Bài 16. Việt Nam dưới thời Nguyễn nửa đầu thế kỉ XIX SBT Lịch sử và Địa lí 8 kết nối tri thức

Phần A Bài tập 1

Trả lời Bài tập 1 trang 72 Bài 16 SBT Lịch sử 8 Kết nối tri thức

Hãy xác định chỉ một phương án đúng.

1.1 Với cuộc Cải cách Minh Mạng, cả nước được phân chia thành các đơn vị hành chính thế nào?

A. Đất nước được chia thành Bắc đạo, Nam đạo và Tây đạo.

B. Đất nước được chia thành Bắc Thành, Gia Định Thành và phủ Thừa Thiên.

C. Đất nước được chia làm 29 tỉnh và phủ Thừa Thiên.

D. Đất nước được chia thành 30 tỉnh và 1 phủ (Thừa Thiên).

Lời giải:

Chọn đáp án D

1.2 Bộ luật được ban hành dưới thời vua Gia Long có tên gọi là gì?

A. Quốc triều hình luật.    C. Hình thư.

B. Hoàng Việt luật lệ.     D. Hình luật.

Lời giải:

Chọn đáp án B

1.3 Một trong những chính sách đối ngoại nổi bật của Triều Nguyễn là

A. Duy trì mối quan hệ hoà hiếu với các nước láng giềng.

B. Khước từ quan hệ và giao thương với các nước Âu - Mỹ, kể cả nước Pháp.

C. Khước từ mối quan hệ với nhà Thanh (Trung Quốc).

D. Thực hiện chính sách bang giao hoà hiếu với nhiều nước trên thế giới.

Lời giải:

Chọn đáp án B

1.4 Ý nào không đúng về lí do khiến cho kinh tế thủ công nghiệp, thương nghiệp dưới Triều Nguyễn bị sa sút?

A. Triều Nguyễn có quy định ngặt nghèo về thuế, mẫu mã,...

B. Chính sách bế quan toả cảng của Triều Nguyễn.

C. Hầu hết các thợ giỏi bị bắt vào làm việc trong các quan xưởng.

D. Thiên tai, dịch bệnh khiến người dân phải bỏ làng đi phiêu tán.

Lời giải:

Chọn đáp án D

1.5 Nét nổi bật của tình hình xã hội dưới Triều Nguyễn là gì?

A. Xảy ra nhiều cuộc nổi dậy chống lại ách áp bức, bóc lột của địa chủ phong kiến.

B. Xảy ra hàng trăm cuộc nổi dậy của nhân dân chống Triều đình nhà Nguyễn.

C. Một số giai cấp, tầng lớp mới được hình thành.

D. Xã hội ổn định và phát triển.

Lời giải:

Chọn đáp án B

1.6 Một tôn giáo mới được du nhập vào nước ta từ giai đoạn trước và tiếp tục phát triển dưới thời Nguyễn là

A. Phật giáo.  B. Đạo giáo.  C. Công giáo.  D. Hồi giáo.

Lời giải:

Chọn đáp án C

1.7 Công trình kiến trúc nổi tiếng được xây dựng dưới thời Nguyễn, hiện nay đã được UNESCO ghi danh là

A. Cửu đỉnh ở Kinh thành Huế.

B. chùa Tây Phương (Hà Nội).

C. Kinh thành Huế.

D. đình làng Đình Bảng (Bắc Ninh).

Lời giải:

Chọn đáp án C

1.8 Bản đồ Việt Nam được vẽ dưới Triều vua Minh Mạng có tên gọi là

A. Đại Nam nhất thống toàn đồ.

B. Hồng Đức bản đồ.

C. An Nam tứ chí lộ đồ thư.

D. Việt Nam nhất thống toàn đồ.

Lời giải:

Chọn đáp án A

Phần A Bài tập 2

Trả lời Bài tập 2 trang 73 Bài 16 SBT Lịch sử 8 Kết nối tri thức

Hãy lựa chọn mốc thời gian hoặc từ ngữ cho sẵn để hoàn thiện các mệnh đề dưới đây: Năm 1802; 1831 - 1832; xác lập và thực thi; nhà vua; Di sản văn hoá thế giới; chữ Nôm; sa sút dần; triều đình; Phú Xuân (Huế).

1. .......(1)........, nhà Nguyễn được thành lập, kinh đô đặt ở ........(2)........

