Soạn bài Trở về (Trích Ông già và biển cả) SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức>
Bạn đã từng đọc một cuốn sách hay xem một bộ phim mà trong đó nhân vật chính phải trải qua một cuộc hành trình tưởng chừng vượt quá sức mình chưa? Chia sẻ cảm nhận của bạn về chặng cuối trong hành trình đó.
Nội dung chính
Hình ảnh ông lão đánh cá đơn độc, dũng cảm săn đuổi con cá lớn nhất đời trong "Trở về" là một biểu tượng về vẻ đẹp của ước mơ và hành trình gian khổ để biến ước mơ thành hiện thực. Sự chuyển hóa bức tranh với những nét trần trụi, chân thực, giản dị sang một lớp nghĩa hàm ẩn chính là sự thể hiện nguyên lý “tảng băng trôi”. |
Trước khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 96 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Bạn đã từng đọc một cuốn sách hay xem một bộ phim mà trong đó nhân vật chính phải trải qua một cuộc hành trình tưởng chừng vượt quá sức mình chưa? Chia sẻ cảm nhận của bạn về chặng cuối trong hành trình đó.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức cá nhân để trả lời yêu cầu của đề bài.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Frodo Baggins trong Chúa tể của những chiếc nhẫn phải đi một hành trình gian khổ đến Mordor để tiêu hủy Chiếc nhẫn Một. Hành trình của anh ta đầy rẫy những nguy hiểm và thử thách, nhưng cuối cùng anh ta đã thành công trong việc hoàn thành nhiệm vụ của mình.
- Luke Skywalker trong Chiến tranh giữa các vì sao phải trải qua một cuộc hành trình để trở thành một Jedi và đánh bại Đế chế Ác. Hành trình của anh ta cũng đầy rẫy những nguy hiểm và thử thách, nhưng cuối cùng anh ta đã thành công trong việc đánh bại Darth Vader và cứu lấy thiên hà.
- Harry Potter trong loạt phim Harry Potter phải đối mặt với Chúa tể Voldemort, một pháp sư hắc ám nguy hiểm đang cố gắng chiếm lấy thế giới phù thủy. Hành trình của Harry đầy rẫy những nguy hiểm và thử thách, nhưng cuối cùng anh ta đã thành công trong việc đánh bại Voldemort và cứu lấy thế giới phù thủy.
- Trên hành trình của mình trong loạt phim Harry Potter, Harry phải đương đầu với Chúa tể Voldemort, một pháp sư hắc ám nguy hiểm đang âm mưu chiếm lấy thế giới phù thủy. Anh đối mặt với nhiều nguy hiểm và thử thách, nhưng cuối cùng, Harry đã thành công trong việc đánh bại Voldemort và giải cứu thế giới phù thủy.
- Chặng cuối của những cuộc hành trình này thường chứa đựng những thử thách khó khăn nhất mà các nhân vật phải đối mặt, buộc họ phải vượt qua những nỗi sợ hãi và nghi ngờ lớn nhất. Tuy nhiên, đây cũng là phần bổ ích nhất của hành trình, vì tại đây họ có thể phát huy hết tiềm năng của mình và tạo ra sự khác biệt đáng kể trên thế giới.
Cuốn sách "Nhà giả kim" của Paulo Coelho là một câu chuyện về Santiago, một chàng trai chăn cừu dũng cảm theo đuổi ước mơ tìm kiếm kho báu. Hành trình của Santiago đầy rẫy gian nan, thử thách, buộc cậu phải vượt qua giới hạn bản thân nhiều lần.
Chặng cuối của hành trình là khi Santiago đến được Kim tự tháp, nơi cất giấu kho báu. Tuy nhiên, thay vì tìm thấy vàng bạc, cậu lại nhận ra rằng kho báu thực sự chính là những bài học và trải nghiệm mà cậu có được trong suốt cuộc hành trình.
Cảm nhận của tôi về chặng cuối này:
- Sự vỡ mộng ban đầu: Khi Santiago không tìm thấy kho báu như mong đợi, tôi cũng cảm thấy hụt hẫng và thất vọng cùng cậu.
- Sự giác ngộ dần dần: Qua những lời của nhà giả kim, Santiago nhận ra rằng kho báu thực sự chính là hành trình chứ không phải đích đến.
- Niềm vui và sự thanh thản: Khi Santiago hiểu được giá trị của hành trình, cậu cảm thấy vui vẻ và thanh thản.
Trước khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 96 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Nhan đề “Trở về” gợi cho bạn những suy nghĩ hay liên tưởng gì?
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức cá nhân để trả lời yêu cầu của đề bài.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Liên tưởng đến những hành trình khác trong cuộc sống:
+ Mỗi người trong cuộc đời đều có những "hành trình" riêng, với những thử thách, khó khăn và cả những thành công.
