Bài 7. Ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất giống thuỷ sản - Chuyên đề Công nghệ 12 Kết nối tri thức

Khởi động:

Những kĩ thuật nào của công nghệ sinh học đang được ứng dụng trong nhân giống thuỷ sản? Việc ứng dụng công nghệ sinh học có ý nghĩa như thế nào đối với công tác nhân giống thuỷ sản (Hình 7.1)?

Lời giải chi tiết:

- Kĩ thuật của công nghệ sinh học đang được ứng dụng trong nhân giống thuỷ sản:

+ Sử dụng Hormone để điều khiển cá bố mẹ thành thục và sinh sản

+ Bảo quản lạnh tinh trùng, trứng, phôi thủy sản

+ Kĩ thuật điều khiển giới tính thủy sản

- Ý nghĩa:

+ Tạo ra các giống thuỷ sản mới có nhiều ưu điểm

+ Cải thiện kỹ thuật nuôi trồng: Tăng hiệu quả sử dụng thức ăn, giảm chi phí sản xuất.

+ Giúp tăng sản lượng thuỷ sản

+ Tạo ra nguồn thực phẩm an toàn, sạch

+ Phát triển nuôi trồng thuỷ sản bền vững

+ ...

1 Câu 1

Khám phá: Quan sát Hình 7.2 và mô tả các bước sử dụng hormone trong sản xuất giống cá chép.

Lời giải chi tiết:

- Tiêm kích dục tố lần 1 cho cá chép

- Sau 6 – 8 giờ tiếp tục tiêm kích dục tố lần 2 cho cá chép

- Thu trứng cá cái

- Đồng thơi Tiêm kích dục tố cho cá đực và thu tinh cá đực

- Sau khi thu trứng và tinh thực hiện thụ tinh nhân tạo

1 Câu 2

Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu thêm về việc sử dụng hormone trong sản xuất giống thuỷ sản ở Việt Nam và trên thế giới.

Lời giải chi tiết:

- Việt Nam:

+ Việc sử dụng hormone trong sản xuất giống thuỷ sản ở Việt Nam đã được áp dụng từ nhiều năm nay.

+ Các loại hormone thường được sử dụng là:

• HCG (Human Chorionic Gonadotropin): Kích thích sinh sản ở cá cái.
• LH-RH (Luteinizing Hormone-Releasing Hormone): Kích thích rụng trứng và đẻ trứng ở cá cái.
• Testosterone: Chuyển đổi giới tính cá cái thành cá đực.

+ Việc sử dụng hormone cần được thực hiện bởi các kỹ thuật viên có chuyên môn và tuân thủ theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

- Trên thế giới:

+ Việc sử dụng hormone trong sản xuất giống thuỷ sản cũng được áp dụng rộng rãi trên thế giới.

+ Một số quốc gia có quy định chặt chẽ về việc sử dụng hormone, ví dụ như Hoa Kỳ và Châu Âu.

+ Các nhà khoa học đang nghiên cứu các phương pháp sử dụng hormone an toàn và hiệu quả hơn.

2 Câu 1

Khám phá: Hãy quan sát Hình 7.3 và mô tả các bước cơ bản của kĩ thuật bảo quản lạnh tinh trùng cá.

Lời giải chi tiết:

- Thu tinh trùng từ thủy sản

- Tiến hành nghiên cứu, chọn lọc tinh trùng khỏe mạnh

- Đặt tinh trùng vào ống thí nghiệm

- Lưu giữ ống thí nghiệm trong nitrogen lỏng – 196 độ C

2 Câu 1

Khám phá: Hãy quan sát Hình 7.6 và mô tả các bước tạo giống cá rô phi đơn tính đực bằng phương pháp sử dụng hormone.

Lời giải chi tiết:

Bước 1: Chọn cá bố mẹ ghép đôi và cho sinh sản

Bước 2: thu trứng đã thụ tinh và ấp trứng

Bước 3: Cá bột (cả cá đực và cá cái) Xử lí 17x-methyl testosterone

Bước 4: Thu Cá rô phi đơn tính toàn đực

3 Câu 2

Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu ưu điểm của việc kiểm soát giới tính ở động vật thuỷ sản.

Lời giải chi tiết:

- Tăng năng suất: Cho phép nuôi dưỡng con giống có giới tính phù hợp với mục đích nuôi thương phẩm, ví dụ như cá đực để tăng trưởng nhanh hơn.

- Tạo ra sản phẩm có chất lượng tốt: Ví dụ như cá đực thường có kích thước lớn hơn, thịt thơm ngon hơn cá cái.

- Đáp ứng nhu cầu thị trường: Nhu cầu thị trường đối với một số loài thuỷ sản có thể khác nhau về giới tính.

- Giảm chi phí sản xuất: Tiết kiệm thức ăn, chi phí chăm sóc và quản lý và Tăng tỷ lệ sống và giảm thiểu rủi ro trong nuôi trồng.

Luyện tập

Phân tích ý nghĩa của việc ứng dụng công nghệ sinh học trong điều khiển cá bố mẹ thành thục và sinh sản; bảo quản lạnh tinh trùng, trứng, phôi trong sản xuất giống thuỷ sản. Cho ví dụ minh hoạ.

Lời giải chi tiết:

- Ý nghĩa ứng dụng công nghệ sinh học trong điều khiển cá bố mẹ thành thục và sinh sản: giúp cá đực và cá cái cùng thành thục sinh dục ở một thời điểm định sẵn, giúp cho công tác sản xuất cá giống chủ động về mặt thời gian. HKích thích cá đẻ đồng loạt, từ đó tăng tỉ lệ đẻ, tỉ lệ thụ tinh, tỉ lệ nở so với cá đẻ tự nhiên không dùng hormone. Một số loại hormone thường được sử dụng như hormone màng đệm HCG hoặc LRHa.

- Ý nghĩa bảo quản lạnh tinh trùng, trứng, phôi trong sản xuất giống thuỷ sản: giúp bảo quản tinh trùng, trứng, phôi trong thời gian dài. Kĩ thuật này áp dụng để bảo tồn các giống thuỷ sản quý hiếm, đồng thời giúp cho quá trình vận chuyển tinh trùng, trứng, phôi được thuận tiện hơn.

Ứng dụng

Đề xuất ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất giống một loài động vật thuỷ sản phù hợp với thực tiễn ở địa phương em.

Lời giải chi tiết:

Ví dụ ứng dụng công nghệ sinh học đối với cá lăng chấm Hòa Bình:

- Kiểm soát giới tính:

+ Sử dụng hormone để tạo ra con giống toàn đực, giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.

+ Kỹ thuật này đã được áp dụng thành công ở một số cơ sở sản xuất giống cá lăng chấm ở Hòa Bình.

- Bảo quản lạnh tinh trùng:

+ Giúp lưu trữ nguồn gen quý, bảo vệ đa dạng sinh học và tạo ra con giống quanh năm.

+ Kỹ thuật này đang được nghiên cứu và ứng dụng thử nghiệm ở một số cơ sở nghiên cứu ở Việt Nam.

- Thụ tinh nhân tạo:

+ Giúp kiểm soát tốt nguồn gốc con giống, nâng cao tỷ lệ thụ tinh và tỷ lệ nở ấu trùng.

+ Kỹ thuật này đã được áp dụng thành công ở một số cơ sở sản xuất giống cá lăng chấm ở Việt Nam.