Nghệ thuật, thủ pháp trào phúng trong thơ trào phúng - Văn 8

Thơ trào phúng là một bộ phận của văn học trào phúng, trong đó các tác giả tạo ra tiếng cười và sử dụng tiếng cười để châm biếm, phê phán xã hội hoặc tự phê bình bản thân.

Tiếng cười trong thơ trào phúng có nhiều cung bậc: hài hước, châm biếm, đả kích => chuyển hoá linh hoạt từ cung bậc này sang cung bậc khác.

Có thể được viết bằng những thể thơ khác nhau: thơ cách luật (tứ tuyệt, thất ngôn bát cú,…) và thơ tự do.

Về nghệ thuật, thơ trào phúng thường sử dụng biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, nói quá,… tạo ra tiếng cười khi hài hước, mỉa mai, châm biếm nhẹ nhàng; lúc đả kích mạnh mẽ, sâu cay.

Tiếng cười trong thơ trào phúng thường được tạo ra bằng các thủ pháp: phóng đại, ẩn dụ, giễu nhại, lối nói nghịch lí,…

Ví dụ:

Trần Tế Xương đã sử dụng thủ pháp nói giễu để miêu tả quang cảnh khoa thi Hương năm Đinh Dậu như sau:

Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ,

Ậm oẹ quan trường miệng thét loa.

Lọng cắm rợp trời quan sứ đến,

Váy lên quét đất mụ đầm ra.

(Trần Tế Xương, Vịnh khoa thi Hương)

- Nguyễn Khuyến: Lời gái goá, Muốn lấy chồng, Chợ Đồng, Cua chơi trăng,…

- Hồ Xuân Hương: Khóc Tổng Cóc, Vịnh cái quạt II, Không chồng mà chửa, Đánh du,…

- Tế Xương: Thương vợ, Thói đời, Mùa nực mặc áo bông, Bỡn tri phủ Xuân Trường…

- Tú Mỡ: Ông trẻ già, Sư cô ở cữ, Khoe lười,…