+ Việc "trở về" sau mỗi hành trình là sự trưởng thành, là bài học quý giá để tiếp tục tiến bước trên con đường phía trước.
Suy nghĩ và liên tưởng: Cuộc đời mỗi người là một hành trình dài với những thăng trầm và thất bại. Sau mỗi lần vấp ngã, con người lại đứng dậy và tiếp tục bước đi. Nhan đề "Trở về" thể hiện niềm tin vào cuộc sống và con người.
Suy nghĩ và liên tưởng: Hành trình của con người: Cuộc đời mỗi người là một hành trình dài, có lúc thăng trầm, có lúc thất bại. Sau mỗi lần vấp ngã, con người lại đứng dậy và tiếp tục bước đi.
=> Nhan đề "Trở về" thể hiện niềm tin vào cuộc sống, vào con người.
Trong khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 96 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Không gian và thời gian khi ông lão trở về bến cảng được miêu tả như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản chú ý không gian và thời gian được tác giả nhắc tới trong văn bản.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Không gian:
+ Tối tăm, tĩnh mịch: Khi ông lão Santiago trở về bến cảng, trời đã tối, không gian bao trùm bởi sự tĩnh mịch, vắng lặng.
- Thời gian:
+ Đêm khuya: Khi ông lão trở về bến cảng là đã đêm khuya, thời gian nghỉ ngơi của mọi người.
+ Thời điểm giao thoa giữa ngày và đêm: Thời điểm ông lão trở về bến cảng là lúc giao thoa giữa ngày và đêm, tượng trưng cho sự kết thúc hành trình đầy gian khổ và mở ra một khởi đầu mới.
- Sự miêu tả không gian và thời gian trong đoạn trích "Trở về" góp phần tạo nên bầu không khí u buồn, lạnh lẽo, tô đậm thêm sự cô đơn, mệt mỏi và kiệt sức của ông lão Santiago sau hành trình dài đánh bắt cá đầy gian nan, thử thách.
- Không gian: tối tắm, tịch mịch; lạnh lẽo bởi gió và sóng biển; xung quanh vắng tanh, tẻ nhạt.
- Thời gian: vào đêm khuya, giao thoa giữa ngày và đêm.
Không gian và thời gian khi ông lão trở về bến cảng:
1. Không gian:
- Bến cảng:
+ “gió càng ngày càng to và bây giờ đang thổi rất mạnh”
+ “rất yên tĩnh”
2. Thời gian:
- Ban đêm:
+ "đèn đóm ở Thê-rếch-xơ đã tắt và lão biết mọi người đã đi ngủ”
Trong khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 97 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Chú ý tư thế nằm ngủ của nhân vật – một tư thế gợi liên tưởng đến hình ảnh chúa Giê- su trên cây thập giá
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, tìm được chi tiết trên và chú ý các từ ngữ kh tác giả miêu tả hình ảnh đó.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Santiago nằm sấp trên chiếc võng, hai cánh tay dang rộng, hai bàn tay úp xuống, giống như hình ảnh Chúa Giê-su bị đóng đinh trên cây thập giá.
- Biểu tượng cho niềm tin và hy vọng:
+ Niềm tin: Dù đã trải qua nhiều gian khổ, thử thách, Santiago vẫn giữ niềm tin vào bản thân, vào khả năng của mình.
+ Hy vọng: Ông lão hy vọng vào một ngày mai tươi sáng hơn, vào những chuyến đi đánh bắt cá thành công hơn.
- Biểu tượng cho sự thanh thản và bình yên
+ Sau bao nhiêu ngày lênh đênh trên biển, Santiago cũng được trở về nhà, được nằm ngủ một cách ngon giấc, cảm nhận được sự thanh thản và bình yên trong tâm hồn, giống như Chúa Giê-su sau khi chịu khổ hình.
Đó là ẩn dụ cho biểu tượng của sự hy sinh, của niềm tin và hy vọng; của sự bình yên.
Trong khi đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 97 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Lời nói và hành động của các ngư dân cho biết điều gì về cảm nhận của họ trước bộ xương con cá kiếm
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý ngôn ngữ đối thoại của những người ngư dân trên biển
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Sự kinh ngạc và thán phục:
+ Khi nhìn thấy bộ xương cá kiếm khổng lồ của Santiago, các ngư dân đều tỏ ra vô cùng kinh ngạc. Họ thốt lên những lời thán phục như "Chưa bao giờ thấy con cá nào to lớn như vậy!", "Đây là một con cá kiếm khổng lồ!", "Ông lão quả là phi thường!".
- Sự tiếc nuối và đồng cảm:
+ Nhìn thấy bộ xương cá kiếm bị cá mập tấn công, các ngư dân đều cảm thấy tiếc nuối cho Santiago. Họ lắc đầu, thở dài và nói những câu như "Đáng tiếc cho con cá!", "Giá như nó còn nguyên vẹn thì đẹp biết bao!", "Ông lão đã đánh mất một chiến lợi phẩm to lớn!".
