Giải Mục 6. Nghệ thuật thời Nguyễn - Chuyên đề Lịch Sử 11 Chân trời sáng tạo

6.a Câu 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 19 Chuyên đề Lịch Sử 11 Chân trời sáng tạo

Nêu những nét cơ bản và điểm mới về kiến trúc, điêu khắc thời Nguyễn.

Lời giải chi tiết:

♦ Nghệ thuật kiến trúc thời Nguyễn:

- Nét cơ bản:

+ Kiến trúc cung đình phát triển mạnh mẽ:

▪ Kinh thành Huế là công trình tiêu biểu nhất cho phong cách kiến trúc cung đình thời Nguyễn. Đây là một quần thể độc đáo, bao gồm: Hoàng thành, cung điện, lăng tẩm,...

▪ Ngoài kinh thành Huế, triều Nguyễn đã xây dựng một hệ thống quy mô các kiến trúc trấn thành, tỉnh thành, phủ thành, huyện thành và pháo đài trên toàn lãnh thổ quốc gia. Tiêu biểu nhất là: thành Gia Định (Sài Gòn) và thành Hà Nội.

▪ Kiến trúc lăng, tẩm, đàn miếu,… là một bộ phận quan trọng của kiến trúc cung đình triều Nguyễn. Đây là những công trình kiến trúc đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật truyền thống và sự hài hòa với tự nhiên.

+ Kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng tuy không nở rộ như giai đoạn Lê trung hưng, nhưng đã để lại một sức sống mạnh mẽ. Các công trình tiêu biểu là: chùa Thiên Mụ (Thừa Thiên Huế); chùa Tôn Thạnh (Long An); đình thần Hưng Long (Bình Phước),…

- Điểm mới:

+ Kiến trúc cung đình có sự kết hợp giữa nguyên tắc kiến trúc truyền thống Việt Nam và tư tưởng triết lí phương Đông với kiến trúc quân sự phương Tây kiểu Vô-băng.

+ Kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng có xu hướng mở rộng về quy mô, bố cục bề thế phản ánh tính tập quyền, thống nhất cao độ của thể chế phong kiến và đời sống hiện thực của đất nước, xã hội và con người Việt Nam đương thời.

♦ Nghệ thuật điêu khắc thời Nguyễn:

- Nét cơ bản:

+ Phát triển phong phú, đa dạng.

+ Có sự tiếp nối ý tưởng, đề tài, phương pháp tạo hình của các thế kỉ trước.

+ Chất liệu điêu khắc thường dùng là: đồng, đá, gốm men, gỗ, ngà voi, vàng, bạc,...

+ Có nhiều sản phẩm điêu khắc đặc thù của triều đình như: ấn chương, kiếm, kim ngọc bảo tỉ,.. đa số đều là độc bản, chạm khắc trên các chất liệu quý (vàng, ngọc,…)

- Điểm mới:

+ Nghệ thuật điêu khắc thời Nguyễn nhìn chung khá chặt chẽ về quy phạm, các chi tiết được làm giống như thật, đặc tả hiện thực.

+ Nghệ thuật khảm sành, sứ và đắp vữa gắn sành, sứ được sử dụng ở hầu hết các công trình kiến trúc trong Đại Nội (Huế) và trong lăng của các vua nhà Nguyễn, như: lăng Minh Mạng, lăng Tự Đức…

Quảng cáo

6.a Câu 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 19 Chuyên đề Lịch Sử 11 Chân trời sáng tạo

Sưu tầm tranh ảnh, video giới thiệu về Quần thể di tích Cố đô Huế với lớp của em.

Lời giải chi tiết:

- Một số ảnh về Quần thể di tích Cố đô Huế

6.a Câu 3

Trả lời câu hỏi trang 20 Chuyên đề Lịch Sử 11 Chân trời sáng tạo

Hội họa và âm nhạc thời Nguyễn có sự phát triển như thế nào? Sưu tầm và giới thiệu một loại hình âm nhạc cổ ở địa phương em.

Lời giải chi tiết:

♦ Sự phát triển của hội họa và âm nhạc thời Nguyễn

- Hội họa:

+ Dấu ấn tiêu biểu của hội họa thời Nguyễn là những bức tranh trang trí kết hợp với thơ văn ở các công trình kiến trúc (mỗi ô thơ hoặc chữ được chạm khắc kèm theo một bức hoạ với các chủ đề tứ linh, tứ quý, rồng, hạc, cây cỏ, hoa lá, chim muông).

