Soạn bài Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự (Chi tiết)

Phần I

TÌM HIỂU YẾU TỐ MIÊU TẢ NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 

Câu 1 (trang 117 SGK Ngữ Văn lớp 9 Tập 1)

Đọc lại đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích, tr. 93 - 94 và thực hiện các yêu cầu sau:

a. Tìm những câu thơ tả cảnh và những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thuý Kiều.

b. Những câu thơ tả cảnh có mối quan hệ như thế nào với việc thể hiện nội tâm nhân vật?

c. Miêu tả nội tâm có tác dụng như thế nào đối với việc khắc hoạ nhân vật trong văn bản tự sự?

Trả lời:

a.

- Những câu thơ tả cảnh trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích:

Bốn bề bát ngát xa trông

Cát vàng còn nọ bụi hồng dặm kia

- Những câu thơ miêu tả tâm trạng:

    Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,

   Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng

- Những câu thơ vừa tả cảnh, vừa miêu tả tâm trạng:

   + Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.

   + Buồn trông cửa bể chiều hôm

   ....Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi

b. Những câu thơ miêu tả cảnh sắc bên ngoài có mối liên hệ mật thiết với việc miêu tả nội tâm nhân vật. Cảnh rộng, xa tạo ra sự mênh mang, đối lập với tâm trạng cô đơn của Kiều đến nỗi nàng phải lấy trăng, lấy núi để ở chung. Những câu thơ tả cảnh, nhưng cũng chính là để tả tình, cái tình cảnh buồn bã, cô đơn, thân phận như hoa trôi nước chảy, không biết đi đâu về đâu trước một tương lai mịt mờ.

c. Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự có tác dụng khắc họa sinh động, chân thật hình tượng nhân vật. Từ đó thể hiện được chiều sâu những suy tưởng của nhân vật.

Câu 2 (trang 117 SGK Ngữ Văn lớp 9 Tập 1)

Trả lời:

  Tác giả Nam Cao khi miêu tả Lão Hạc tập trung vào những hành động cử chỉ của lão Hạc (co rúm, những vết nhăn xô lại, ép cho nc mắt chảy ra, đầu ngoẹo, miệng mếu, bật khóc) để làm nổi bật lên tâm trạng xót xa, ăn năn, hối hận của mình khi bán cậu Vàng. Lão giống như một đứa trẻ khi phải rời xa người mà mình yêu mến nhất.

Luyện tập 1

Câu 1 (trang 117 SGK Ngữ Văn 9 tập 1)

Thuật lại đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều, tr. 97 - 98 bằng văn xuôi, chú ý miêu tả nội tâm của nàng Kiều.

Lời giải chi tiết:

   Mụ mối gần nhà Kiều ngỏ ý giới thiệu viễn khách đến vấn danh Thúy Kiều. Hỏi tên rằng Mã Giám Sinh, học sinh trường Quốc Tử Giám, quê huyện Lâm Thanh, tuổi ngoài 40 nhưng tên họ Mã bề ngoài trông chải chuốt, áo quần bảnh bao, mày râu nhẵn nhụi làm ra vẻ thư sinh nhưng thực chất bản chất “sỗ sàng”, lố bịch được bộc lộ. Mã Giám Sinh bộc lộ bản chất con buôn khi thúc giục Kiều xem mặt, thử tài đàn hát. Kiều xuất thân là con nhà gia giáo, nay lâm vào cảnh ngộ này, Kiều đau đớn, xót xa cho số kiếp của mình. Mỗi bước đi lệ tuôn vì tủi nhục, xấu hổ. Kiều thấy tủi nhục hơn trước sự sỗ sàng như kẻ vô học, bản chất con buôn của Mã Giám Sinh bộc lộ khi ngã giá mua Thúy Kiều như món hàng với giá ngoài bốn trăm.

Luyện tập 2

Câu 2 (trang 117 SGK ngữ văn 9 tập 1)

Hãy đóng vai nàng Kiều viết đoạn văn kể lại việc báo ân báo oán, trong đó bộc lộ trực tiếp tâm trạng của Kiều lúc gặp lại Hoạn Thư.

Lời giải chi tiết:

Vào vai nhân vật Kiều trong đoạn trích Thúy Kiều báo ân báo oán:

    Được sự giúp sức của Từ Hải, tôi cho mời Thúc Sinh tới để báo ân chàng. Khi xưa lúc tôi ở trong lầu xanh, chính Thúc Sinh đã chuộc tôi ra, nghĩa ấy tôi không quên. Dù tôi và chàng không nên nghĩa vợ chồng nhưng tôi vẫn nhớ ơn chàng, nên tôi gửi chàng chút bổng lộc để bày tỏ sự biết ơn lòng thành của mình. Ngược lại, vợ chàng tai quái, ác độc, phen này phải bị trị tội đích đáng. Khi lính áp giải Hoạn Thư tới, tôi tôn trọng chào thưa “tiểu thư”. Tôi nhắc Hoạn Thư nhớ lại thói “cay nghiệt” của ả khi xưa đã đối xử với tôi. Lúc này Hoạn Thư sợ hãi, khấu đầu, xin khoan hồng. Hoạn Thư nói với tôi, thói ghen tuông là thói thường tình, ả nhắc lại ngày xưa ả khoan nhượng để tôi ở gác viết kinh, khi tôi bỏ trốn ả không cho người đuổi theo. Tôi khen cho sự khôn ngoan, nói năng phải lời của ả nên đã tha bổng thay vì trừng phạt thật nặng như ý định ban đầu.

Luyện tập 3

Câu 3 (trang 109 SGK Ngữ Văn 9 tập 1)

Ghi lại tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi đối với bạn.

Lời giải chi tiết:

Tâm trạng của em sau khi gây ra lỗi lầm với bạn:

- Ân hận, day dứt vì đã làm bạn buồn

- Hối hận, vì đã gây ra làm tổn thương bạn

- Muốn sửa lại lỗi lầm của mình

Bài tham khảo:

       Hôm nay, mình đã thật hèn nhát, đáng khinh. Chính mình là người đầu têu ra trò mang con chuột chết vào lớp để bỏ vào cặp sách của Giang. Mình nghĩ là chỉ đùa một chút thôi. Giang vốn là một lớp trưởng nghiêm khắc, cứng rắn đến lạnh lùng trước những lần vi phạm nội quy của bọn con trai nghịch ngợm trong lớp. Mình nghĩ đơn giản là trêu nó một chút để nó chừa thói hay dùng “quyền lực” của lớp trưởng để làm cho mình bị phạt. Ai ngờ nó lại sợ một con chuột chết đến thế! Nhìn nó nước mắt vòng quanh, mặt mày tái mét khi phát hiện ra con chuột trong cặp mà mình cũng thấy ân hận vì đã đùa quá đáng. Mình đã không đủ can đảm để nhận trách nhiệm... Mình phải làm thế nào bây giờ?

Loigiaihay.com