- Lòng khích lệ và động viên:
+ Mặc dù tiếc nuối cho con cá kiếm, nhưng các ngư dân vẫn dành cho Santiago những lời khích lệ và động viên. Họ vỗ vai ông lão, nói những câu như "Ông lão đã làm rất tốt!", "Ông lão quả là một ngư dân tài ba!", "Chúc ông lão may mắn trong những chuyến đi tiếp theo!".
Lời nói và hành động:
+ “Chưa bao giờ thấy con cá lớn như vậy”…
+ “Đáng tiếc cho con cá”…
+ “Ông lão đã làm rất tốt”, “Chúc ông may mắn trong những chuyến tiếp theo”…
=> Những lời nói và hành động vừa mang theo sự ngạc nhiên, thán phục vừa tiếc nuối và đồng cảm; đồng thời còn có sự khích lệ, động viên.
Cảm nhận của các ngư dân trước bộ xương con cá kiếm:
- Tò mò: “Nhiều ngư dân vây quanh chiếc thuyền… chiều dài bộ xương”
- Ngưỡng mộ: Các ngư dân đều cảm thấy ngưỡng mộ trước kích thước khổng lồ của con cá kiếm “Nó dài mười tám feet từ mũi đến đuôi”,
- Kiêu hãnh: Họ cảm thấy kiêu hãnh vì đây là một con cá lớn, một chiến thắng của con người trước biển cả “chưa từng có con cá nào như vậy…rất được đấy”
Trong khi đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 98 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Chú ý ngôn ngữ đối thoại giữa ông lão và cậu bé.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, tìm ra chi tiết đối thoại giữa cậu bé và ông lão, chú ý ngôn ngữ được họ sử dụng khi đối thoại.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị:
+ Ông lão nói chuyện với cậu bé bằng giọng điệu gần gũi, thân mật như một người ông với đứa cháu.
+ Cậu bé cũng thể hiện sự quan tâm, lo lắng cho ông lão qua cách xưng hô và lời nói.
- Ngôn ngữ giàu cảm xúc:
+ Ông lão thể hiện sự kiêu hãnh khi kể về chiến thắng của mình với con cá kiếm, nhưng cũng có chút buồn bã vì không ai tin lời ông.
+ Cậu bé thể hiện sự ngưỡng mộ, khâm phục ông lão và lòng tin vào những câu chuyện của ông.
+ Ngôn ngữ tạo cảm giác gần gũi, gắn bó:
+ Qua lời nói và hành động của họ, ta có thể cảm nhận được tình yêu thương, sự quan tâm và lòng tin tưởng lẫn nhau.
Ngôn ngữ đơn giản, mộc mạc nên tạo cảm giác gần gũi, gắn bó cho những người đọc.
Trong khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 100 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Giải thích các tình huống hiểu lầm trong đoạn này
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Chú ý các tình huống xuất hiện trong đoạn kết của văn bản.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Hiểu lầm về con cá kiếm:
+ Khi ông lão Santiago trở về sau chuyến đi săn cá, người dân làng không ai tin lời ông về con cá kiếm khổng lồ mà ông đã bắt được.
+ Họ cho rằng ông đang nói dối hoặc bị ảo giác vì kiệt sức và đói khát trên biển.
+ Sự hiểu lầm này xuất phát từ việc con cá kiếm quá lớn và không ai có thể tin rằng một người đàn ông già yếu như ông lão có thể đánh bắt được nó.
- Hiểu lầm về khả năng của ông lão:
+ Sau nhiều năm thất bại, nhiều người trong làng đã không còn tin tưởng vào khả năng đánh bắt cá của ông lão Santiago.
- Hiểu lầm về ý nghĩa của chuyến đi:
+ Một số người trong làng cho rằng chuyến đi săn cá của ông lão Santiago là vô nghĩa, chỉ mang lại sự thất vọng và mệt mỏi.
- Tình huống hiểu lầm trong đoạn trích "Trở về" là một nét đặc sắc trong nghệ thuật xây dựng nhân vật và thể hiện chủ đề của tác phẩm. Nó góp phần làm nổi bật hình ảnh ông lão Santiago - một con người kiên cường, bất khuất, luôn chiến đấu với thử thách để khẳng định bản thân.
Có 2 hiểu lầm trong đoạn này:
- Hiểu lầm về con cá kiếm: mọi người không thể tin rằng một lão già yếu như thế lại có thể bắt được con cá kiếm to lớn đó.
- Hiểu lầm về ý nghĩa của chuyến đi: mọi người nghĩ những chuyến đi của ông lão là vô nghĩa.
Điều này làm nổi bật hình ảnh ông lão Santiago - một người kiên cường, bất khuất, luôn chiến đấu với thử thách để khẳng định bản thân.
