b. Nhận định đúng.

Giải thích: Các hành vi vi phạm quy định pháp luật về di sản văn hóa sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật, trong đó có thể bao gồm hình thức xử phạt hành chính.

c. Nhận định đúng.

Giải thích: Công dân có nghĩa vụ thông báo kịp thời cho cơ quan có thẩm quyền khi phát hiện di sản văn hóa bị xâm hại để kịp thời bảo vệ và xử lý.

d. Nhận định sai.

Giải thích: Mặc dù công dân có quyền tìm hiểu về di sản văn hóa, nhưng không phải mọi thông tin đều có thể thu thập một cách tự do, nhất là các thông tin liên quan đến bí mật nhà nước hoặc thông tin chưa được công khai.

e. Nhận định đúng.

Giải thích: Công dân có nghĩa vụ phải tuân thủ quy định của pháp luật, trong đó bao gồm việc khai thác tài nguyên phải được cấp phép bởi Nhà nước.

g. Nhận đinh đúng.

Giải thích: Công dân có nghĩa vụ sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý và đúng mục đích để bảo vệ môi trường và đảm bảo sự bền vững.

Câu 13

Hãy đọc trường hợp sau để trả lời câu hỏi.

Sau khi gặt lúa xong, ông B mang toàn bộ rơm ra cạnh đường quốc lộ để đốt, khói bay làm ảnh hưởng đến tầm nhìn của người tham gia giao thông. Thấy vậy, ông T – Trưởng thôn, đã đến nhắc nhở ông B, yêu cầu lần sau không được mang rơm ra cạnh đường quốc lộ đốt. Trường hợp nếu ông B còn vi phạm sẽ thông báo đến cơ quan có thẩm quyền để xử lí. Theo em, hành vi của ông B vi phạm quy định nào của pháp luật về quyền, nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường tài nguyên thiên nhiên? Vì sao?

Hậu quả của hành vi do ông B gây ra là gì?

Lời giải chi tiết:

1. Hành vi của ông B

Ông B đã thực hiện hành vi đốt rơm gần đường quốc lộ, gây ra khói làm ảnh hưởng đến tầm nhìn của người tham gia giao thông.

2. Vi phạm quy định

Hành vi của ông B vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên, cụ thể là:

- Vi phạm quy định về bảo vệ môi trường: Việc đốt rơm gần đường quốc lộ không chỉ gây ô nhiễm không khí mà còn ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Theo Luật Bảo vệ Môi trường, mọi hoạt động có thể gây ô nhiễm môi trường cần phải được thực hiện một cách an toàn và không được làm ảnh hưởng đến sức khỏe và sự an toàn của cộng đồng.

- Vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường: Công dân có nghĩa vụ bảo vệ môi trường, không thực hiện các hành vi gây ảnh hưởng đến môi trường sống và sức khỏe của người khác.

3. Hậu quả của hành vi đốt rơm của ông B có thể bao gồm:

- Khói từ việc đốt rơm làm giảm tầm nhìn của người tham gia giao thông, gây nguy cơ tai nạn giao thông.

- Khói và bụi có thể gây ô nhiễm môi trường xung quanh, ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân sống trong khu vực.

- Nếu ông B tiếp tục vi phạm sau khi được nhắc nhở, ông có thể bị cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật, có thể bao gồm các hình thức phạt tiền hoặc yêu cầu khắc phục.

Câu 14

Hãy đọc trường hợp sau để trả lời câu hỏi.

Đình thần làng H thuộc xã K được công nhận là Di sản văn hóa vật thể cấp tỉnh. Đình này được giao cho Ban Quản lí di tích xã K quản lí và ông M là người trực tiếp trông coi, vệ sinh, chăm lo hương khỏi. Trong một lần quét dọn đình, ông M phát hiện mười bức liễn quý làm bằng gỗ treo trong đình bị mất. Ông đã báo cho cơ quan công an để kịp thời xác minh, điều tra và thu hồi lại số liễn quý bị mất, trao trả lại cho đình làng H.

