Bài 8. Kinh tế, văn hóa và tôn giáo Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII SBT Lịch sử 8 Cánh diều

Câu 1

Trả lời Câu 1 trang 19 Bài 8 SBT Lịch sử 8 Cánh diều

Đến đầu thế kỉ XVIII, tình hình nông nghiệp ở Đàng Ngoài có biểu hiện nào sau đây?

A. Công cuộc khai hoang, mở rộng diện tích canh tác phát triển.

B. Hoạt động đắp đê, làm thuỷ lợi được đặc biệt chú trọng.

C. Nạn vỡ đê, mất mùa chấm dứt.

D. Tình trạng ruộng đất bỏ hoang, vỡ đê, mất mùa diễn ra ở nhiều nơi.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: D

Đến đầu thế kỉ XVIII, nông nghiệp ở Đàng Ngoài bị sa sút nghiêm trọng, tình trạng ruộng đất bị bỏ hoang, vỡ đê, mất mùa diễn ra ở nhiều nơi.

Câu 2

Trả lời Câu 2 trang 19 Bài 8 SBT Lịch sử 8 Cánh diều

Nét nổi bật về kinh tế thủ công nghiệp Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII là gì?

A. Các nghề thủ công truyền thống bị mai một và kém phát triển.

B. Ngành khai thác mỏ phát triển mạnh trên quy mô lớn.

C. Các nghề thủ công truyền thống được tiếp tục duy trì và phát triển.

D. Thợ thủ công đã chế tạo được các tàu thuỷ chạy bằng hơi nước.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: C

Nét nổi bật về kinh tế thủ công nghiệp Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII là: các nghề thủ công truyền thống được tiếp tục duy trì và phát triển.

Câu 3

Trả lời Câu 3 trang 19 Bài 8 SBT Lịch sử 8 Cánh diều

Nội dung nào sau đây là điểm mới về hoạt động ngoại thương của Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII ?

A. Thăng Long (Hà Nội) trở thành trung tâm buôn bán duy nhất của cả nước.

B. Vân Đồn (Quảng Ninh) trở thành nơi duy nhất buôn bán với nước ngoài.

C. Thu hút được nhiều thương nhân châu Âu đến Đại Việt buôn bán.

D. Thương nhân châu Á bắt đầu đến Đại Việt để trao đổi, buôn bán.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: C

Điểm mới về hoạt động ngoại thương của Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII là: thu hút được nhiều thương nhân châu Âu đến Đại Việt buôn bán.

Câu 4

Trả lời Câu 4 trang 19 Bài 8 SBT Lịch sử 8 Cánh diều

Một trong những chuyển biến lớn về tôn giáo của Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII là gì?

A. Nho giáo không được đề cao trong giáo dục và khoa cử.

B. Hoạt động truyền bá Thiên Chúa giáo ngày càng gia tăng.

C. Phật giáo và Đạo giáo giữ vai trò chủ đạo trong đời sống.

D. Nhiều tín ngưỡng truyền thống ở làng xã bị mai một.

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: B

Một trong những chuyển biến lớn về tôn giáo của Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII là: hoạt động truyền bá Thiên Chúa giáo ngày càng gia tăng.

Câu 5

Trả lời Câu 5 trang 19 Bài 8 SBT Lịch sử 8 Cánh diều

Ý nào sau đây không đúng về nghệ thuật của Đại Việt trong các thế kỉ XVI-XVIII?

A. Xuất hiện nghệ thuật múa rối.

B. Điêu khắc gỗ trong các đình, chùa với những nét chạm khắc tinh xảo.

C. Nghệ thuật sân khấu phát triển với các loại hình như chèo, tuồng,

D. Xuất hiện nghệ thuật tranh dân gian như tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống,...

Lời giải chi tiết:

Đáp án đúng là: A

- Nghệ thuật của Đại Việt trong các thế kỉ XVI-XVIII:

+ Điêu khắc gỗ trong các đình, chùa với những nét chạm khắc tinh xảo.