2. Bộ Hoàng Việt luật lệ được ban hành nhằm bảo vệ uy quyền tuyệt đối của......(3)...... và củng cố trật tự phong kiến,...

3. Những năm .....(4)......., một cuộc cải cách hành chính được tiến hành dưới Triều vua Minh Mạng.

4. Dưới thời Nguyễn, nhiều trung tâm buôn bán nổi tiếng từ thời kì trước như Thăng Long, Phố Hiến, Thanh Hà, Hội An ..........(5).........

5. Dưới Triều Nguyễn, nhiều cuộc nổi dậy của nông dân, thợ thuyền, binh lính,... đã nổ ra nhằm chống lại .........(6)........

6. Dưới thời Nguyễn, phần lớn các tác phẩm văn học có giá trị được sáng tác bằng ..(7)..........

7. Dưới Triều Nguyễn, Nhà nước tiếp tục ........(8)........ chủ quyền đối với quần qorin ub đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.

8. Kinh thành Huế xây dựng dưới thời Nguyễn, được UNESCO ghi danh là .... (9)............

Lời giải chi tiết:

1. Năm 1802, nhà Nguyễn được thành lập, kinh đô đặt ở Phú Xuân (Huế).

2. Bộ Hoàng Việt luật lệ được ban hành nhằm bảo vệ uy quyền tuyệt đối của nhà vua và củng cố trật tự phong kiến,...

3. Những năm 1831 - 1832, một cuộc cải cách hành chính được tiến hành dưới Triều vua Minh Mạng.

4. Dưới thời Nguyễn, nhiều trung tâm buôn bán nổi tiếng từ thời kì trước như Thăng Long, Phố Hiến, Thanh Hà, Hội An… sa sút dần.

5. Dưới Triều Nguyễn, nhiều cuộc nổi dậy của nông dân, thợ thuyền, binh lính,... đã nổ ra nhằm chống lại triều đình

6. Dưới thời Nguyễn, phần lớn các tác phẩm văn học có giá trị được sáng tác bằng chữ Nôm.

7. Dưới Triều Nguyễn, Nhà nước tiếp tục xác lập và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.

8. Kinh thành Huế xây dựng dưới thời Nguyễn, được UNESCO ghi danh là Di sản văn hoá thế giới.

Phần A Bài tập 3

Trả lời Bài tập 3 trang 74 Bài 16 SBT Lịch sử 8 Kết nối tri thức

Hãy ghép ô thông tin ở bên trái với ô bên phải sao cho phù hợp về nội dung lịch sử.

Lời giải chi tiết:

Ghép các thông tin theo thứ tự sau:

1 - A, C, E, I;

2 - B, D, G.

Phần B Bài tập 1

Trả lời Bài tập 1 trang 75 Bài 16 SBT Lịch sử 8 Kết nối tri thức

Lập bảng hệ thống kiến thức (theo gợi ý dưới đây) về tình hình kinh tế, xã hội nổi bật dưới Triều Nguyễn nửa đầu thế kỉ XIX.

Lời giải chi tiết:

Phần B Bài tập 2

Trả lời Bài tập 2 trang 75 Bài 16 SBT Lịch sử 8 Kết nối tri thức

2.1 Hãy vẽ sơ đồ tư duy thể hiện một số thành tựu chứng tỏ sự phát triển của văn hoá Việt Nam nửa đầu thế kỉ XIX.

Lời giải chi tiết:

1.

Học sinh căn cứ vào những nội dung sau để vẽ sơ đồ:

Phần B Bài tập 3

Trả lời Bài tập 3 trang 75 Bài 16 SBT Lịch sử 8 Kết nối tri thức

Có quan điểm cho rằng: Nhà Nguyễn đã để lại di sản văn hoá đồ sộ. Em đồng ý với quan điểm đó không? Vì sao?

Lời giải chi tiết:

- Đồng ý với quan điểm: Nhà Nguyễn đã để lại di sản văn hoá đồ sộ. Vì:

+ Dưới thời Nguyễn, nhân dân Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu lớn trên các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, khoa học,… trong đó, có nhiều tác phẩm hoặc công trình có giá trị, ví dụ như: Truyện Kiều của Nguyễn Du; bộ sách Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức; Khâm định Việt sử thông giám cương mục của Quốc sử quán triều Nguyễn;…

+ Nhiều di sản văn hóa dưới thời Nguyễn đã được Tổ chức UNESCO ghi nhận là di sản văn hóa thế giới, ví dụ như: quần thể cố đô Huế; Nhã nhạc cung đình,…