Em có nhận xét gì về việc làm của ông M?

Lời giải chi tiết:

Ông M, với vai trò là người trực tiếp quản lý và bảo trì đình làng H, đã thực hiện những hành động rất đáng khen ngợi trong việc bảo vệ di sản văn hóa. Dưới đây là một số nhận xét cụ thể:

- Ông M đã thể hiện ý thức trách nhiệm của mình trong việc quản lý di sản văn hóa. Việc phát hiện sự mất mát của các bức liễn quý cho thấy ông có sự quan tâm và chăm sóc đến tài sản văn hóa mà ông đang quản lý.

- Việc báo ngay cho cơ quan công an khi phát hiện mất mát là một hành động đúng đắn. Điều này cho phép các cơ quan chức năng có thể kịp thời xác minh và điều tra, từ đó có thể thu hồi lại các tài sản bị mất. Ông M đã tuân thủ quy định pháp luật về việc bảo vệ di sản văn hóa, đồng thời góp phần vào việc duy trì giá trị văn hóa của cộng đồng.

- Bằng việc thông báo cho cơ quan chức năng, ông M không chỉ bảo vệ tài sản cá nhân của đình làng H mà còn góp phần bảo vệ giá trị văn hóa của xã hội. - Hành động của ông M là một tấm gương tốt cho các thành viên khác trong cộng đồng trong việc bảo vệ và gìn giữ các di sản văn hóa.

Câu 15

Hãy đọc các trường hợp sau để đánh dấu X vào cột tương ứng.

Lời giải chi tiết:

Câu 16

Lời giải chi tiết:

Một số việc mà em có thể đã làm ở nơi cư trú và học tập, phù hợp với quy định pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hóa, môi trường và tài nguyên thiên nhiên:

- Em đã tham gia các buổi dọn vệ sinh ở khu dân cư, trường học để bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp.

- Em thực hiện phân loại rác thải tại nguồn, tái chế các sản phẩm từ nhựa, giấy và kim loại để giảm thiểu lượng rác thải.

- Em đã tham gia trồng và chăm sóc cây xanh trong khu vực trường học hoặc nơi cư trú, góp phần bảo vệ và cải thiện môi trường sống.

- Em đã tham gia vào các hoạt động tuyên truyền, giúp mọi người nâng cao ý thức bảo vệ các di sản văn hóa của địa phương.

- Em đã tuân thủ các quy định khi tham quan các di tích và không gây hư hại, không xả rác tại các khu di tích văn hóa.

- Em có ý thức giữ gìn nguồn nước sạch, không vứt rác bừa bãi xuống ao, hồ hoặc sông gần nơi ở.

- Em báo cho cơ quan chức năng hoặc người có trách nhiệm nếu phát hiện hành vi làm hại đến môi trường hoặc tài nguyên thiên nhiên.

Câu 17

Hãy viết bài giới thiệu một di sản văn hóa mà em biết, sau đó chia sẻ trước lớp.

Lời giải chi tiết:

Kinh thành Huế, nằm ở tỉnh Thừa Thiên - Huế, là một di sản văn hóa vật thể nổi tiếng của Việt Nam, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào năm 1993. Đây là trung tâm văn hóa, chính trị và tôn giáo của triều đại nhà Nguyễn - triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam. Kinh thành Huế được xây dựng vào đầu thế kỷ 19 dưới thời vua Gia Long và hoàn thiện dưới triều vua Minh Mạng, với hệ thống thành quách kiên cố bao gồm Hoàng thành, Tử Cấm thành và nhiều cung điện nguy nga. Các công trình nổi tiếng tại đây như Ngọ Môn, Điện Thái Hòa, Hiển Lâm Các, và Cửu Đỉnh là những tác phẩm nghệ thuật mang đậm nét văn hóa Việt Nam. Không chỉ là minh chứng về tài năng kiến trúc và kỹ thuật xây dựng, Kinh thành Huế còn lưu giữ những giá trị văn hóa và lịch sử đặc sắc của dân tộc qua các nghi lễ, lễ hội triều đình như lễ tế Nam Giao, lễ tế Xã Tắc. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của Kinh thành Huế đã trở thành nguồn cảm hứng trong giáo dục, khơi dậy lòng tự hào dân tộc và ý thức giữ gìn di sản cho các thế hệ trẻ. Chính vì vậy, bảo vệ và gìn giữ Kinh thành Huế là nhiệm vụ của mỗi người Việt Nam, đặc biệt là các thế hệ trẻ, để di sản này mãi trường tồn và phát triển.