Nguyên nhân:
- Sự mệt mỏi và kiệt sức: Sau 84 ngày lênh đênh trên biển, ông lão kiệt sức cả về thể xác và tinh thần.
- Hồn mê mẩn: Ông lão chìm trong giấc ngủ và mơ màng.
- Thiếu thông tin: Các ngư dân không biết về cuộc chiến đấu của ông lão với con cá kiếm.
=> Nhầm lẫn: Các ngư dân tưởng rằng con cá kiếm do những con cá mập tấn công mà chết.
Trong khi đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Trong khi đọc trang 100 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Những hình ảnh được sử dụng trong đoạn kết của văn bản có gì đặc biệt.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Hình ảnh con cá kiếm, bộ xương con cá kiếm:
+ Biểu tượng cho sự chiến thắng của con người trước thiên nhiên và sức mạnh của ông lão. Đồng thời gợi sự tiếc nuối cho chiến công không được ghi nhận.
- Cánh buồm rách tả tơi:
+ Biểu tượng cho sự thất bại và tan vỡ, sự mệt mỏi và kiệt sức của ông lão. Đặc biệt, gợi sự đồng cảm cho số phận bi đát của ông lão.
Hình ảnh ông lão:
- Mơ về những con sư tử: Biểu tượng cho sức mạnh và sự kiêu hãnh, thể hiện niềm tự hào về chiến công của mình đồng thời gợi niềm hy vọng vào tương lai.
- Hình ảnh con cá kiếm
- Hình ảnh bộ xương cá kiếm
- Hình ảnh cánh buồm rách tả tơi
- Hình ảnh ông lão mơ về con sư tử
=> Hình ảnh trong đoạn kết của "Trở về" đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện chủ đề và ý nghĩa của tác phẩm. Những hình ảnh này được sử dụng tinh tế, giàu sức gợi cảm, tạo nên ấn tượng sâu sắc cho người đọc.
- Hình ảnh con cá kiếm
- Bộ xương cá kiếm
+ Biểu tượng cho sự chiến thắng của con người trước thiên nhiên.
+ Thể hiện sức mạnh và sự kiên cường của ông lão.
+ Gợi sự tiếc nuối cho chiến công không được ghi nhận.
- Cánh buồm rách tả tơi:
+ Biểu tượng cho sự thất bại và tan vỡ.
+ Thể hiện sự mệt mỏi và kiệt sức của ông lão.
+ Gợi sự đồng cảm cho số phận bi đát của ông lão.
Hình ảnh ông lão:
- Ngủ thiếp đi trên chiếc thuyền chòng chành:
+ Biểu tượng cho sự kiệt sức và cô đơn.
+ Thể hiện sự bất lực trước số phận.
+ Gợi sự thương cảm cho ông lão.
- Mơ về những con sư tử:
+ Biểu tượng cho sức mạnh và sự kiêu hãnh.
+ Thể hiện niềm tự hào về chiến công của mình.
+ Gợi niềm hy vọng vào tương lai.
Sau khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Theo bạn, đoạn trích Trở về có thể chia làm mấy phần? các phần có liên hệ với nhau như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý các tình huống được tác giả xây dựng trong văn bản.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
– Theo sự thay đổi của không gian – thời gian và sự xuất hiện của nhân vật, đoạn trích có thể chia làm các phần như sau:
+ Phần 1 (từ đầu đến “lòng bàn tay ngửa lên.): Ông lão trở về đất liền trong đêm tối, dùng hết sức lực còn lại để đưa chiếc thuyền cùng với cái đầu và bộ xương khổng lồ của con cá kiếm vào bờ. Sau đó, ông về lần và lăn ra ngủ.
+ Phần 2 (tiếp theo đến “thằng bé nói.”): Sáng hôm sau cậu bé đến lớn, nhìn lão ngủ và khóc. Cậu bé đi mua cà phê cho ông lão. Một nhóm ngư dân vây quanh và đo bộ xương khổng lồ của con cả kiếm, họ gửi lời hỏi thăm ông lão qua cậu bé.
+ Phần 3 (từ“Thằng bé mang lon cà phê” đến “tiếp tục khóc.): Khi cậu bé mang cà phê đến, ông lão tỉnh dậy, hai người trò chuyện với nhau về khoảng thời gian qua và lên kế hoạch cho chuyến đi câu cá cùng nhau sắp tới.
+ Phần 4 (từ "Chiều hôm đó” đến “cô ta nói.): Chiều tối hôm đó, hai du khách trong bữa tiệc ở khách sạn nhìn thấy bộ xương con cá kiếm nhưng lại tưởng nhầm rằng đó là bộ xương của con cá mập.
+ Phần 5 (phần còn lại): Ông lão quay lại với giấc ngủ sâu và mơ về những con sư tử trong khi cậu bé ngồi bên cạnh nhìn lão ngủ.