+ Nghệ thuật sân khấu phát triển với các loại hình như chèo, tuồng,

+ Xuất hiện nghệ thuật tranh dân gian như tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống,...

- Nghệ thuật múa rối nước xuất hiện vào khoảng thời Lý.

Câu 6

Trả lời Câu 6 trang 20 Bài 8 SBT Lịch sử 8 Cánh diều

Quan sát hình 8.1, hãy:

a) Cho biết tên của nhân vật lịch sử theo gợi ý: đây là người đặt nền tảng cho chữ Quốc ngữ.

b) Tìm hiểu và nêu những đóng góp của nhân vật này đối với nền văn hoá Việt Nam.

Lời giải chi tiết:

♦ Yêu cầu a) Đây là giáo sĩ A-lếch-xăng đờ Rốt.

♦ Yêu cầu b) Đóng góp của A-lếch-xăng đờ Rốt đối với nền văn hoá Việt Nam: Ông là một trong những giáo sĩ phương Tây đã đặt nền tảng cho sự ra đời của chữ Quốc ngữ - chữ viết chính thức của Việt Nam ngày nay.

Câu 7

Trả lời Câu 7 trang 20 Bài 8 SBT Lịch sử 8 Cánh diều

Ghép thành tựu văn học ở cột A với các tác phẩm ở cột B sao cho đúng.

Lời giải chi tiết:

Ghép: 1 – B, C;                    2 – A, D

Câu 8

Trả lời Câu 8 trang 20 Bài 8 SBT Lịch sử 8 Cánh diều

Quan sát hình 8.2, hãy:

a) Cho biết tên của địa danh theo gợi ý: là một đô thị cổ ở Quảng Nam.

b) Tìm hiểu và giới thiệu vị trí địa lí, giá trị lịch sử, văn hoá của địa danh này.

Lời giải chi tiết:

♦ Yêu cầu a) Tên địa danh: Phố cổ Hội An

♦ Yêu cầu b) Giới thiệu về phố cổ Hội An

Nếu có một lần được đặt chân tới tỉnh Quảng Nam, bạn đừng quên ghé thăm một khu phố cổ với những mái ngói cũ phủ đầy rêu phong, con đường đèn lồng ngập sắc đỏ,… đến các món ăn truyền thống. Đó là Phố cổ Hội An - một phố cổ làm say lòng người khi bạn đặt chân tới nơi đây.

Phố cổ Hội An là một đô thị nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn, thuộc thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. Nơi đây nổi tiếng với những ngôi nhà có kiến trúc truyền thống độc đáo, những ngôi chùa có niên đại hàng trăm năm tuổi, đặc biệt là những lễ hội truyền thống được diễn ra trong không gian lung linh của ánh sáng phát ra từ những chiếc đèn lồng,…

Đầu tiên, phố cổ Hội An nổi tiếng bởi vẻ đẹp kiến trúc truyền thống. Một điều rất may mắn là nơi đây tránh được sự tàn phá của hai cuộc chiến tranh chống Pháp và Mĩ và tránh được quá trình đô thị hóa ồ ạt cuối thế kỷ XX, cho nên những giá trị kiến trúc của phố cổ gần như vẫn còn nguyên vẹn.

Kiểu nhà ở phổ biến nhất ở Hội An chính là những ngôi nhà phố có kết cấu kiểu nhà khung gỗ, hai bên có tường ngăn cách, thường chỉ có một hoặc hai tầng với đặc trưng chiều ngang hẹp, chiều sâu rất dài tạo nên kiểu nhà hình ống, được xây dựng sát nhau. Mỗi ngôi nhà ở phố cổ Hội An đều được bố trí phù hợp với không gian hẹp, dài bao gồm: vỉa hè, hiên, nhà chính, nhà phụ, hiên, nhà cầu và sân trong, hiên, nhà sau ba gian, vườn sau. Chính những kiến trúc độc đáo ấy đã thu hút ngày càng nhiều khách thăm quan tới phố cổ Hội An.