+ Nhiều làng, phường tranh dân gian tiếp tục phát triển với các dòng tranh thờ, tranh trang trí, tranh mô tả sinh hoạt.... Đặc biệt, dòng tranh gương (tranh kính) đã du nhập và phát triển từ đầu thế kỉ XIX.

- Âm nhạc:

+ Âm nhạc cung đình được hoàn thiện và phát triển đến đỉnh cao trên cơ sở kế thừa thành tựu âm nhạc dân tộc và sự tiếp thu, dân tộc hoá một số yếu tố bên ngoài. Đặc sắc nhất là Nhã nhạc cung đình, một loại hình nghệ thuật đặc biệt sử dụng trong các dịp tế lẻ, lễ tiết của triều đình.

+ Âm nhạc và các hình thức diễn xướng dân gian tùy theo đặc trưng vùng miền, tộc người đều có sự phát triển phong phú, đa dạng. Các loại hình âm nhạc và diễn xướng phổ biến là tuồng, chèo, múa rối, hát nói, lí,...

♦ Giới thiệu một loại hình âm nhạc cổ ở địa phương em

- Tham khảo: giới thiệu về Dân ca quan họ

+ Dân ca Quan họ là hình thức hát giao duyên của người dân đồng bằng Bắc Bộ, chủ yếu là vùng Kinh Bắc (Bắc Ninh, Bắc Giang). Loại hình nghệ thuật này được hợp thành từ nhiều yếu tố: âm nhạc, lời ca, phục trang, lễ hội,... đã trở thành nét văn hoá rất đặc sắc của người dân Kinh Bắc.

+ Về thời điểm ra đời Dân ca Quan họ, có hai quan điểm cho rằng vào thế kỉ XI hoặc thế kỉ XVII.

+ Năm 2009, Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.

6.b Câu 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 20 Chuyên đề Lịch Sử 11 Chân trời sáng tạo

v

Lời giải chi tiết:

- Hội họa:

+ Dấu ấn tiêu biểu của hội họa thời Nguyễn là những bức tranh trang trí kết hợp với thơ văn ở các công trình kiến trúc (mỗi ô thơ hoặc chữ được chạm khắc kèm theo một bức hoạ với các chủ đề tứ linh, tứ quý, rồng, hạc, cây cỏ, hoa lá, chim muông).

+ Nhiều làng, phường tranh dân gian tiếp tục phát triển với các dòng tranh thờ, tranh trang trí, tranh mô tả sinh hoạt.... Đặc biệt, dòng tranh gương (tranh kính) đã du nhập và phát triển từ đầu thế kỉ XIX.

- Âm nhạc:

+ Âm nhạc cung đình được hoàn thiện và phát triển đến đỉnh cao trên cơ sở kế thừa thành tựu âm nhạc dân tộc và sự tiếp thu, dân tộc hoá một số yếu tố bên ngoài. Đặc sắc nhất là Nhã nhạc cung đình, một loại hình nghệ thuật đặc biệt sử dụng trong các dịp tế lẻ, lễ tiết của triều đình.

+ Âm nhạc và các hình thức diễn xướng dân gian tùy theo đặc trưng vùng miền, tộc người đều có sự phát triển phong phú, đa dạng. Các loại hình âm nhạc và diễn xướng phổ biến là tuồng, chèo, múa rối, hát nói, lí,...

6.b Câu 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 20 Chuyên đề Lịch Sử 11 Chân trời sáng tạo

Nêu những điểm mới trong nghệ thuật thời Nguyễn.

Lời giải chi tiết:

- Những điểm mới trong nghệ thuật thời Nguyễn là:

+ Các công trình nghệ thuật luôn hài hòa với thiên nhiên, có kết cấu tổng thể chặt chẽ, ý tưởng sáng tạo, phương pháp biểu đạt mạch lạc, quy chuẩn.

+ Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc và hội họa đã phát triển đa dạng, có sự tiếp thu thành tựu nghệ thuật Trung Hoa và phương Tây.

+ Nhà Nguyễn đã bước đầu thể hiện tính chuyên nghiệp qua khả năng tổ chức quản lí các hoạt động nghệ thuật (Cục Hoạ tượng, Ty Giáo phường), trưng tập thợ giỏi, nghệ nhân vào mục đích sáng tạo và phát triển.

+ Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, hội họa và âm nhạc thời Nguyễn đã có bước phát triển vượt bậc so với các giai đoạn trước đó, để lại cho ngày nay một di sản to lớn các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể có giá trị về nhiều mặt.