Soạn bài Ông lão bên chiếc cầu SGK Ngữ văn 9 tập 1 Cánh diều

- Chiếc cầu bắc qua sông, những chiếc xe nối đuôi nhau đi qua.

- Binh lính đẩy hộ xe hàng.

=> Bối cảnh xuất hiện qua những câu văn đang nói về thời cuộc diễn ra chiến tranh

Ông lão là một đến từ mảnh đất San Carlos, ông làm nghề chăn nuôi gia súc và cũng là người cuối cùng phải rời khỏi thị trấn vì công việc chăm sóc những con vật

Ông lão cảm thấy vô cùng lo lắng cho những con vật khác đó là hai con dê, bốn cặp chim bồ câu mà ông chăm sóc sẽ không thể tự mình đi kiếm ăn và sẽ không biết được điều gì sẽ xảy ra đến với chúng.

Đây đơn giản chỉ là lời độc thoại của riêng nhân vật vì không có nhận được bất kỳ lời đáp lại của một nhân vật nào khác.

- Đề tài của tác phẩm: Nói về số phận của những con người và loài vật phải hứng chịu ở trong cuộc chiến tranh

- Bối cảnh diễn ra trong tác phẩm: cuộc nội chiến trên đất nước Tây Ban Nha

- Ngôi kể chuyện được tác giả sử dụng theo ngôi thứ nhất

- Các nhân vật xuất hiện ở trong tác phẩm: tôi, ông lã

- Nhân vật ông lão ở trong câu chuyện hiện lên với một diện mạo bám đầy những bụi bặm, xám bẩn do cuộc sống đầy khó khăn và do cuộc chiến tranh vô cùng tàn khốc mang lại. Tuy bề ngoài của ông có vẻ thô ráp và đầy sự khắc khổ, nhưng ẩn sau ở trong đó là tấm lòng mang đầy sự lương thiện, đầy tình cảm yêu thương và sự quan tâm sâu sắc dành cho các con vật nuôi của mình. Ông lão luôn dốc lòng chăm sóc, lo lắng cho chúng như thể chúng là một phần không thể thiếu ở trong cuộc sống hàng ngày của ông.

- Trong bối cảnh cuộc chiến tranh nội chiến trên đất nước Tây Ban Nha đang diễn ra vô cùng ác liệt, cái chết có thể ập đến với ông bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, điều đó không thể làm ông lõa lo sợ, ông lão vẫn nhất quyết không chịu rời bỏ ngôi nhà của mình, dẫu biết rằng điều đó có thể đặt ông trong vào tình thế vô cùng nguy hiểm. Và lý do duy nhất đặc biệt quan trọng khiến cho ông lựa chọn ở lại là vì ông lo lắng cho những con vật nuôi của mình, sợ rằng chúng sẽ không được chăm sóc tử tế, đầy đủ nếu như ông rời bỏ ngôi nhà đi.

Hai chi tiết này hoàn toàn trái ngược đối với tình cảnh đầy sự bi thảm của ông lão. Lễ Phục sinh là hình ảnh biểu trưng cho sự hồi sinh, sự sống trở lại của Chúa, mang theo hy vọng và niềm vui gửi đến cho thế giới con người. Trong khi đó, chi tiết về hình ảnh của "niềm may mắn" khi giống mèo có khả năng tự xoay sở còn gợi lên hình ảnh của sự sống còn và sự thích nghi dễ dàng trong mọi hoàn cảnh gặp phải khó khăn. Thế nhưng, đối với ông lão, thực tế lại là một điều gì đó hoàn toàn khác biệt. Khi quân đội phát xít đang dần dần tiến đến gần, ông lão có thể sẽ phải đối mặt với cái chết, và sẽ không có bất kỳ một cơ hội để trốn thoát hay tự cứu lấy bản thân mình. Những chi tiết, hình ảnh đối lập này không chỉ làm nổi bật lên sự tàn khốc mà ông lão phải đối diện trước mắt, mà còn giúp cho tác giả truyền tải được những thông điệp vô cùng sâu sắc để nói về sự tàn ác và khốc liệt của cuộc chiến tranh gây ra, nơi mà ngay cả những niềm hy vọng về cuộc sống cũng trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

- Các hình ảnh biểu tượng cho nghệ thuật sử dụng trong tác phẩm là hình ảnh của: cây cầu - chính là ranh giới đặc biệt của hai phe trong cuộc chiến tranh

- Ngôn ngữ đối thoại giữa nhân vật tôi và ông lão cho thấy được những đặc điểm nổi bật ở trong tâm trạng và những nét phẩm chất đặc biệt của nhân vật

- Đọc thoại ở trong nội tâm: “Đấy là quê hương của lão. Lão cảm thấy vô cùng hãnh diện và mỉm cười khi có người nhắc đến” cho thấy được nội tâm, suy nghĩ sâu sắc của nhân vật khi nhớ về quê hương thân yêu của mình

Việc tác giả không đặt tên cho ông lão mang một ý nghĩa khái quát rất lớn và vô cùng sâu sắc. Ông lão không chỉ xuất hiện với hình ảnh là một nhân vật ngồi ở bên cầu mà nhân vật "tôi" tình cờ gặp gỡ, mà còn là biểu tượng đại diện cho rất nhiều những số phận của con người bị ảnh hưởng nặng nề bởi chiến tranh. Sự ẩn danh của ông lão giúp ông trở thành hình ảnh đại diện cho những số phận con người vô danh, những con người phải chịu sự đau khổ, cảnh mất mát đau thương và tàn phá mà chiến tranh mang đến, từ đó nhan mạnh lên một tính về sự phổ quát và tàn khốc của chiến tranh đem đến cho nhân loại.

- Thông điệp tác giả muốn gửi gắm đến người đọc:

+ Chiến tranh không chỉ đem đến những mất mát, đau thương mà còn để lại cho nhân loại những hệ quả khó lường

+ Con người dù ở trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng vẫn phải luôn giữ cho bản thân mình một sự lương thiện và tình yêu thương đối với con người, nhân loại

- Ý nghĩa của tác phẩm: nhắc nhở tới con người rằng hãy biết trân trọng, và giữ gìn cho nền hòa bình ở trên toàn thế giới, bởi tự do, hòa bình không dễ mà có được