Giải Mục 3. Một số tư tưởng và tôn giáo ở Việt Nam Chuyên đề học tập Lịch sử 12 Chân trời sáng tạo

Câu a

a) Nho giáo (trang 13, sách chuyên đề học tập Lịch sử 12)

  Phân tích những biểu hiện của Nho giáo trong đời sống văn hoá- xã hội Việt Nam. 

Lời giải chi tiết:

    - Nho giáo du nhập vào Việt Nam từ khoảng đầu Công nguyên, tác động qua lại với Phật giáo, Đạo giáo.

    - Từ thời Lý, Nho giáo dần được đề cao, triều đình cho dựng Văn Miếu, đúc tượng Khổng Tử, Chu Công để thờ ở kinh thành Thăng Long.

    - Nho giáo trở nên thịnh đạt từ thời Lê sơ đến thời Nguyễn, trở thành nền tảng tinh thần để xây dựng nhà nước quân chủ tập quyền và từng bước định hình lối sống, sinh hoạt, đạo đức và cách đối nhân xử thế trong xã hội Việt Nam.

    - Trong quá trình tiếp nhận Nho giáo, các thế hệ người Việt Nam đã tìm cách biến đổi cho phù hợp với văn hoá truyền thống dân tộc từ đó, góp phần hình thành truyền thống tốt đẹp như: ý thức trách nhiệm, nghĩa vụ, đạo đức, ... 

    - Tuy nhiên, Nho giáo cũng tạo nên không ít biểu hiện tiêu cực như: tư tưởng gia trưởng; quan niệm tôn ti trật tự; tư tưởng trọng nam, khinh nữ; ...

Câu b

b) Phật giáo (trang 14, sách chuyên đề học tập Lịch sử 12)

  Nêu những biểu hiện của Phật giáo trong đời sống văn hoá- xã hội qua trải nghiệm, tham quan sinh hoạt của các chùa ở địa phương em.

Lời giải chi tiết:

    - Đạo Phật từ Ấn Độ được truyền bá vào Việt Nam khoảng đầu Công nguyên. 

    - Trong các thế kỉ VI- IX, đạo Phật tiếp tục được truyền bá vào Việt Nam, gồm hai hệ phái Nam tông và Bắc tông. 

    - Thời Lý- Trần, Phật giáo phát triển mạnh mẽ, từng giữ vị trí quốc giáo. 

    - Từ thời Lê sơ, Phật giáo suy giảm vị thế, nhưng vẫn là tôn giáo có ảnh hưởng rất lớn đối với tầng lớp quý tộc và bình dân. 

    - Phật giáo ở Việt Nam hiện nay đang hoạt động dưới sự quản lí của Giáo hội Phật giáo Việt Nam theo phương châm “Đạo pháp- Dân tộc- Chủ nghĩa xã hội” với mục đích phát triển Giáo hội Phật giáo Việt Nam ở trong nước và nước ngoài, tham gia xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam, phục vụ dân tộc, ...

Câu c

c) Cơ đốc giáo (trang 16, sách chuyên đề học tập Lịch sử 12)

  Đọc thông tin trong bài học và từ trải nghiệm thực tế, nêu những biểu hiện của Cơ đốc giáo trong đời sống văn hóa-xã hội. 

Lời giải chi tiết:

    - Cơ Đốc giáo được truyền bá vào Việt Nam từ năm 1533 nhưng phải đến đầu thế kỉ XVII, hoạt động truyền bá của các linh mục mới được tổ chức quy mô và hiệu quả.

    - Tín đồ Cơ Đốc giáo ở Việt Nam thực hành nếp sống tuân thủ những điều răn của Thiên Chúa ghi trong Kinh Thánh và của Giáo hội, những quy chuẩn đạo đức trong quan hệ đồng đạo và xã hội. Đồng thời, hội nhập sâu sắc vào văn hoá dân tộc, kết hợp hài hoà giữa đức tin tôn giáo với đề cao đạo lí dân tộc, bảo tồn phong hoá.

    - Trong quá trình phát triển, Cơ Đốc giáo có nhiều đóng góp tích cực về văn hoá, xã hội của Việt Nam. 

    - Đầu thế kỉ XVI, trong Giáo hội Công giáo xuất hiện phong trào Cải cách tôn giáo, đưa đến sự ra đời đạo Tin Lành:

          + Đạo Tin Lành thờ Thiên Chúa ba ngôi và đề cao lí trí trong đức tin tôn giáo. 

          + Luật lệ, lễ nghi, cách thức hành đạo của đạo Tin Lành đơn giản, không cầu kì.  

          + Đạo Tin Lành khuyên tín đồ làm việc thiện để xứng đáng với Thiên Chúa và phải có đức tin mới được cứu vớt.

Câu d

d) Đạo giáo (trang 17, sách chuyên đề học tập Lịch sử 12)

 Đọc thông tin trong bài và tìm hiểu thêm tư liệu từ sách báo, internet, trình bày biểu hiện của Đạo giáo trong đời sống văn hóa- xã hội.

Lời giải chi tiết:

    - Đạo giáo du nhập vào Việt Nam từ rất sớm, hoà quyện với tín ngưỡng dân gian theo khuynh hướng Đạo giáo thần tiên phổ biến trong đời sống dân gian. 

    - Thời Bắc thuộc, người Việt đã mượn Đạo giáo như “một thứ vũ khí” chống âm mưu đồng hoá của các thế lực phong kiến phương Bắc.

    - Từ thế kỉ X, các triều đại quân chủ ở Việt Nam (Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần) đều trọng dụng các đạo sĩ không kém các tăng sư trong vai trò cố vấn cho triều đình.      

    - Đến thời Lê trung hưng, Đạo giáo tiếp tục hoà nhập vào tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ, ...

    - Ngày nay, Đạo giáo Việt Nam với tư cách một tôn giáo không còn tồn tại mà lẫn vào tín ngưỡng dân gian. Tuy nhiên, những ảnh hưởng của Đạo giáo đến đời sống văn hoá, xã hội vẫn còn biểu hiện qua nhiều hình thức: thuật phong thuỷ, các phương pháp dưỡng sinh, tu tiên,... 

Câu e

e) Một số tôn giáo khác (trang 19, sách chuyên đề học tập Lịch sử 12)

  Đọc thông tin mục e và chọn một tôn giáo trong mục này để chia sẻ với các bạn trong lớp về những nét chính của số tôn giáo đó. 

Lời giải chi tiết:

Đạo Cao Đài

    - Đạo Cao Đài do một số công chức, tư sản, địa chủ sáng lập năm 1926 tỉnh Tây Ninh, với tên gọi đầy đủ là Đại Đạo Tam Kỳ Phổ độ. 

    - Tư tưởng của đạo Cao Đài dung hợp nhiều yếu tố từ các tôn giáo lớn (Phật giáo, Đạo giáo, Nho giáo, Cơ Đốc giáo,...). 

    - Tín đồ đạo Cao Đài thực hành đời sống lương thiện, hoà đồng, đoàn kết, yêu thương, hướng đến mục tiêu đem hạnh phúc đến cho mọi người và đưa vạn loại thoát khỏi vòng luân hồi. Họ thực hành 4 khoá lễ trong ngày, ăn chay ít nhất 6 ngày trong một tháng (gọi là lục trai).

    - Hiện nay, đạo Cao Đài có số lượng tín đồ hơn 1,2 triệu người, sinh hoạt trong hơn 1 300 cơ sở tôn giáo ở nhiều địa phương trong cả nước.