Biện pháp liệt kê là gì? Phép liệt kê được dùng như thế nào? - Văn 10

1. Biện pháp liệt kê là gì?

Biện pháp liệt kê là biện pháp sắp xếp nối tiếp các từ, các cụm từ cùng loại để diễn tả những khía cạnh khác nhau của thực tế, của tư tưởng, tình cảm đồng thời tạo ấn tượng mạnh về hình ảnh và cảm xúc cho người đọc.

2. Phép liệt kê được dùng như thế nào?

Phép liệt kê được dùng trong cả văn xuôi và văn vần.

Ví dụ 1: “Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy” (Hồ Chí Minh)

Ví dụ 2:

"Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng

Em đã sống lại rồi, em đã sống!

Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung

Không giết được em, người con gái anh hùng"

(Tố Hữu)

3. Tác dụng của phép liệt kê

- Phép liệt kê được sử dụng để làm cho các diễn đạt hiệu quả hơn, dễ diễn đạt, ngắn gọn và dễ hiểu hơn.

- Các phép liệt kê thường được sử dụng để nhấn mạnh ý, chứng minh cho nhận định của tác giả. Trong văn học, liệt kê được sử dụng như một phép tu từ có tác dụng tăng tính biểu cảm cho đoạn thơ, đoạn văn.

Ví dụ: "Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, đê trong khay khẩm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt (...) Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm."

Trong đoạn thơ trên ta thấy tác giả đã sử dụng phép liệt kê để kêt tên hàng loạt các từ có cấu tạo chung, đó là các danh từ như: Bát yến hấp đường phèn, tráp đồi mồi chữ để mở, trầu vàng, cau đậu, rễ tía, ống thuốc bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà, ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông. Việc kể tên hàng loạt đồ vật trên giúp câu văn tạo sự hấp dẫn cho người đọc, người nghe. Với việc liệt kê hàng loạt có thể thấy được sự giàu sang, phú quý của tên quan phụ mẫu.