Cảnh rừng Việt Bắc (Hồ Chí Minh)

Tác giả

Tác giả Hồ Chí Minh

1. Tiểu sử

- Hồ Chí Minh (19/05/1890 – 02/09/1969), tên khai sinh là Nguyễn Sinh Cung.

- Quê quán: Kim Liên – Nam Đàn – Nghệ An.

- Gia đình: nhà Nho nghèo, cha là Nguyễn Sinh Sắc, mẹ là Hoàng Thị Loan.

- Quá trình hoạt động cách mạng:

+ Năm 1911, ra đi tìm đường cứu nước.

+ Hoạt động cách mạng ở nhiều nước: Pháp, Trung Quốc, Thái Lan…

+ Ngày 3-2-1930, thành lập Đảng cộng sản Việt Nam.

+ Năm 1941, trở về nước, lãnh đạo phong trào cách mạng trong nước.

+ Tháng 8-1942, sang Trung Quốc để tranh thủ sự viện trợ của quốc tế, bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam đến tháng 9-1943.

+ Ra tù, Người trở về nước, lãnh đạo phong trào cách mạng, tiến tới tổng khởi nghĩa tháng 8-1945.

+ Ngày 2-9-1945, đọc bản tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, giữ chức vụ Chủ tịch nước.

+ Lãnh đạo nhân dân trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.

→ Là vị lãnh tụ tài ba, vĩ đại, danh nhân văn hóa thế giới. 

2. Sự nghiệp văn học

a. Quan điểm sáng tác

- Người coi văn học là một vũ khí chiến đấu phục vụ cho sự nghiệp cách mạng.

- Luôn chú trọng tính chân thực và tính dân tộc.

- Luôn chú ý đến mục đích và đối tượng tiếp nhận để quyết định nội dung và hình thức của tác phẩm.

b. Di sản văn học

- Văn chính luận: Bản án chế độ thực dân Pháp (1925), Tuyên ngôn độc lập (1945), Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (1946), Không có gì quý hơn độc lập tự do (1966)…

- Truyện và kí: Pari (1922), Lời than vãn của bà Trưng Trắc (1922), Con người biết mùi hun khói (1922), Vi hành (1923), Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu (1925), Nhật kí chìm tàu (1931), Vừa đi đường vừa kể chuyện (1963)…

- Thơ ca:

+ Tác phẩm chính: Nhật kí trong tù (viết trong thời gian bị giam cầm trong nhà lao Tưởng Giới Thạch từ 1942-1943), chùm thơ viết ở Việt Bắc từ 1941 - 1945.

→ Di sản văn học lớn lao về tầm vóc, phong phú về thể loại và đa dạng về phong cách.

c. Phong cách nghệ thuật

- Thống nhất:

+ Về mục đích sáng tác, quan điểm sáng tác, nguyên tắc sáng tác.

+ Về cách viết ngắn gọn.

- Đa dạng:

+ Văn chính luận: ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ, lý lẽ đanh thép, bằng chứng thuyết phục, giàu tính luận chiến, kết hợp nhuần nhuyễn mạch luận lý với mạch cảm xúc, giọng điệu uyển chuyển.

+ Truyện và kí hiện đại, giàu tính chiến đấu, nghệ thuật trào phúng sắc bén, nhẹ nhàng, hóm hỉnh nhưng thâm thúy, sâu cay.

+ Thơ ca: thơ tuyên truyền cách mạng mộc mạc, giản dị, dễ nhớ, dễ thuộc; thơ nghệ thuật kết hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển với yếu tố hiện đại, cô đọng, súc tích. 

Sơ đồ tư duy Tác giả Hồ Chí Minh

Tác phẩm

Tác phẩm Cảnh rừng Việt Bắc

1. Hai câu đề: Thể hiện cảm xúc trước cảnh rừng Việt Bắc.

- Từ ngữ “thật là hay” bày tỏ sự yêu mến, ngợi ca thiên nhiên.

- Hình ảnh thiên nhiên sống động qua tiếng vượn, chim kêu gợi cảnh gần gũi, bình dị.

2. Hai câu thực: Cuộc sống giản dị, thú vị nơi núi rừng.

- Hình ảnh “ngô nếp nướng”, “thịt rừng quay” thể hiện sự hoà hợp với thiên nhiên, cuộc sống mộc mạc nhưng đầy tình người.

- Sự thân mật trong cách diễn đạt “chén” thay cho “ăn” gợi nét hài hước, gần gũi.

3. Hai câu luận: Tận hưởng thiên nhiên và cuộc sống lạc quan.

- “Non xanh, nước biếc; Rượu ngọt, chè xanh” thể hiện sự phong phú của đời sống vật chất lẫn tinh thần.

- Tâm trạng lạc quan, vui say trước vẻ đẹp thiên nhiên của Bác qua cách diễn đạt “tha hồ dạo, mặc sức say”.

4. Hai câu kết: Niềm tin và tinh thần lạc quan về tương lai cách mạng.

- Câu thơ “Kháng chiến thành công ta trở lại” thể hiện niềm tin tưởng vào thắng lợi của dân tộc, kết hợp với hình ảnh “trăng xưa”, “hạc cũ” tạo nên bức tranh vừa hiện thực, vừa thơ mộng.

5. Nghệ thuật

- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật với bố cục chặt chẽ, hài hòa.

- Cách gieo vần, đối câu và sử dụng nhịp điệu tạo cảm giác mượt mà, uyển chuyển.

- Sử dụng ngôn ngữ gần gũi, tươi sáng, hình ảnh ước lệ kết hợp với tả thực.

Sơ đồ tư duy Tác phẩm Cảnh rừng Việt Bắc