Giải Bài tập Viết trang 18 sách bài tập Ngữ văn 9 - Cánh diều

Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 18 SBT Văn 9 Cánh diều

Yêu cầu kĩ năng phân tích tác phẩm văn học ở Bài 2 có gì khác so với yêu cầu viết phân tích ở Bài 1? Để viết được bài văn theo yêu cầu này, cần chú ý những gì?

Phương pháp giải:

Xem lại mục Định hướng ở 2 bài

Lời giải chi tiết:

- Cũng là kĩ năng phân tích tác phẩm văn học nhưng ở Bài 1, đối tượng phân tích là một tác phẩm trọn vẹn (bài thơ) còn ở Bài 2 là phân tích một đoạn trích từ một tác phẩm dài. Phân tích một đoạn trích có nhiều điểm giống phân tích một tác phẩm trọn vẹn, nhưng cũng có những yêu cầu khác nên cần luyện tập cả hai.

- Để viết được bài văn theo yêu cầu này, cần chú ý:

+ Đọc kĩ văn bản (đoạn trích), chú ý đặc điểm thể loại truyện thơ Nôm đã học và xác định rõ vị trí đoạn trích trong tác phẩm.

+ Xác định nội dung và các yếu tố hình thức nổi bật. Chỉ ra mối quan hệ giữa hình thức và nội dung; từ đó, làm rõ giá trị của các yếu tố hình thức trong việc thể hiện nội dung, chủ đề của tác phẩm.

+ Xác định luận đề và các luận điểm trong bài viết, lựa chọn bằng chứng từ đoạn trích cho mỗi luận điểm.

+ Suy nghĩ, nhận xét về ý nghĩa, giá trị và sự tác động của tác phẩm đối với người đọc cũng như bản thân em.

Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 18 SBT Văn 9 Cánh diều

Phát triển các ý đã nêu trong mục b) Tìm ý và lập dàn ý (SGK, trang 46) của bài tập “Phân tích đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích (trích Truyện Kiều của Nguyễn Du)” bằng cách trả lời các câu hỏi sau:

- Nội dung chính của đoạn trích là gì?

- Nghệ thuật của đoạn trích có gì đặc sắc?

- Các yếu tố hình thức nghệ thuật ấy đã làm nổi bật nội dung của đoạn trích như thế nào?

- Qua đoạn trích, Nguyễn Du đã thể hiện được tấm lòng (chữ tâm) và tài năng (chữ tài) như thế nào?

Phương pháp giải:

HS phát triển các ý cho bài viết bằng cách trả lời các câu hỏi đã nêu trong bài tập.

Lời giải chi tiết:

- Nội dung chính của đoạn trích tập trung tái hiện diễn biển tâm trạng của Thúy Kiều khi bị giam cầm ở lầu Ngưng Bích.

- Đoạn trích thể hiện rất rõ bút pháp tà cảnh ngụ tình đúng như Nguyễn Du từng viết: "Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu / Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ.". Tác giả đã sử dụng nhiều từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, ... miêu tà bức tranh ngoại cảnh nhằm diễn tà diễn biến tâm trạng (nội tâm) của Thuý Kiều.

- Các yếu tố hình thức nghệ thuật nêu trên đã góp phần khắc hoạ diễn biến tâm trạng của Thuý Kiều từ buốn bã, nhớ nhung đến lo lắng, sợ hãi, ... theo bút pháp tả cảnh ngụ tình đã nêu.

- Qua đoạn trích, Nguyễn Du đã thể hiện được tấm lòng (chữ tâm) và tài năng (chữ tài):

+ Thể hiện sự thấu hiểu tâm trạng Thuý Kiều trong tình huống bị kịch; thông cảm sâu sắc với con người trong hoàn cảnh khó khăn, bi đát, ... (chữ tăm).

+ Sử dụng xuất sắc nghệ thuật miêu tà nội tâm với nhiều từ ngữ, hình ảnh ước lệ, tượng trưng, các biện pháp tu từ, ... để thể hiện rất hiệu quả diễn biển tâm trạng của nhân vật Thuý Kiều (chữ tài).

Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 19 SBT Văn 9 Cánh diều

Viết kết bài cho đề văn: Phân tích đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích (trích Truyện Kiều của Nguyễn Du).

Phương pháp giải:

Nhớ lại nội dung đoạn trích và viết kết bài

Lời giải chi tiết:

Đoạn trích "Kiều ở lầu Ngưng Bích" trong "Truyện Kiều" của Nguyễn Du không chỉ là một bức tranh sinh động về cảnh vật và tâm trạng mà còn là một tác phẩm thể hiện sâu sắc tinh thần nhân văn và tâm lý nhân vật. Những hình ảnh thiên nhiên như lầu Ngưng Bích, cơn mưa xuân, và hình ảnh cây cỏ, sông núi không chỉ làm nền cho tâm trạng của Thúy Kiều mà còn phản ánh nỗi lòng của nàng trong cảnh ngộ éo le, bị đẩy vào tình trạng bi kịch và cô đơn. Đoạn trích thể hiện sự tương phản giữa vẻ đẹp thiên nhiên và nỗi đau khổ của Kiều, đồng thời làm nổi bật khả năng cảm thụ và tình cảm sâu sắc của nàng. Chính từ đó, Nguyễn Du đã khắc họa một bức chân dung tinh tế về nhân vật và tạo nên một thông điệp về số phận và tình yêu trong xã hội phong kiến. Đoạn trích này không chỉ để lại ấn tượng sâu sắc về nghệ thuật miêu tả cảnh vật và tâm trạng mà còn khơi gợi sự đồng cảm và suy ngẫm về cuộc đời và con người, một thành công vĩ đại của Nguyễn Du trong việc xây dựng tác phẩm "Truyện Kiều".

Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 19 SBT Văn 9 Cánh diều

Hãy viết đoạn văn phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích (trích Truyện Kiều của Nguyễn Du).

Phương pháp giải:

Chọn một biện pháp tu từ để lại ấn tượng sâu sắc cho em và viết đoạn văn phân tích

Lời giải chi tiết:

Trong đoạn trích "Kiều ở lầu Ngưng Bích" của "Truyện Kiều", biện pháp tu từ nổi bật nhất là nhân hóa. Nguyễn Du sử dụng nhân hóa để làm cho thiên nhiên trở thành người đồng cảm, phản ánh và chia sẻ nỗi lòng của nhân vật. Ví dụ, khi miêu tả cảnh "Mưa xuân như nước như ròng," Nguyễn Du không chỉ đơn thuần mô tả thời tiết mà còn gợi ra một hình ảnh mưa như đang thấm đẫm vào tâm trạng của Kiều, làm tăng thêm sự buồn tẻ và cô đơn của nàng. Nhân hóa thiên nhiên trong đoạn trích không chỉ tạo ra một bối cảnh sống động mà còn làm nổi bật sự tương phản giữa tâm trạng của Kiều và môi trường xung quanh. Khi Kiều cảm thấy bị giam cầm và mất mát, những hình ảnh như "Cảnh dâu" hay "Những trời mưa" trở thành những người bạn đồng hành, nhấn mạnh nỗi đau và sự thất vọng của nàng. Từ đó, biện pháp tu từ này làm cho cảm xúc của Kiều thêm phần sâu lắng và chân thực, đồng thời giúp người đọc cảm nhận rõ hơn sự đồng cảm và sự cô đơn của nàng trong hoàn cảnh éo le.