Phần 1: Từ khởi đầu cho đến khi "mặt trời mọc": Mô tả cảnh ông lão trở về bến sau 84 ngày trên biển.
Phần 2: Tiếp theo đến khi "đã ngủ thiếp đi": Trình bày cuộc trò chuyện giữa ông lão và Ma-nô-lin.
Phần 3: Phần còn lại: Phản ứng của mọi người khi nhìn thấy bộ xương cá kiếm.
Sau khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Cuộc đối thoại giữa Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin trong đoạn trích là cuộc đối thoại dài nhất trong tác phẩm Ông già và biển cả. Nội dung và hình thức cuộc đối thoại cho ta biết những gì về quan hệ giữa hai nhân vật.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ cuộc đối thoại giữa hai nhân vật, vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Nội dung:
+ Quan tâm và lo lắng: Ma-nô-lin quan tâm đến sức khỏe và tinh thần của Xan-ti-a-go sau chuyến đi dài ngày. Cậu bé lo lắng cho ông lão khi nhìn thấy ông kiệt sức và mệt mỏi.
+ Sự tin tưởng và khâm phục: Ma-nô-lin tin tưởng vào câu chuyện của Xan-ti-a-go về con cá kiếm khổng lồ. Cậu bé khâm phục lòng dũng cảm, ý chí và nghị lực của ông lão.
+ Lời khuyên và động viên: Xan-ti-a-go chia sẻ với Ma-nô-lin những bài học kinh nghiệm quý giá về cuộc sống và về nghề đánh bắt cá. Ông động viên cậu bé theo đuổi ước mơ của mình và không bao giờ bỏ cuộc.
- Hình thức:
+ Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc
+ Giọng điệu gần gũi, thân mật
+ Cách đối đáp tự nhiên
- Quan hệ giữa hai nhân vật:
+ Tình ông cháu: Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin có mối quan hệ gắn bó như tình ông cháu.
+ Tình bạn: Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin là những người bạn đồng hành, chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống.
- Nội dung của đoạn hội thoại giữa Xan-ti-a-gô và Ma-nô-lin: Xoay quanh sự quan tâm, yêu thương của ông lão già dành cho một đứa trẻ hiểu chuyện. Đồng thời cũng có những lời khuyên và động viên, khích lệ của Ma-nô-lin dành cho ông lão.
- Trong đoạn trích "Trở về", cuộc đàm thoại giữa Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin là một phần quan trọng, là thể hiện sự gắn bó, lòng tin, và sự ngưỡng mộ giữa hai nhân vật. Họ đại diện cho hai thế hệ và chia sẻ những bài học quý giá về cuộc sống và nghề đánh cá.
Cuộc đối thoại:
- Nội dung: Thể hiện tình cảm gắn bó, yêu thương giữa ông lão và Ma-nô-lin.
- Hình thức:
+ Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc.
+ Giọng điệu ân cần, quan tâm.
- Quan hệ:
+ Ma-nô-lin: Yêu thương, kính trọng ông lão.
+ Xan-ti-a-gô: Tình cảm trìu mến với Ma-nô-lin
Sau khi đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Nêu diễn biến tâm lí của nhân vật Xan -ti-a-gô trong đoạn trích
Phương pháp giải:
Chú ý các ngôn từ được tác giả sử dụng để khắc họa về nhân vật này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Mệt mỏi, kiệt sức:
+ Sau 84 ngày lênh đênh trên biển, Xan-ti-a-gô trở về trong tình trạng kiệt sức, rã rời.
+ Ông lão cảm thấy đói khát, cơ thể rã rời, không còn sức lực để đi lại.
- Cô đơn, lạc lõng: Trở về nhà, Xan-ti-a-gô không nhận được sự chào đón hay chia sẻ từ bất kỳ ai.
- Nhớ lại quá khứ: Khi nằm ngủ, Xan-ti-a-gô chìm vào giấc mơ về những ngày tháng huy hoàng trong quá khứ.
- Hy vọng vào tương lai: Niềm tin và sự quan tâm của Ma-nô-lin mang đến cho Xan-ti-a-gô hy vọng vào tương lai.
Diễn biến tâm lý:
- Ban đầu: Mệt mỏi, kiệt sức, thất vọng.
- Khi gặp Ma-nô-lin: Vui mừng, ấm áp.
- Nhớ lại chiến công: Tự hào, kiêu hãnh.
- Cuối cùng: Buồn ngủ, bình yên.
Sau khi đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Trong đoạn trích tác giả đã miêu tả hành động khóc của Ma-nô-lin bao nhiêu lần? hãy lí giải về hành động này của nhân vật.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn, kết hợp với những liên tưởng thú vị của bản thân để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Tác giả đã miêu tả bốn lần tác giả miêu tả hành động “khóc” của nhân vật Ma-nô-lin trong các bối cảnh khác nhau:
- Khi mới nhìn thấy ông lão ngủ ở trong lán
- Trên đường đi từ lán đến khách sạn
- Khi nói chuyện với người chủ khách sạn
- Sau khi kết thúc cuộc đối thoại với ông lão và rời khỏi lán.
Sau khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Trước bộ xương của con cá kiếm, các nhân vật Ma-nô-lin, nhóm ngư dân, chủ khách sạn và hai du khách có thái độ khác nhau như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản chú ý ngôn ngữ mà các nhân vật đối đáp với nhau.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Ma-nô-lin:
+ Thán phục: Ma-nô-lin thán phục trước kích thước khổng lồ của bộ xương cá kiếm. Cậu bé tưởng tượng ra hình ảnh con cá khi còn sống và bày tỏ sự khâm phục đối với Xan-ti-a-go, người đã chiến thắng con cá này.
+ Hiểu biết: Ma-nô-lin nhận thức được sự vĩ đại của thiên nhiên và sức mạnh phi thường của con người. Cậu bé học hỏi được bài học quý giá về lòng dũng cảm, ý chí và nghị lực từ Xan-ti-a-go.
- Nhóm ngư dân:
+ Ngạc nhiên: Nhóm ngư dân ngạc nhiên trước kích thước khổng lồ của bộ xương cá kiếm. Họ chưa bao giờ nhìn thấy con cá nào to lớn như vậy và tin tưởng vào câu chuyện của Xan-ti-a-go.
+ Thán phục: Nhóm ngư dân thán phục lòng dũng cảm và kỹ năng đánh bắt cá của Xan-ti-a-go. Họ coi ông lão là một huyền thoại trong làng chài.
- Chủ khách sạn:
+ Thờ ơ: Chủ khách sạn thờ ơ trước bộ xương cá kiếm. Ông ta chỉ quan tâm đến việc kiếm tiền từ du khách và không tin vào câu chuyện của Xan-ti-a-go.
- Hai du khách:
+ Hiếu kỳ: Hai du khách hiếu kỳ trước bộ xương cá kiếm. Họ chụp ảnh, quay phim và bàn tán về nó.
+ Hoài nghi: Hai du khách hoài nghi về câu chuyện của Xan-ti-a-go. Họ cho rằng đây chỉ là một trò lừa bịp để thu hút du khách.
- Ma-nô-lin: Thán phục và hiểu biết => cậu bé thán phục trước sự to lớn của bộ xương => nhận thức được sự to lớn của thiên nhiên.
- Nhóm ngư dân: Ngạc nhiên và thán phục => ngoài sự ngạc nhiên trước kích thước của con cá thì còn là sự thán phục khả năng của ông lão.
- Chủ khách sạn: Thờ ơ à thực dụng, chỉ quan tâm đến lợi nhuận
- Hai người khách du lịch: họ hiếu kỳ trước bộ xương to lớn nhưng cũng hoài nghi về việc ông lão có phải là người đã bắt được con cá hay không.
Thái độ trước bộ xương cá kiếm:
- Ma-nô-lin: Buồn bã, tiếc nuối.
- Nhóm ngư dân: Thán phục, ngưỡng mộ.
- Chủ khách sạn: Thất vọng, thương hại.
- Hai du khách: Tò mò, thích thú.
Sau khi đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Nêu đặc điểm của ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ đối thoại trong đoạn trích (chú ý liên hệ với “nguyên lí tảng băng trôi” của Hê-minh-uê)
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Ngôn ngữ kể chuyện:
+ Giản dị, mộc mạc
+ Sử dụng nhiều chi tiết miêu tả, so sánh, ẩn dụ để khắc họa sinh động hình ảnh các nhân vật, cảnh vật và diễn biến tâm lý của nhân vật.
- Ngôn ngữ đối thoại: Tự nhiên, chân thực
- Liên hệ với "nguyên lí tảng băng trôi" của Hê-minh-uê:
+ Ngôn ngữ hàm súc, ẩn ý
+ Tạo chiều sâu cho tác phẩm
+ Thể hiện quan điểm nghệ thuật của Hê-minh-uê: Việc sử dụng ngôn ngữ hàm súc, ẩn ý phù hợp với "nguyên lí tảng băng trôi" của Hê-minh-uê, thể hiện quan điểm nghệ thuật của ông: chỉ miêu tả những chi tiết bề nổi, còn nội dung sâu xa để người đọc tự suy ngẫm.
- Ngôn ngữ kể chuyện: giản dị, mộc mạc với người nghe; khắc họa sinh động những sự kiện và đồng thời cũng tạo được nhịp điệu cho câu chuyện.
- Ngôn ngữ đối thoại: tự nhiên và bày tỏ cảm xúc chân thực.