Phần B Bài tập 4

Trả lời Bài tập 4 trang 75 Bài 16 SBT Lịch sử 8 Kết nối tri thức

Đọc các tư liệu dưới đây:

Tư liệu 1. Năm 1833, Giám mục Ta-be đã xác nhận: Quần đảo Pa-ra-xen, mà người Việt gọi là Cát Vàng hay Hoàng Sa đã được chiếm cứ bởi người Việt xứ Đàng Trong. Hoàng đế Gia Long xét thấy đúng lúc phải vượt biển để tiếp thâu quần đảo Hoàng Sa, vào năm 1816, Ngài đã long trọng treo tại đó lá cờ của xứ Đàng Trong. (Theo Hãn Nguyên Nguyễn Nhã, Những bằng chứng về chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa, Sđd, tr. 61)

Tư liệu 2. Bộ Công tâu: Cương giới mặt biển nước ta có xứ [đảo] Hoàng Sa rất là hiểm yếu. Hằng năm nên phái người đi dò xét để thuộc đường biển... Vua y lời tâu. Sai Phạm Hữu Nhật đem binh thuyền đi. Chuẩn cho mang theo mười bài gỗ đến nơi đó dựng làm dấu, ghi khắc những chữ: “Minh Mạng thứ 17, năm Bính Thân [1836], Thuỷ quân Chánh đội trưởng Suất đội Phạm Hữu Nhật, vâng mệnh đi Hoàng Sa trông nom đo đạc đến đây lưu dấu để ghi nhớ.

(Theo Quốc sử quán Triều Nguyễn, Đại Nam thực lục, Tập bốn, NXB Giáo dục, 2004, tr. 851, 867)

Dựa vào hai tư liệu trên em có nhận định gì về Triều Nguyễn? Chỉ ra những dẫn chứng từ tư liệu chứng minh cho nhận định của em.

Lời giải chi tiết:

- Ngay từ thời vua Gia Long, ông đã rất chú trọng việc khẳng định chủ quyền và có những hoạt động thực thi chủ quyền tại quần đảo Hoàng Sa (Bãi Cát Vàng): cử người vượt biển quản lí quần đảo Hoàng Sa, treo cờ khẳng định chủ quyền tại quần đảo này.

- Đến thời vua Minh Mạng, ông tiếp tục đẩy mạnh hoạt động thực thi và khẳng định chủ quyền ở quần đảo Hoàng Sa: cử binh thuyền do viên Chánh đội trưởng Thuỷ quân chỉ huy để thăm dò đường biển ra Hoàng Sa, đo đạc, cắm mốc chủ quyền để ghi nhớ,...

Phần B Bài tập 5

Trả lời Bài tập 5 trang 75 Bài 16 SBT Lịch sử 8 Kết nối tri thức

Sưu tầm tư liệu về quá trình thực thi chủ quyền của Triều Nguyễn đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa. Hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 7 - 10 câu) bày tỏ suy nghĩ của em về quá trình đó dưới Triều Nguyễn.

Lời giải chi tiết:

(*) Tham khảo:

- Tiếp nối chính quyền chúa Nguyễn và nhà Tây Sơn, nhà Nguyễn tiếp tục đẩy mạnh việc thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa, thông qua những hoạt động cụ thể, như:

+ Đặt hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa trong cơ cấu hành chính của Việt Nam.

+ Tái lập lại hai hải đội Hoàng Sa và Bắc Hải, biên chế nằm trong lực lượng quân đội, với nhiệm vụ thực thi chủ quyền của Việt Nam trên cả hai quần đảo này.

+ Đo đạc thủy trình, vẽ bản đồ, cắm cờ khẳng định chủ quyền, dựng miếu thờ và trồng cây xanh,… tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

- Các hoạt động khai phá, chiếm lĩnh, xác lập và thực thi chủ quyền của nhà Nguyễn tại hai hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa đã tạo nhiều cơ sở lịch sử vững chắc cho hoạt động đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

- Mặt khác, những nỗ lực của vua Nguyễn trong việc thực thi và bảo vệ chủ quyền biển đảo (nói chung) và hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa (nói riêng) là một trong số những di sản đồ sộ mà nhà Nguyễn để lại cho dân tộc. Nó góp phần giúp chúng ta xây dựng một cách nhìn nhận mới về vị trí, vai trò của dòng họ Nguyễn trong lịch sử.