Lý thuyết Thực hành: quang hợp ở thực vật - Sinh học 11 Kết nối tri thức

Yêu cầu cần đạt:

• Quan sát được lục lọ trong tế bào thực vật nhận biết tách chiết các sắc tố trong lá cây
• Thiết kế và thực hiện được thí nghiệm về sự hình thành tính bột thải khí oxygen trong quá trình quang hợp

Chuẩn bị:

• Dụng cụ, thiết bị: kim mũi mác, lam kính, lamen, kính hiển có vật kính 10x và 40x, bình tam giác, cốc thuỷ tính, giấy sắc ký, ống eppendorf, bình sắc ký hình trụ có nắp đậy, ống mao dẫn chuyên dùng cho sắc ký, thước kẻ, bút chì, giá thí nghiệm, panh, bằng giấy đen, nước ấm (khoảng 40⁰C), đĩa petri, đèn cồn, ống nghiệm, cốc thuỷ tinh, que đóm, bật lửa/diêm.
• Hóa chất: nước cất, acetone 80%, dung môi dùng để chạy sắc ký là hỗn hợp petroleum ether và ethanol tỉ lệ 4:1
• Mẫu vật: cây rong mái chèo hoặc lá thài lài tía, lá cây, chậu cây khoai tây.

Quan sát lục lạp trong tế bào thực vật

• Nguyên lí: lục lạp là bào quan có màu, di chuyển trong dịch tế bào, có thể quan sát dưới kính hiển vi.
• Quy trình thí nghiệm:

Bước 1: Lấy một lá rong mái chèo còn tươi, nguyên vẹn và cuốn phiến lá vòng qua ngón tay trỏ (kẹp giữ lá bằng ngón cái và ngón giữa). Dùng kim mũi mác bóc lấy lớp biểu bì của lá.

Bước 2: Đặt mẫu biểu bì lên lam kính, nhỏ 1 giọt nước cất lên trên, đậy lamen. Quan sát bằng kính hiển vi với vật kính 10x và 40x.

Bước 3: Vẽ hình ảnh quan sát được vào vở.

Tách chiết các sắc tố trong lá cây

• Nguyên lí: một số dung môi hữu cơ có khả năng phá vỡ liên kết giữa diệp lục, lipid và protein trong lá, nhờ đó có thể tách chiết sắc tố ở trạng thái dung dịch. Sử dụng sắc ký giấy với dung môi thích hợp có thể tách và quan sát các sắc tố thành phần
• Quy trình thí nghiệm:

Bước 1: Chuẩn bị dung dịch sắc tổ: cân khoảng 2 g lá tươi đã cắt bỏ cuống và gân chính. Dùng kéo cắt nhỏ lá, cho vào bình tam giác. Đổ vào đó khoảng 20 mL acetone 80% cho ngập mẫu. Sau 1 giờ, thu được dung dịch sắc tố.

Bước 2: Chuẩn bị dung dịch sắc ký hỗn hợp petroleum ether và ethanol tỷ lệ 14:1.

Bước 3: Tiến hành thí nghiệm: Lấy 0,3 mL dung dịch sắc tố đậm đặc cho vào ống eppendorf, đậy kín để tránh bay hơi. Dùng bút chì và thước kẻ, kẻ một đường mờ trên giấy sắc ký theo Hình 5.1. Dùng ống hút mao dẫn hút dung dịch sắc tố và chấm dịch theo vệt chì mờ trên bản sắc kí khoảng 10 lần. Đặt bản sắc kí theo chiều thẳng đứng vào bình sắc ký đã đựng sẵn dung dịch sắc ký, sao cho vệt sắc tố không chạm vào dung dịch bên dưới như Hình 5.2. Để cho các sắc tố tách riêng thành 4 loại trong khoảng 10 phút.

Bước 4: Quan sát hiện tượng và ghi lại kết quả thí nghiệm vào vỡ.

Sự tạo thành tinh bột trong quang hợp

• Nguyên lí: Iodine là thuốc thử tinh bột. Khi nhỏ iodine vào tinh bột, tinh bột sẽ chuyển thành màu xanh tím.
• Quy trình thí nghiệm:

Bước 1: Chuẩn bị thí nghiệm:

- Đặt chậu cây khoai tây trong bóng tối 2 ngày.

- Dùng băng giấy đen bịt kín một phần lá ở cả hai mặt, đem chậu cây để ra ngoài nắng khoảng 4-6 giờ.

- Ngắt chiếc lá, bỏ băng giấy đen.

Bước 2: Tiến hành thí nghiệm:

- Đun sôi cách thuỷ lá trong cồn 90°.

- Rửa sạch lá trong cốc nước ấm.

- Nhúng lá vào dung dịch iodine đựng trong đĩa Petri và quan sát sự thay đổi màu sắc trên lá.

Bước 3: Ghi lại kết quả thí nghiệm vào vở

Sự thải oxygen trong quang hợp

• Nguyên lí: oxygen tạo thành trong quang hợp có thể làm tàn đỏ của que đóm sáng lên hoặc làm que đóm cháy nhẹ
• Quy trình thí nghiệm:

Bước 1: Lấy 2 cành rong đuôi chó cho vào 2 phễu thuỷ tỉnh sao cho phần ngọn rong ở phía miệng phễu.

Bước 2: Úp ngược 2 phễu vào 2 cốc thủy tinh đựng nước

Đồ đầy nước vào 2 ống nghiệm, dùng ngón tay cái bịt miệng từng ống nghiệm và nhanh tay úp ống nghiệm vào cuống phễu (H 5.4).

Bước 3: Đề một cốc trong tối hoặc bọc giấy đen, cốc còn lại để ra nắng hoặc ánh sáng đền.

Bước 4: Sau 30 phút, quan sát hiện tượng xảy ra ở 2 ống nghiệm.