Copyright © 2021 loigiaihay.com
Truyện ngắn hiện đại là gì? Đặc điểm của truyện ngắn hiện đại - Văn 11
1. Truyện ngắn hiện đại là gì? Đặc điểm của truyện ngắn hiện đại
- Truyện ngắn hiện đại là tác phẩm tự sự, kể câu chuyện gắn với đời sống, phản ánh con người và xã hội đương thời.
- Đặc điểm truyện ngắn hiện đại:
+ Đề tài: nghiêng về kể những câu chuyện của đương thời, của đời sống thường nhật, không nhất thiết phải hướng tới những nhân vật và sự kiện kì lạ, phi thường.
+ Cấu trúc: thường được tổ chức xoay quanh một lát cắt của đời sống, ít thể hiện tham vọng bao quát toàn bộ sự kiện hay số phận nhân vật.
+ Xây dựng tính cách nhân vật: quan tâm diễn tả những thay đổi về tâm lí, ứng xử của nhân vật trong quá trình phát triển của câu chuyện
+ Nghệ thuật trần thuật: thường có sự chuyển đổi linh hoạt điểm nhìn và sử dụng ngôn ngữ gần gũi với đời thường, trong đó việc miêu tả nét riêng của ngôn ngữ nhân vật được đặc biệt chú trọng.
2. Điểm nhìn trong truyện kể
* Phân chia điểm nhìn trong tác phẩm tự sự thành nhiều loại khác nhau như:
- Điểm nhìn của người kể chuyện và điểm nhìn của nhân vật được kể.
- Điểm nhìn bên ngoài (miêu tả sự vật, con người ở bình diện ngoại hiện).
- Điểm nhìn bên trong (kể và tái hiện từ cảm nhận, ý thức nhân vật).
- Điểm nhìn không gian (xa – gần).
- Điểm nhìn thời gian (hiện tại, hồi ức,…).
- Điểm nhìn tâm lí, tư tưởng, giá trị của người kể chuyện hoặc nhân vật.
=> Câu chuyện thường gắn với một điểm nhìn xuyên suốt hoặc kết hợp nhiều điểm nhìn tạo chiều sâu và hiệu quả nghệ thuật.
=> Điểm nhìn giúp tác giả và người đọc chủ động, tích cực hơn trong việc đánh giá và hiểu câu chuyện.
3. Lời người kể chuyện và lời nhân vật
- Lời người kể chuyện gắn với ngôi kể, điểm nhìn, ý thức và giọng điệu của người kể; có chức năng miêu tả, trần thuật, đánh giá và định hướng việc theo dõi mạch kể của người đọc.
- Lời nhân vật là ngôn ngữ độc thoại hay đối thoại gắn với ý thức, quan điểm, giọng điệu của chính nhân vật.
=> Trong văn bản tự sự hiện đại, lời người kể chuyện và lời nhân vật có khả năng kết nối, cộng hưởng, giao thoa với nhau, tạo nên các hiện tượng như lời nửa trực tiếp, lời độc thoại nội tâm và lời nhại.
4. Chủ đề chính, chủ đề phụ trong một văn bản có nhiều chủ đề
- Chủ đề là gì?
Chủ đề là vấn đề cơ bản đặt ra trong văn bản. Những tác phẩm văn học lớn thường mang nhiều chủ đề, có chủ đề chính và chủ đề phụ.
- Chủ đề chính
Chủ đề chính là chủ đề quán xuyến toàn bộ văn bản
- Chủ đề phụ
Chủ đề phụ là chủ đề được thể hiện qua các nhân vật hoặc tình tiết riêng lẻ.
- Ví dụ về chủ đề
Truyện Kiều có nhiều chủ đề:
+ Chủ đề chính: là tiếng nói thông cảm, xót thương cho số phận đau khổ của người phụ nữ tài sắc; tố cáo những thế lực đen tối chà đạp lên quyền sống của con người.
+ Chủ đề phụ:
- Ca ngợi tấm gương hiếu nghĩa của con cái đối với cha mẹ qua chuyện Kiều bán mình chuộc cha
- Ca ngợi những đấng anh hùng qua hình tượng Từ Hải, ...
5. Tác dụng của sự thay đổi điểm nhìn trong truyện
Điểm nhìn có thể chuyển từ người kể chuyện sang nhân vật, hoặc giữa các nhân vật.
- Việc chuyển điểm nhìn giúp đi sâu vào nội tâm nhân vật, mở rộng khả năng bao quát, nhận xét, đánh giá.
- Tuy nhiên, mọi điểm nhìn đều trực tiếp hoặc gián tiếp thể hiện quan niệm, tư tưởng, thái độ của nhà văn.
