Đề tài, chủ đề và nhân vật trong truyện thơ Nôm - Văn 11

Truyện thơ Nôm là thể loại tự sự bằng thơ, được viết bằng chữ Nôm; hình thành vào khoảng thế kỉ XVI - XVII, phát triển mạnh và đạt được nhiều thành tựu to lớn ở cuối thế kỉ XVIII và nửa đầu thế kỉ XIX. Ở giai đoạn đầu, một số truyện thơ Nôm được sáng tác bằng thể thơ Đường luật hoặc song thất lục bát; sau đó các tác giả chủ yếu sử dụng thể thơ lục bát.

Nổi tiếng nhất phải kể đến các truyện thơ Nôm Truyện Kiều, Lục Vân Tiên, Lưu Bình Dương Lễ, Chinh phụ ngâm khúc, Nhị Độ Mai, Quan Âm Thị Kính… Hai trong số kiệt tác văn học Việt Nam nổi bật là “Truyện Kiều” và “Lục Vân Tiên” với số lượng xuất bản và nghiên cứu kèm theo đáng kể.

Truyện thơ Nôm có đề tài, chủ đề rộng mở, phong phú; có giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực sâu sắc.

Ví dụ:

- Khẳng định tình yêu tự do.

- Tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ.

- Tố cáo, phê phán xã hội đương thời.

- Khát vọng tự do, giấc mơ công lí.

Nhân vật của truyện thơ Nôm thường chia thành hai tuyến: nhân vật chính diện (đại diện cho cái tốt, cái đẹp, tiến bộ) và nhân vật phản diện (đại diện cho cái xấu, cái ác, bảo thủ).

- Nhân vật chính thường được xây dựng theo khuôn mẫu như: chàng trai tài giỏi, nghĩa khí; cô gái xinh đẹp, nết na, ...

- Bên cạnh nhân vật là con người, trong các truyện thơ Nôm mô phỏng truyện cổ tích thần kì còn có những nhân vật kì ảo như đồ vật hay loài vật thần kì.

- Đặc điểm, tính cách của nhân vật trong truyện thơ Nôm thường được thể hiện qua hành động, ngôn ngữ (lời thoại), tâm trạng, cảm xúc, ...

(Hai chị em Thuý Kiều – Thuý Vân)

(Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga và người hầu cận – từ phải qua)