Giải Mục I. Thông sử và lịch sử theo lĩnh vực - Chuyên đề Lịch Sử 10 Cánh diều

Câu 1

Trả lời câu hỏi trang 6 Chuyên đề Lịch Sử 10 Cánh diều

Đọc thông tin và quan sát các hình từ 1.1 đến 1.5, hãy nêu tóm tắt một số cách trình bày lịch sử truyền thống. Lấy ví dụ.

Lời giải chi tiết:

* Lịch Sử thường được trình bày dưới hai cách: câu truyện lịch sử bằng lời kể và lịch sử thành văn.

- Hình thức trình bày: câu truyện lịch sử bằng lời kể

+ Câu chuyện lịch sử bằng lời kể: không có tác giả cụ thể, được truyền miệng từ đời này sang đời khác; thường có yếu tố hoang đường, kì ảo

+ Ví dụ: sách Lĩnh Nam chích quái gồm 22 truyện, tập hợp các truyền thuyết và cổ tích dân gian Việt Nam

- Hình thức trình bày: lịch sử thành văn. Về cơ bản, các tác phẩm lịch sử thành văn được trình bày theo hai cách khác nhau:

+ Công trình ghi chép lịch sử, xuất hiện từ thời cổ đại, gồm: sử biên niên, sử kỉ truyện, sử cương mục, sử thực lục, tiểu thuyết lịch sử,... Ví dụ: sách Đại Việt sử kí toàn thư; sách Lam Sơn thực lục; tiểu thuyết lịch sử Hoàng Lê nhất thống chí;

+ Công trình nghiên cứu lịch sử, xuất hiện phổ biến từ thế kỉ XIX, gồm: sách chuyên khảo, bài báo, luận văn, luận án,.... Ví dụ: sách chuyên khảo về: Lịch Sử tư tưởng Việt Nam; Lịch Sử văn minh thế giới….

Câu 2

Trả lời câu hỏi trang 6 Chuyên đề Lịch Sử 10 Cánh diều

Đọc thông tin, hãy:- Giải thích khái niệm thông sử.- Nêu nội dung chính của thông sử.

Lời giải chi tiết:

- Thông sử là lịch sử trình bày một cách có hệ thống, toàn diện về các lĩnh vực của đời sống con người trong quá khứ. Về phạm vi, thông sử có thể là lịch sử quốc gia, lịch sử khu vực, lịch sử thế giới.

- Nội dung chính của thông sử thường tập trung vào các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội.

Câu 3

Trả lời câu hỏi trang 7 Chuyên đề Lịch Sử 10 Cánh diều

Đọc thông tin và quan sát sơ đồ hình 1.1, hình 1.6, hãy nêu khái quát một số lĩnh vực của lịch sử. Giải thích ý nghĩa của việc phân chia lịch sử theo lĩnh vực

Lời giải chi tiết:

- Một số lĩnh vực của lịch sử:

+ Lịch Sử văn hóa: nghiên cứu về những thành tựu vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra

+ Lịch Sử tư tưởng: nghiên cứu về hệ thống những quan điểm, nhận thức của con người về tự nhiên, xã hội và con người.

+ Lịch Sử kinh tế: nghiên cứu về các hoạt động của con người liên quan đến quá trình sản xuất, trao đổi, phân phối của cải vật chất.

+ Lịch Sử xã hội: nghiên cứu về quan hệ xã hội, phân tầng xã hội, cơ cấu giai cấp, mâu thuẫn xã hội

- Ý nghĩa của việc phân chia lịch sử theo lĩnh vực:

+ Tìm hiểu, cung cấp những tri thức chuyên sâu về một lĩnh vực trong quá khứ

+ Giúp bổ sung và làm phong phú thêm tri thức tổng quát về lịch sử.

Câu 4

Trả lời câu hỏi trang 7 Chuyên đề Lịch Sử 10 Cánh diều

Đọc thông tin và quan sát các hình 1.7, 1.8 hãy nêu khái niệm và nội dung chính của lịch sử dân tộc, lịch sử thế giới

Lời giải chi tiết:

- Lịch Sử dân tộc:

+ Là lịch sử của một quốc gia. Ví dụ: lịch sử Việt Nam, lịch sử Nhật Bản,...

+ Nội dung chính của lịch sử dân tộc là quá trình vận động, phát triển của quốc gia - dân tộc trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội,... Quá trình này là lịch sử chung của các địa phương, các dân tộc đã và đang tạo thành dân tộc đó.

- Lịch Sử thế giới:

+ Là lịch sử chung của các quốc gia - dân tộc trên thế giới.

+ Nội dung của lịch sử thế giới là quá trình vận động, phát triển của nhân loại theo tiến trình thời gian. Quá trình này là sản phẩm tương tác của nhiều chủ thể và lực lượng lịch sử, không phải là phép cộng đơn thuần của lịch sử tất cả các quốc gia, cũng không chỉ giới hạn ở lịch sử của một số quốc gia - dân tộc có vai trò nổi bật.