Bài 7. Đền Hùng và lễ giỗ tổ Hùng Vương - SGK Lịch sử và Địa lí 4 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Trả lời câu hỏi mục khởi động trang 27 SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Chân trời sáng tạo

Những câu ca dao dưới đây nói về lễ hội nào của nước ta? Em hãy chia sẻ những hiểu biết của em về lễ hội này.

Dù ai đi ngược về xuôi

Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng Mười tháng

Ba Khắp miền truyền mãi câu ca

Nước non vẫn nước non nhà nghìn năm.

(Theo Ca dao Việt Nam)

Lời giải chi tiết:

- Câu ca dao trên nói về lễ hội đền Hùng.

- Chia sẻ hiểu biết về Lễ hội đền Hùng:

+ Lễ hội Đền Hùng diễn ra từ ngày 1 đến hết ngày 10 tháng 3 âm lịch, việc tế lễ được tổ chức rất trọng thể vào ngày chính hội (10/3).

+ Đây là lễ hội mang tính chất quốc gia, nhằm suy tôn và tưởng nhớ công lao dựng nước của các vua Hùng.

+ Lễ hội đền Hùng không chỉ thu hút khách thập phương đến dự bởi những nét sinh hoạt văn hoá đặc sắc mà còn ở tính thiêng liêng của một cuộc hành hương trở về cội nguồn dân tộc của các thế hệ người Việt Nam. 

Khám phá 1

Trả lời câu hỏi mục khám phá 1 trang 27 SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Chân trời sáng tạo

Đọc thông tin và quan sát các hình 1, 2, em hãy xác định:

- Vị trí của Khu di tích Đền Hùng.

- Một số công trình kiến trúc chính trong Khu di tích Đền Hùng.

Lời giải chi tiết:

- Vị trí: Phần lớn khu di tích Đền hùng nằm ở thành phố Việt Trì và phần còn lại thuộc hai huyện Lâm Thao và Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ.

- Một số công trình kiến trúc chính:

+ Đền Quốc Mẫu Âu Cơ;

+ Đền Thượng;

+ Lăng Hùng Vương;

+ Đền thờ Lạc Long Quân;

+ Đền Hạ;

+ Đền Giếng.

Khám phá 2

- Vị trí: Phần lớn khu di tích Đền hùng nằm ở thành phố Việt Trì và phần còn lại thuộc hai huyện Lâm Thao và Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ.

- Một số công trình kiến trúc chính:

+ Đền Quốc Mẫu Âu Cơ;

+ Đền Thượng;

+ Lăng Hùng Vương;

+ Đền thờ Lạc Long Quân;

+ Đền Hạ;

+ Đền Giếng.

Lời giải chi tiết:

- Yêu cầu số 1: Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương được tổ chức vào đầu tháng 3 âm lịch tại khu di tích đền Hùng (tỉnh Phú Thọ).

- Yêu cầu số 2:

+ Nghi thức quan trọng nhất của phần lễ là lễ rước kiệu, lễ dâng hương.

+ Phần hội được tổ chức với nhiều hoạt động phong phú: diễn xướng hát Xoan, múa rối nước, liên hoan văn nghệ, hội trại văn hoá, hội thi gói bánh, hội thi thể thao,...

- Yêu cầu số 3: Cảm nhận của em về Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương:

+ Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương là biểu trưng cho truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của người Việt Nam từ bao đời nay.

+ Lễ hội thể hiện lòng tự hào dân tộc, nhắc nhở mỗi con người Việt Nam nhớ về công ơn dựng nước và giữ nước của các Vua Hùng.

Khám phá 3

Trả lời câu hỏi mục khám phá 3 trang 30 SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Chân trời sáng tạo

Đọc các thông tin, em hãy:

- Kể tên một số truyền thuyết liên quan đến thời kì Hùng Vương.

- Cho biết các truyền thuyết dưới đây thể hiện nội dung gì.

Lời giải chi tiết:

- Một số truyền thuyết liên quan đến thời kì Hùng Vương:

+ Con Rồng cháu Tiên;

+ Sự tích trầu cau;

+ Thánh Gióng;

+ Bánh chưng, bánh giầy;

+ Sơn Tinh, Thuỷ Tinh;…

- Nội dung của truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên và Thánh gióng:

+ Truyền thuyết con Rồng cháu Tiên: giải thích và suy tôn nguồn gốc cao quý, thiêng liêng của cộng đồng người Việt. Đề cao nguồn gốc chung và biểu hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất của nhân dân ta ở mọi miền đất nước.

+ Truyền thuyết Thánh Gióng: kể về người anh hùng làng Gióng với nhiều màu sắc thần kì là biểu tượng rực rỡ của ý thức và sức mạnh bảo vệ đất nước, đồng thời là sự thể hiện quan niệm và ước mơ của người Việt cổ ngay từ buổi đầu lịch sử về người anh hùng cứu nước chống ngoại xâm.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi mục luyện tập trang 31 SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Chân trời sáng tạo

Vẽ sơ đồ thể hiện các công trình kiến trúc chính trong Quần thể Khu di tích Đền Hùng.

Lời giải chi tiết:

Vận dụng

Trả lời câu hỏi mục vận dụng trang 31 SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Chân trời sáng tạo

Em hãy viết một đoạn văn ngắn trình bày cảm nghĩ của em về công lao của các Vua Hùng và truyền thống dân tộc qua Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương.

Lời giải chi tiết:

(*) Tham khảo

Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng là lễ hội văn hóa tâm linh lớn nhất trong toàn quốc được tổ chức theo nghi thức quốc gia. Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương mùng 10 tháng 3 âm lịch hằng năm đã trở thành điểm hẹn tâm linh của mỗi người dân nước Việt.

Việc tổ chức lễ hội giàu giá trị văn hóa truyền thống nhằm tiếp tục nêu cao truyền thống yêu nước, bày tỏ biết ơn sâu sắc các Vua Hùng và các bậc tiền nhân đã có công dựng nước và giữ nước; củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đây còn là dịp quan trọng để Việt Nam quảng bá ra thế giới về một di sản vô cùng giá trị, độc đáo, đã tồn tại hàng nghìn năm, ăn sâu vào tâm hồn, tình cảm, trở thành truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của đồng bào cả nước và kiều bào Việt Nam ở nước ngoài.