Những ngôi chùa, đền miếu cổ ở đây cũng là nơi được nhiều du khách quan tâm. Nhiều ngôi chùa ở đây có niên đại khởi dựng khá sớm, được biết đến sớm nhất là chùa Chúc Thánh, và chùa Cầu. Bên cạnh đó, ở Hội An cũng lưu giữ được nhiều hội quán – nơi sinh hoạt cộng đồng và cũng là nơi thờ các vị thần của người Hoa, tiêu biểu là: hội quán Phúc Kiến; hội quán Quảng Đông,…

Những lễ hội truyền thống hiện nay cũng giúp Hội An mang một sức thu hút riêng. Đặc biệt nhất phải kể đến lễ hội đêm rằm phố cổ vào mỗi đêm 14 âm lịch hàng tháng. Bên cạnh những địa điểm du lịch, những món ăn truyền thống ở phố cổ Hội An, như: cao lầu, mì Quảng,… cũng được khách du lịch dành nhiều sự quan tâm.

Bao nét đặc sắc riêng biệt ấy đã kiến phố cổ Hội An trở thành một địa điểm du lịch hấp dẫn của Việt Nam. Khi đã ghé thăm nơi đây, chắc chắn bạn sẽ muốn trở lại mảnh đất cổ xưa nên thơ, hữu tình này một lần nữa.

Câu 9

Trả lời Câu 9 trang 20 Bài 8 SBT Lịch sử 8 Cánh diều

Sưu tầm tư liệu và viết một đoạn ngắn giới thiệu một thành tựu tiêu biểu về thủ công nghiệp hoặc văn học, nghệ thuật của Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII mà em ấn tượng nhất.

Lời giải chi tiết:

(*) Tham khảo: Giới thiệu về làng tranh Đông Hồ

Làng tranh Đông Hồ thuộc xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, là làng nghề vẽ tranh dân gian nổi tiếng của Việt Nam. Cách Hà Nội chừng 33 km về hướng Đông và nằm sát bờ Nam đê sông Đuống, làng Hồ hay Đông Hồ là cái nôi của dòng tranh khắc gỗ dân gian đặc sắc được nhiều người cả trong và ngoài nước biết đến, với những bức tranh từ lâu đã đi vào đời sống tinh thần bao người dân Việt.

Xuất hiện từ khoảng thế kỷ XVI, tranh Đông Hồ được hình thành bằng phương pháp thủ công, là kết tinh của sự khéo léo và nhẫn nại, cộng với nghệ thuật thẩm mỹ đầy tinh tế… Đây không phải là những bức tranh được vẽ theo cảm hứng nhưng được in lại qua những bản khắc, và để có bản khắc đạt đến độ tinh xảo, đòi hỏi ở người vẽ mẫu cũng như người khắc ván phải có lòng yêu nghệ thuật và trình độ kỹ thuật cao. Tranh Đông Hồ có đến 180 loại được phân thành 5 loại chính, bao gồm: tranh thờ, tranh lịch sử, tranh chúc tụng, tranh sinh hoạt và truyện tranh.

Có thể nói giai đoạn từ nửa cuối thế kỷ XIX đến năm 1944 là thời cực thịnh của làng tranh, với 17 dòng họ trong làng đều tham gia làm tranh. Qua những năm kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954), do chiến tranh tàn phá khốc liệt nên nghề làm tranh cũng tạm bị gián đoạn. Đến khi hòa bình lập lại ở miền Bắc nhất là khi đất nước thống nhất thì làng tranh mới được khôi phục. Đáng tiếc là qua mấy chục năm đổi mới theo nền kinh tế thị trường và với sự tác động của các trào lưu nghệ thuật phương Tây, nhận thức và xu hướng xã hội cũng có sự thay đổi đẩy dòng tranh Đông Hồ đối mặt với sự tồn vong của chính mình.