Bài 8. ông Hồng và văn minh sông Hồng - SGK Lịch sử và Địa lí 4 Cánh diều

Khởi động

Hãy chia sẻ những điều em biết có liên quan đến sông Hồng.

Lời giải chi tiết:

(*) Tham khảo: Chia sẻ hiểu biết về sông Hồng:

- Sông Hồng còn có tên gọi khác là Hồng Hà hoặc sông Cái. Dòng sông này có tổng chiều dài khoảng 1149 km, bắt nguồn từ Trung Quốc, chảy vào lãnh thổ Việt Nam theo hướng Tây Bắc - Đông Nam rồi đổ ra vịnh Bắc Bộ.

- Các phụ lưu chính của sông Hồng trên lãnh thổ Việt Nam có thể kể đến là sông Đà, sông Lô.

- Chế độ nước sông Hồng có hai mùa:

+ Mùa lũ bắt đầu từ tháng 6 và kết thúc vào tháng 10, phù hợp với mùa mưa.

+ Mùa cạn bắt đầu từ tháng 11 và kết thúc vào tháng 5 năm sau, lượng nước mùa cạn chỉ chiếm khoảng 25% tổng lượng nước cả năm.

- Lượng phù sa của sông Hồng rất lớn, trung bình khoảng 100 triệu tấn/nǎm.

Khám phá 1

Quan sát hình 2, em hãy xác định vị trí của sông Hồng trên lược đồ.

• Sông Hồng còn có những tên gọi nào khác?

Lời giải chi tiết:

- Xác định vị trí: Sông Hồng bắt nguồn từ Vân Nam (Trung Quốc) chảy vào lãnh thổ Việt Nam qua nhiều tỉnh, thành phố và đổ ra Biển Đông.

- Những tên gọi khác của sông Hồng: sông Cái, Hồng Hà, Nhị Hà (hoặc Nhĩ Hà), sông Thao,...

2

1. Đọc thông tin và quan sát hình 3, em hãy trình bày một số thành tựu tiêu biểu của văn minh sông Hồng.

Lời giải chi tiết:

1.

• Một số thành tựu tiêu biểu của văn minh sông Hồng là: sự ra đời nhà nước, thành Cổ Loa, trống đồng Đông Sơn,....

- Sự ra đời của nhà nước:

+ Nhà nước Văn Lang (ra đời cách ngày nay khoảng 2700 năm) và nhà nước Âu Lạc (ra đời cách ngày nay khoảng 2300 năm).

+ Đứng đầu nhà nước Văn Lang là Hùng vườn; đứng đầu nhà nước Âu Lạc là An Dương Vương. Cả nước được chia làm nhiều bộ, do Lạc tướng đứng đầu. Dưới bộ là các chiềng, chạ do Bồ chính đứng đầu.

- Thời Âu Lạc, người Việt cổ đã xây dựng được thành Cổ Loa và biết chế tạo nỏ bắn một lần được nhiều mũi tên đồng.

- Trống đồng Đông Sơn là một tác phẩm nghệ thuật tiêu biểu cho tài năng sáng tạo của người Việt cổ. Trống đồng Đông Sơn được dùng trong lễ hội, làm hiệu lệnh chiến đấu....

Khám phá 3

Đọc thông tin, em hãy:

• Cho biết giá trị của sông Hồng.

• Đề xuất một số biện pháp để giữ gìn và phát huy giá trị của sông Hồng.

Lời giải chi tiết:

• Yêu cầu số 1: Sông Hồng mang lại nhiều giá trị cho phát triển kinh tế và đời sống dân cư như:

+ Cung cấp nước cho sinh hoạt, sản xuất;

+ Phát triển giao thông đường thuỷ nuôi trồng và khai thác thuỷ sản;

+ Phát triển du lịch,....

• Yêu cầu số 2: Một số biện pháp để giữ gìn và phát huy giá trị của sông Hồng:

+ Tuyên truyền người dân không xả rác xuống sông;

+ Xử lí nghiêm hoạt động khai thác cát sỏi trái phép;

+ Quy hoạch không gian cảnh quan hai bờ sông;

+ Tổ chức các tuyến du dịch trên sông để du khách biết đến và trân trọng vẻ đẹp, giá trị của sông Hồng,...

Luyện tập

Dựa vào kiến thức đã học, em hãy liệt kê những thành tựu tiêu biểu, đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Văn Lang - Âu Lạc theo gợi ý trong bảng dưới đây.

Lời giải chi tiết:

Vận dụng

Đóng vai hướng dẫn viên của một tàu du lịch trên sông Hồng, hãy giới thiệu cho du khách về một số giá trị mà sông Hồng mang lại cho con người.

Lời giải chi tiết:

(*) Tham khảo: Sông Hồng mang lại nhiều giá trị cho phát triển kinh tế và đời sống dân cư như:

+ Cung cấp nước cho sinh hoạt, sản xuất;

+ Phát triển giao thông đường thuỷ nuôi trồng và khai thác thuỷ sản;

+ Phát triển du lịch,....