Bài 1: Nước Nga và Liên Xô từ năm 1918 đến năm 1945 SGK lịch sử và địa lí 9 Chân trời sáng tạo

? mục 1

Hãy nêu những nét chính về tình hình nước Nga Xô viết trong những năm 1920 – 1922. Theo em, sự kiện nào quan trọng nhất trong giai đoạn này của lịch sử nước Nga?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 1. Tình hình nước Nga Xô viết trước khi Liên Xô thành lập (1918 – 1922)

- Chỉ ra những nét chính về tình hình nước Nga Xô viết trong giai đoạn 1920-1922 và xác định sự kiện quan trọng nhất trong giai đoạn này.

Lời giải chi tiết:

- Yêu cầu số 1: Nét chính về tình hình nước Nga Xô viết trong những năm 1918 – 1922:

+ Sau thắng lợi của Cách mạng tháng Mười năm 1917, quân đội 14 đế quốc đã câu kết với các thế lực phản cách mạng trong nước mở cuộc tấn công vũ trang vào nước Nga Xô viết.

- Trong bối cảnh đó, chính quyền Xô viết xây dựng lực lượng quân đội đông đảo và thực hiện chính sách Cộng sản thời chiến (1919). Đến năm 1920, cuộc chiến đấu chống thù trong giặc ngoài của nhân dân Nga Xô viết về cơ bản kết thúc thắng lợi.

- Tháng 3/1921, Đảng Bôn-sê-vích quyết định thực hiện Chính sách kinh tế mới (NEP) do Lê-nin đề xướng, với những nội dung cơ bản như:

+ Bãi bỏ chế độ trưng thu lương thực thừa và thay thế bằng chính sách thu thuế lương thực;

+ Thực hiện tự do buôn bán;

+ Cho phép tư nhân được mở các xí nghiệp nhỏ, khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư kinh doanh ở Nga,…

→ Nhờ thực hiện Chính sách kinh tế mới, nước Nga Xô viết đã từng bước vượt qua khủng hoảng, phục hồi kinh tế và đời sống nhân dân được cải thiện.

- Tháng 12-1922, Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết (gọi tắt là Liên Xô) được thành lập, gồm bốn nước Nga, Bê-lô-rút-xi-a, U-crai-na và Ngoại Cáp-ca-dơ.

- Yêu cầu số 2: Theo em, sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử nước Nga giai đoạn 1918 – 1922 là: quá trình chiến đấu và chiến thắng “thù trọng giặc ngoài” (trong những năm 1918 – 1920). Vì: với việc đánh bại lực lượng Bạch vệ và sự can thiệp của các nước đế quốc, nhân dân Nga Xô viết đã bảo vệ được những thành quả của Cách mạng tháng Mười; đồng thời đặt cơ sở và nền tảng cho sự phát triển của đất nước ở những giai đoạn sau.

? mục 2

- Dựa vào các tư liệu 1.4, 1.5, 1.6, 1.7, 1.8 và thông tin trong bài học, hãy nêu những thành tựu của Liên Xô trong giai đoạn 1922 – 1945. Hạn chế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô là gì?

- Áp phích 1.4 thể hiện thành tựu nào của Liên Xô trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 2. Liên Xô từ những năm 1922 đến năm 1945 (Trang 9)

- Chỉ ra những thành tựu, hạn chế của Liên Xô giai đoạn 1922 - 1945

Lời giải chi tiết:

Yêu cầu số 1:

- Những thành tựu của Liên Xô trong giai đoạn 1922 – 1945:

+ Về kinh tế:

▪ Công nghiệp nặng của Liên Xô đứng thứ nhất châu Âu và đứng hàng thứ hai trên thế giới, vượt Anh, Pháp, Đức (1937).

▪ Hoàn thành tập thể hóa nông nghiệp và cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp.

+ Về văn hóa-giáo dục:

▪ Xóa bỏ nạn mù chữ, phổ cập giáo dục Tiểu học Giáo trên toàn quốc và giáo dục Trung học cơ sở ở các dục thành phố.

▪ Đạt nhiều thành tựu trên các lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.

+ Về xã hội:

▪ Xoá bỏ các giai cấp bóc lột, thành lập khối liên minh công-nông vững chắc, nền tảng của xã hội Xô viết.

▪ Xây dựng thành công nền văn hoá mới xã hội chủ nghĩa, đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực văn học, nghệ thuật.

- Hạn chế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô:

+ Mất cân đối giữa công nghiệp nặng và công nghiệp nhẹ, giữa công nghiệp và nông nghiệp;

+ Vi phạm nguyên tắc tự nguyện trong tập thể hoá nông nghiệp,...

Luyện tập

Hãy hoàn thành bảng tóm tắt những nội dung chính về tình hình nước Nga và Liên Xô từ năm 1918 - 1945

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 1,2. Tình hình nước Nga Xô viết trước khi Liên Xô thành lập (1918 – 1922), Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1945.

- Chỉ ra những nội dung chính về tình hình nước Nga và Liên Xô từ năm 1918 – 1945

Lời giải chi tiết:

Vận dụng

Năm 1922, Liên Xô thành lập, trong đó, Nga và U-crai-na là hai nước đóng vai trò quan trọng hàng đầu. Sưu tầm thêm thông tin và hãy cho biết tình trạng quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia này trong giai đoạn hiện nay (đầu thế kỉ XXI)

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 1,2. Tình hình nước Nga Xô viết trước khi Liên Xô thành lập (1918 – 1922), Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1945.

- Tham khảo các bài báo, trang web uy tín về quan hệ quốc tế, chính trị Nga - Ukraine.

Lời giải chi tiết:

Quan hệ ngoại giao giữa Nga và Ukraine đã trải qua nhiều biến động từ đầu thế kỷ XXI đến nay, đặc biệt từ năm 2014 khi Nga sáp nhập Crimea và hỗ trợ lực lượng ly khai ở miền đông Ukraine, dẫn đến xung đột kéo dài. Tình hình leo thang nghiêm trọng vào năm 2022 khi Nga tiến hành một cuộc tấn công quân sự quy mô lớn vào Ukraine. Cuộc chiến này đã gây ra sự chia rẽ sâu sắc giữa hai quốc gia, với nhiều hậu quả nghiêm trọng về nhân đạo, kinh tế và an ninh. Quan hệ ngoại giao hiện nay giữa Nga và Ukraine vô cùng căng thẳng và thù địch, với các nỗ lực hòa bình gặp nhiều khó khăn và thách thức.