Câu 18

Hãy cùng các bạn trong nhóm xây dựng kế hoạch tuyên truyền về quyền, nghĩa vụ trong bảo vệ môi rường và tài nguyên thiên nhiên trình bày kế hoạch trước lớp theo gợi ý sau:

- Đối tượng tuyên truyền;

- Hình thức, nội dung tuyên truyền;

- Thời gian, địa điểm tuyên truyền;

-....

Lời giải chi tiết:

Kế hoạch tuyên truyền về quyền và nghĩa vụ trong bảo vệ môi trường

và tài nguyên thiên nhiên

1. Đối tượng tuyên truyền:

- Học sinh trong trường.

- Cộng đồng dân cư tại địa phương (người dân xung quanh trường và khu vực cư trú).

2. Hình thức và nội dung tuyên truyền:

Hình thức tuyên truyền:

- Phát tờ rơi, áp phích về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

- Tổ chức các buổi nói chuyện, giao lưu tại lớp học và trong các cuộc họp cộng đồng.

- Chiếu video ngắn và hình ảnh thực tế về ô nhiễm môi trường và các biện pháp bảo vệ môi trường.

- Tổ chức các hoạt động thực hành như "Ngày Chủ nhật Xanh," trồng cây, dọn dẹp vệ sinh tại khu vực trường và công viên.

Nội dung tuyên truyền:

- Quyền và nghĩa vụ của công dân trong việc bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật.

- Tác hại của việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên không bền vững và lợi ích của việc bảo vệ môi trường.

- Hướng dẫn các cách bảo vệ môi trường trong đời sống hằng ngày: phân loại rác, tiết kiệm nước, hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần.

3. Thời gian và địa điểm tuyên truyền:

Thời gian:

- Từ tháng 11 đến tháng 12, triển khai vào các ngày cuối tuần.

Địa điểm:

- Tại khuôn viên trường học, lớp học, công viên và các khu vực công cộng trong cộng đồng.

4. Phân công nhiệm vụ:

- Nhóm trưởng: Phụ trách điều phối, quản lý các hoạt động, lập báo cáo và liên hệ với giáo viên và chính quyền địa phương.

- Nhóm truyền thông: Thiết kế tờ rơi, áp phích, và chuẩn bị nội dung tuyên truyền.

- Nhóm tổ chức sự kiện: Phụ trách chuẩn bị dụng cụ, lên lịch cho các buổi hoạt động, thực hiện các buổi dọn dẹp, trồng cây.

5. Dự kiến kết quả:

- Tạo được sự nhận thức và thay đổi tích cực trong nhận thức của học sinh và cộng đồng về việc bảo vệ môi trường.

- Góp phần xây dựng môi trường sạch đẹp trong khuôn viên trường và khu dân cư.

- Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng và nâng cao ý thức về trách nhiệm cá nhân trong bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

6. Đánh giá và rút kinh nghiệm:

Sau khi kết thúc kế hoạch, nhóm sẽ tổ chức buổi tổng kết để đánh giá hiệu quả của các hoạt động tuyên truyền và rút kinh nghiệm cho các lần tiếp theo.