Gieo vần và nghệ thuật đối của thơ đường luật - Văn 10

1. Gieo vần và nghệ thuật đối của thơ đường luật

- Thường chỉ gieo một vần là vần bằng ở cuối các câu 1, 2, 4 (với thơ tứ tuyệt); câu 1, 2, 3, 4, 6, 8 (với thơ bát cú).

- Nghệ thuật đối tương đối đa dạng và rất được chú trọng.

+ Trong thơ bát cú, đối thường ở hai câu thức và câu luận. Các chữ đối nhau phải cùng từ loại.

+ Có khi đối giữa hai vế trong một câu; phổ biến là đối từ, ngữ, các vế của câu trên với câu dưới; có khi đối giữa hai câu thực và hai câu luận

2. Xác định cách gieo vần

Thông thường một bài thơ Đường luật chỉ gieo một vần và là vần bằng ở cuối các câu 1,2,4 (với thơ tứ tuyệt); câu 1,2,4,6,8 (với thơ bát cú).

Ví dụ: Bài thơ Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến được gieo vần eo ở cuối các câu thơ 1,2,4,6,8.

3. Xác định nghệ thuật đối

Thơ Đường rất chú trọng đối và nghệ thuật đối khá đa dạng. Với bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật, nghệ thuật đối sẽ được thể hiện ở hai câu thực (câu thơ 3,4) và hai câu luận (câu thơ 5,6). Các chữ đối nhau phải cùng từ loại( cùng danh từ, động từ,…). Có khi đối giữa hai vế trong một câu; phổ biến là đối về từ, ngữ, các vế của câu trên với câu dưới; có khi đối giữa hai câu thực và hai câu luận. Nếu đối ý thì có hai dạng: đối tương đồng và đối tương phản.

Ví dụ: Nghệ thuật đối được sử dụng trong hai câu thơ trong bài Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm:

Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ

Người khôn người đến chốn lao xao

là đối tương phản giữa câu trên với câu thơ dưới: ta – người, dại – khôn, vắng vẻ - lao xao.

Tác dụng của nghệ thuật đối là: tạo sự hài hoà, cân xứng cho câu thơ, thể hiện quan niệm sống của chủ thể trữ tình: tìm về với thiên nhiên, lánh xa nơi bon chen, quyền quý để giữ cho mình cốt cách thanh cao.