- Liên hệ với “nguyên lí tảng băng trôi”: Ngôn ngữ kể chuyện và đối thoại trong đoạn trích sử dụng phong cách cô đọng, hàm ý, mở ra nhiều tầng nghĩa cho người đọc. Cách sử dụng ngôn ngữ này không chỉ tạo chiều sâu cho tác phẩm mà còn khiến người đọc suy ngẫm về nhiều khía cạnh của cuộc sống. Đồng thời, nó thể hiện rõ quan điểm nghệ thuật của Hemingway với "nguyên lý tảng băng trôi", khi chỉ miêu tả những chi tiết bề nổi, để lại nội dung sâu xa cho người đọc tự khám phá.
Ngôn ngữ:
- Kể chuyện:
+ Giản dị, mộc mạc.
+ Miêu tả chi tiết, sinh động.
+ Sử dụng ẩn dụ, so sánh.
- Đối thoại:
+ Tự nhiên, chân thực.
+ Phù hợp với tính cách nhân vật.
- "Nguyên lí tảng băng trôi":
+ Nội dung sâu sắc, ý nghĩa hàm ẩn.
+ Giọng văn giản dị, nhưng ẩn chứa nhiều tầng nghĩa.
Sau khi đọc 7
Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Theo bạn, đoạn kết truyện có thể gợi mở những ý nghĩa liên tưởng gì?
Phương pháp giải:
Nêu quan điểm của bản thân
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Đoạn kết truyện "Trở về" của Ernest Hemingway mở ra nhiều ý nghĩa liên tưởng sâu sắc, khơi gợi trong lòng người đọc những suy ngẫm về cuộc sống, con người và giá trị của lòng tin, nghị lực.
- Vòng tuần hoàn của cuộc sống:
+ Hình ảnh đàn cá bơn xuất hiện ở đầu và cuối tác phẩm như một vòng tuần hoàn bất tận của cuộc sống. Nó là minh chứng cho việc dù trải qua bao khó khăn, thử thách, cuộc sống vẫn luôn tiếp diễn và con người vẫn có cơ hội để bắt đầu lại.
- Niềm tin vào tương lai:
+ Mặc dù Xan-ti-a-gô đã trải qua một chuyến đi đầy gian nan, vất vả, thậm chí tưởng chừng như bỏ mạng, nhưng ông lão vẫn giữ niềm tin vào bản thân và vào tương lai.
- Sức mạnh của ý chí và nghị lực:
+Xan-ti-a-gô là biểu tượng cho sức mạnh phi thường của con người trước thiên nhiên và trước những thử thách của cuộc sống.
Theo tôi, đoạn kết truyện có thể gợi mở những ý nghĩa và liên tưởng là: một vòng lặp luân hồi của cuộc sống, ca ngợi sự kiên cường, dám vượt lên để chiến đấu với thiên nhiên của con người.
Ý nghĩa và liên tưởng:
- Vòng luân hồi của cuộc sống.
- Sức mạnh và ý chí kiên cường của con người.
- Niềm tin vào tương lai.
Sau khi đọc 8
Trả lời Câu hỏi 8 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Chuyến đi của Xan-ti-a-gô có phải là một chuyến đi thất bại không? Tại sao? Nếu coi nhân vật Xan-ti-a-gô là một biểu tượng, thì theo bạn, đó là biểu tượng điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Nêu quan điểm của bản thân
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Có thể xem chuyến đi đã:
- Thất bại về mặt vật chất:
+ Ông lão không bắt được cá trong 84 ngày, trải qua nhiều khó khăn, thử thách, thậm chí tưởng chừng như bỏ mạng trên biển.
+ Con cá kiếm khổng lồ mà ông lão bắt được sau đó bị cá mập ăn thịt, chỉ còn lại bộ xương.
+ Xan-ti-a-gô trở về trong tình trạng kiệt sức, mệt mỏi, không thu được gì từ chuyến đi.
- Thành công về mặt tinh thần:
+Xan-ti-a-gô đã chiến thắng bản thân, chiến thắng thiên nhiên và chiến thắng sự tuyệt vọng.
+Ông lão thể hiện lòng dũng cảm, ý chí phi thường và nghị lực kiên cường trong suốt hành trình.
+Chuyến đi giúp Xan-ti-a-gô nhận ra giá trị của cuộc sống, ý nghĩa của sự chiến đấu và tầm quan trọng của niềm tin.
- Biểu tượng:
+ Sức mạnh và ý chí kiên cường của con người.
+ Niềm tin vào cuộc sống.
- Chuyến đi của Xan-ti-a-gô có thể xem là chuyến đi thất bại về việc ông chẳng bắt nổi một con cá nào, nhưng bù lại nó lại thành công về mặt tinh thần: ông đã vượt qua được bức tường của chính bản thân ông.
- Nếu coi nhân vật Xan-ti-a-gô là một biểu tượng, thì theo tôi, đó là biểu tưởng của sức mạnh kiên trì, dám đứng lên để chiến thắng chính bản thân mình.
