Lý thuyết sinh sản hữu tính ở sinh vật - Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều

I. Khái niệm sinh sản hữu tính

Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản tạo ra cơ thể mới qua sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái tạo nên hợp tử, hợp tử phát triển thành cơ thể mới. 

Là hình thức sinh sản điển hình ở thực vật có hoa và nhiều nhóm động vật.

II. Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa

1. Cấu tạo hoa:

Ở thực vật có hoa, hoa là cơ quan sinh sản, bộ phận sinh sản của hoa là nhị và nhụy.

Hoa có cả nhị và nhụy được gọi là hoa lưỡng tính (hoa ly, hoa hồng, hoa đào ...). Hoa chỉ mang nhị hoặc nhụy được gọi là hoa đơn tính (hoa mướp, hoa dưa chuột ...).

2. Thụ phấn và thụ tinh:

Thụ phấn là quá trình di chuyển hạt phấn tới đầu nhụy.

Có hai hình thức thụ phấn là thụ phấn chéo và tự thụ phấn.

Thụ tinh: hạt phấn nảy mầm thành ống phấn, chứa giao tử đực, xuyên qua vòi nhụy vào bầu nhụy. Giao tử đực kết hợp với giao tử cái thành hợp tử.

3. Quá trình lớn lên của quà:

Hợp tử phân chia thành phôi nằm trong hạt. Hạt do noãn phát triển thành. Bầu nhụy sinh trưởng dày lên, phát triển thành quả chứa hạt. 

Quả không qua thụ tinh gọi là quả không hạt.

III. Sinh sản hữu tính ở động vật

1. Các giai đoạn của quá trình sinh sản:

Sinh sản hữu tính ở hầu hết các loài động vật gồm 3 giai đoạn:

(1) Hình thành giao tử

(2) Thụ tinh tạo hợp tử

(3) Hợp tử phát triển thành cây mới.

Ở động vật đẻ trứng, phôi thai không được phát triển trong cơ thể mẹ. Nhiều loài động vật không xương sống, hầu hết các loài cá, lưỡng cư và bò sát, chim là động vật đẻ trứng.

Ở loài đẻ con (hầu hết động vật có vú), phôi thai phát triển trong cơ thể mẹ nhờ chất dinh dưỡng nhận qua nhau thai.

2. Vai trò và ứng dụng của sinh sản hữu tính trong thực tiễn:

Vai trò của sinh sản hữu tính:

- Tạo ra các cá thể mới đa dạng, đảm bảo sự pahst triển liên tục của loài và thích nghi với môi trường thay đổi.

- Tạo nguồn nguyên liệu phong phú cho chọn giống.

- Cơ sở để tạo ra nhiều giống vật nuôi, cây trồng mới.

Trong chăn nuôi và trồng trọt, người ta ứng dụng sinh sản hữu tính để tạo thế hệ con mang đặc điểm tốt của cả bố và mẹ, đáp ứng nhu cầu đa dạng của con người.

 Sơ đồ tư duy sinh sản hữu tính ở sinh vật: