Soạn văn 10, ngữ văn 10 chân trời sáng tạo

Bài 5: Nghệ thuật truyền thống (chèo/tuồng)

Soạn bài Đọc mở rộng theo thể loại: Xã trưởng – Mẹ Đốp SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Chân trời sáng tạo - siêu ngắn

Liệt kê theo bảng sau những từ ngữ, hình ảnh trong lời thoại của hai nhân vật khi họ nói về công việc thường ngày của mình và của người còn lại:

Tổng hợp đề thi học kì 1 lớp 10 tất cả các môn - Chân trời sáng tạo

Toán - Văn - Anh - Lí - Hóa - Sinh - Sử - Địa...

Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn

Nội dung chính

Vở chèo làm nổi bật mối quan hệ giữa xã trưởng và mẹ Đốp.

Câu 1

Video hướng dẫn giải

Liệt kê theo bảng sau những từ ngữ, hình ảnh trong lời thoại của hai nhân vật khi họ nói về công việc thường ngày của mình và của người còn lại:

Hình ảnh (trang 132, SGK Ngữ Văn 10, tập một)

Từ bảng trên, hãy nêu nhận xét về thái độ, quan điểm của hai nhân vật.

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ văn bản.

- Chú ý lời thoại của hai nhân vật Xã trưởng và mẹ Đốp khi nói về công việc của nhau.

Lời giải chi tiết:

Nói về xã trưởng

Nói về mẹ Đốp và chồng

Xã trưởng

- Tại dân vi tổng lí

Quốc pháp hữu công cầu

Ơn dân xã thuận bầu

Tôi đứng đầu hàng xã

- Đi rao mõ.

- Làm cái thứ mõ thì bằng với sắc cái gì ?

Mẹ Đốp

- Các cụ chửa được ngồi.

- Thầy sai con đi rao mõ.

- Mộc đạc vang lừng

Kim thanh dóng dả.

- Bất phận danh nhi tài túc

Vô chế lệnh nhi dân tòng.

- Muôn việc sửa sang quyền cắt đặt

Một mình một chiếu thảnh thơi ngồi.

- Mõ tôi cả tiếng lại dài hơi

Một xã cử bầu chẳng phải chơi

Mộc đạc vang lừng hòa cả xã.

Nhận xét:

* Nói về xã trưởng:

- Xã trưởng: tự mãn khi mình được chọn làm lí trưởng, cho mình đứng trên tất cả mọi người.

- Mẹ Đốp: đả kích, chọc tức xã trưởng.

* Nói về mẹ Đốp và chồng:

- Xã trưởng: tỏ thái độ khinh bỉ, coi thường những người có địa vị thấp kém hơn mình.

- Mẹ Đốp: trân trọng công việc mình đang làm vì mẹ Đốp cũng được dân bầu.

Câu 2

Video hướng dẫn giải

Yếu tố hài hước được tạo nên từ những thủ pháp nào? Thử hình dung khi diễn viên chèo nhập vai mẹ Đốp, họ sẽ sử dụng cử chỉ, hành động như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Yếu tố hài hước được tạo nên từ những thủ pháp như:

+ Từ đồng âm ''bằng'': “Bố cháu trẩy tỉnh lĩnh băng rồi ạ/ Làm cái thứ mõ thì bằng với sắc cái gì”.

+ Từ ngữ giản dị, đậm chất miền quê: đốp chát, bố cháu, chửa, Đốp với chát cái gì.

- Khi diễn viên chèo nhập vai mẹ Đốp, họ sẽ sử dụng những cử chỉ, hành động nhanh nhẹn, hoạt bát, giọng điều vang to.

Câu 3

Video hướng dẫn giải

Mẹ Đốp thuộc kiểu nhân vật nào trong các kiểu nhân vật chính yếu của chèo cổ? Theo bạn, sự xuất hiện của mẹ Đốp nói riêng và kiểu nhân vật này nói chung trong kịch bản chèo có tác dụng như thế nào đối với việc chuyển tải tư tưởng, triết lí dân gian?

Phương pháp giải:

Chú ý nhân vật mẹ Đốp.

Lời giải chi tiết:

- Mẹ Đốp thuộc kiểu hề (nhân vật hài hước, gây cười).

- Theo em, sự xuất hiện của nhân vật mẹ Đốp nói riêng và kiểu nhân vật này nói chung trong kịch bản chèo vừa giúp cho vở chèo thêm phần hấp dẫn bởi được pha trộn vào đó những tình huống vui nhộn, tạo tiếng cười. Từ những tiếng cười trào phúng ấy, các tư tưởng, triết lí dân gian được gửi gắm và truyền tải.

Bài tập sáng tạo

Video hướng dẫn giải