Soạn bài Ý nghĩa văn chương - Hoài Thanh siêu ngắn

Tìm hiểu chung

Bố cục: 3 đoạn

- Đoạn 1 (Từ đầu … đến "muôn vật, muôn loài"): Nguồn gốc cốt yếu của văn chương.

- Đoạn 2 (Tiếp theo … đến "sáng tạo ra sự sống"): Nhiệm vụ của văn chương.

- Đoạn 3 (Còn lại): Công dụng của văn chương.

Câu 1 => 2

Trả lời câu 1 (trang 62, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Theo Hoài Thanh, nguồn gốc cốt yếu của văn chương: tình cảm, lòng thương người, rộng ra là thương cả muôn vật, muôn loài.

Trả lời câu 2 (trang 62, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Hoài Thanh viết: “Văn chương sẽ là hình dung của sự sống… tạo ra sự sống…”:

- Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng: Qua văn chương, ta biết được cuộc sống, mơ ước của người Việt xưa và biết được cuộc sống của các nước khác nhau trên thế giới.

- Văn chương còn sáng tạo ra sự sống: Văn chương dựng lên những hình ảnh, đưa ra những ý tưởng mà cuộc sống hiện tại chưa có hoặc chưa cần đến để mọi người phấn đấu biến chúng thành hiện thực tốt đẹp trong tương lai.

Câu 3 => 4

Trả lời câu 3 (trang 62, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Theo Hoài Thanh, công dụng của văn chương là: gợi lòng vị tha; giúp con người có khả năng cảm thụ cái hay, cái đẹp.

Trả lời câu 4 (trang 62, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

a) Văn bản “Ý nghĩa văn chương” thuộc loại văn nghị luận văn chương vì nó bàn đến ý nghĩa, công dụng của văn chương.

b) Đặc sắc văn nghị luận của Hoài Thanh là vừa có lí lẽ vừa có cảm xúc, hình ảnh và dẫn chứng.

Ví dụ: Đoạn mở đầu: “Người ta kể chuyện đời xưa… nguồn gốc của thi ca”.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi (trang 62, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

  Trước hết, cần nhận thức mục đích của bài lập này là nhằm rèn luyện kĩ năng vận dụng lí thuyết vào việc hiểu tác phẩm văn học cụ thể, để từ đó nâng cao chất lượng học tập trên cả hai phương diện: lí thuyết và hiểu biết tác phẩm. Tìm ra những nội dung chính trong ý kiến của Hoài Thanh là:

- “Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có

-  Văn chương rèn luyện những tình cảm ta sẵn có”

 Từ việc hiểu ý kiến của Hoài Thanh, em hãy đối chiếu, kiểm tra lại thực trạng tình cảm của mình trước và sau khi học Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi, ghi lại những điều gì trước chưa có, nay mới có, trước “sẵn có” nhưng còn mờ nhạt, nay rõ nét hơn, thấm thía hơn. Ví dụ 1: Trước, em chưa hề biết gì về Côn Sơn, do đó chưa hề thích thú gì nơi này. Nay nhờ học đoạn thơ mà bắt đầu biết Côn Sơn là một thắng cảnh, nơi mà người anh hùng kiêm đại thi hào Nguyễn Trãi đã có nhiều năm tháng gắn bó, lại có Bài ca Côn Sơn hấp dẫn tuyệt vời, vì vậy em yêu thích và khát khao được đến Côn Sơn để tham quan, để thưởng ngoạn cảnh đẹp, chiêm ngưỡng di tích lịch sử. Đó là thuộc tình cảm “không có ”, nay nhờ văn chương mà có; Ví dụ 2: Trước, em đã thích nghe tiếng suối chảy róc rách, nay sau khi học Bài ca Côn Sơn em hình dung “Côn Sơn suối chảy rì rầm, ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai’’ - nghĩa là nghe tiếng suối như tiếng đàn, thì việc nghe tiếng suối chắc chắn sẽ càng thích thú hơn). Đó là trường hợp tình cảm đã “sẵn có” nhưng nhờ văn chương mà “luyện” cho thích thú hơn.

Dựa theo các ví dụ trên, có thể tiếp tục nêu lên những nội dung tình cảm, những điều lí thú khác mà đoạn thơ trích Bài ca Côn Sơn đã đưa đến cho em từ chỗ “không có” mà có, “sẵn có” mà có thêm.

ND chính