Chuyến đi:
- Thất bại về mặt vật chất: Không bắt được cá.
- Thành công về mặt tinh thần: Vượt qua thử thách, chiến thắng bản thân.
- Biểu tượng:
+ Sức mạnh và ý chí kiên cường của con người.
+ Niềm tin vào cuộc sống.
+ Con người luôn chiến đấu và không bao giờ bỏ cuộc.
Kết nối đọc viết
Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc viết trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Trong tiểu thuyết Ông già và biển cả, khi miêu tả nhân vật xan-ti-a-gô một mình giữa biển khơi Hê-minh-uê đã viết: “Ông lão biết rằng không ai phải cô đơn nơi biển cả” Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) chia sẻ cảm nhận của bạn về điều này sau khi đọc đoạn trích Trở về.
Phương pháp giải:
Dựa vào phần phân tích ở trên
Dựa vào kĩ năng viết đoạn văn đã học
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Câu nói "Ông lão biết rằng không ai phải cô đơn nơi biển cả" của Ernest Hemingway trong tiểu thuyết "Ông già và biển cả" mang đến cho tôi nhiều cảm xúc và suy nghĩ sâu sắc. Câu nói ấy lại mang đến một tia sáng hy vọng cho Xan-ti-a-gô. Biển cả bao la tưởng chừng như vô tình nhưng lại ẩn chứa sự kết nối kỳ diệu giữa con người và thiên nhiên. Âm thanh của sóng biển, tiếng gió rít, sự chuyển động của những sinh vật biển đều như những người bạn đồng hành, giúp Xan-ti-a-gô vơi đi phần nào sự cô đơn. Hơn thế nữa, biển cả còn tượng trưng cho sức mạnh phi thường của con người. Xan-ti-a-gô, dù già yếu và đơn độc, vẫn chiến đấu ngoan cường với con cá kiếm khổng lồ, thể hiện ý chí kiên cường và nghị lực phi thường. Câu nói của Hemingway không chỉ khẳng định sự kết nối giữa con người và thiên nhiên mà còn là lời khẳng định về sức mạnh nội tại của mỗi cá nhân. Dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, con người cũng có thể tìm thấy niềm hy vọng và sức mạnh để vượt qua khó khăn. Câu nói "không ai phải cô đơn nơi biển cả" là một thông điệp ý nghĩa, giúp ta thêm trân trọng cuộc sống và tin tưởng vào bản thân.
Câu văn “Ông lão biết rằng không ai phải cô đơn nơi biển cả" trong đoạn trích "Trở về" của tác phẩm "Ông già và biển cả" mang đến cho tôi nhiều cảm xúc và suy ngẫm. Ban đầu, câu nói có vẻ mâu thuẫn với thực tế. Biển cả mênh mông, rộng lớn, là nơi con người dễ dàng cảm thấy nhỏ bé và cô đơn. Tuy nhiên, qua cách miêu tả của Hemingway, ta nhận ra rằng biển cả không chỉ chứa đựng sự hung hãn mà còn ẩn chứa sự sống và vẻ đẹp kỳ diệu. Đối với Santiago, biển cả là một người bạn đồng hành, là nơi ông gửi gắm niềm tin và hy vọng. Khi đối mặt với thử thách, ông không hề cảm thấy cô đơn vì ông biết rằng xung quanh mình là muôn loài sinh vật, là bầu trời bao la và đại dương mênh mông. Biển cả tiếp thêm cho ông sức mạnh để chiến đấu và vượt qua mọi gian nan. Câu nói "không ai phải cô đơn nơi biển cả" còn mang ý nghĩa sâu sắc về mặt tinh thần. Con người luôn có mối liên kết với thiên nhiên, và thiên nhiên luôn sẵn sàng dang rộng vòng tay chào đón con người. Khi con người hòa mình vào thiên nhiên, họ sẽ cảm nhận được sự bình yên, thư thái và tìm thấy sức mạnh nội tâm. Câu nói là lời khẳng định về niềm tin vào cuộc sống, vào sự kết nối giữa con người và thiên nhiên. Dù gặp phải khó khăn nào, con người cũng không nên nản lòng, hãy luôn giữ niềm tin và hướng về phía trước.
- Soạn bài Hồn Trương Ba, da Hàng Thịt SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức
- Soạn bài Thực hành tiếng Việt: Giữ gìn và phát triển tiếng Việt SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức
- Soạn bài Viết bài phát biểu trong lễ phát động một phong trào hoặc một hoạt động xã hội SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức
- Soạn bài Nói và nghe: Thuyết trình về một vấn đề liên quan đến cơ hội và thách thức đối với đất nước SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức
- Soạn bài Củng cố và mở rộng trang 123 SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức
>> Xem thêm
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Văn 12 - Kết nối tri thức - Xem ngay