Bài 3. Lao động cần cù, sáng tạo - SBT Giáo dục công dân 8 Kết nối tri thức

Câu 1

Em tán thành hay không tán thành với những ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a) Lao động ở lĩnh vực nào cũng phải cần cù và sáng tạo.

b) Sáng tạo là khả năng bẩm sinh của con người, không thể rèn luyện mà có được.

c) Lao động chân tay thì không cần sáng tạo.

d) Trong lao động, việc nào dễ thì làm, việc khó thì bỏ qua.

Lời giải chi tiết:

- Ý kiến a) Tán thành, vì: dù lao động ở lĩnh vực nào cũng phải cần cù và sáng tạo thì mới mang lại hiệu quả cao và đảm bảo chất lượng.

- Ý kiến b) Không tán thành, vì: sáng tạo không chỉ là khả năng bẩm sinh của con người mà qua lao động, làm việc thực tiễn sẽ giúp con người nảy sinh nhiều sáng kiến mới nhằm cải tiến sự hợp lí của quy trình sản xuất và rèn luyện tính cần cù, bền bỉ.

- Ý kiến c) Không tán thành, vì: lao động chân tay vẫn cần phải sáng tạo bởi sáng tạo sẽ giúp năng suất lao động tăng cao, cải tiến chất lượng, mẫu mã sản phẩm.

- Ý kiến d) Không tán thành, vì: trong lao động, nếu việc nào dễ thì làm, việc khó thì bỏ thì sẽ không đảm bảo chất lượng công việc. Và nếu ai cũng chọn việc dễ thì việc khó không ai làm. Việc khó có thể trao đổi với mọi người trong nhóm, trong tổ cùng hợp tác để giải quyết.

Câu 2

Người nào dưới đây cần cù, sáng tạo trong lao động? Vì sao?

a) Mặc dù cơ sở vật chất phòng thí nghiệm còn thiếu nhưng anh T luôn vượt qua mọi khó khăn để lai tạo được nhiều giống cây trồng mới cho năng suất cao.

b) Là trưởng phòng thiết kế và tạo mẫu, nhưng chị H không chịu tìm tòi, nghiên cứu mà thường trông chờ, ỷ lại đội ngũ nhân viên. Mỗi khi cấp trên giao nhiệm vụ, chị thường yêu cầu nhân viên trong phòng phải sáng tạo những mẫu mới.

c) Trong công việc, anh V rất chăm chỉ nhưng thường bắt chước người khác, không dám thay đổi những thứ có sẵn.

d) Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên chị Y cho rằng mình cần phải làm mọi cách để tăng thêm thu nhập.

e) Bác X luôn tự tìm tòi, học hỏi để tìm ra cách làm riêng của mình góp phần tăng sản lượng trong sản xuất nông nghiệp của gia đình.

Lời giải chi tiết:

- Trường hợp a) Anh T là người cần cù, sáng tạo trong lao động vì anh đã luôn vượt qua khó khăn để lai tạo nhiều giống cây trồng mới cho năng suất cao trong khi cơ sở vật chất phòng thí nghiệm còn thiếu.

- Trường hợp b) Chị H là người chưa cần cù, sáng tạo trong lao động vì mặc dù là trưởng phòng thiết kế và tạo mẫu nhưng chị H thường xuyên không chịu tìm tòi nghiên cứu, thường trông chờ, ỷ lại đội ngũ nhân viên.

- Trường hợp c) Anh V là người cần cù trong lao động nhưng chưa sáng tạo vì trong công việc, anh V thường bắt chước người khác, không dám thay đổi những thứ có sẵn.

- Trường hợp d) Chị Y không phải là người cần cù, sáng tạo trong lao động vì suy nghĩ của chị là tiêu cực (chỉ vì hoàn cảnh gia đình khó khăn mà cần phải làm mọi cách để tăng thêm thu nhập).

- Trường hợp e) Bác X là người cần cù, sáng tạo trong lao động vì bác luôn tự tìm tòi, học hỏi để tìm ra cách làm riêng của mình góp phần tăng sản lượng trong sản xuất nông nghiệp của gia đình.

Câu 3 a

Em hãy đọc các tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi:

a) Anh A và chị B được phân công phụ trách dự án cải tiến nâng cấp phần mềm hệ thống kế toán của công ty. Anh A đưa nhiều ý tưởng thay đổi có tính đột phá nhưng chị B không ủng hộ và cho rằng không cần phải thay đổi nhiều để khỏi mất công, không phải suy nghĩ.

Em có nhận xét gì về việc làm của anh A và ý kiến của chị B?

Lời giải chi tiết:

+ Việc làm của anh A là sáng tạo trong lao động vì anh luôn đưa ra nhiều ý tưởng thay đổi có tính đột phá nhằm cải tiến nâng cấp phần mềm hệ thống kế toán của công ty.

+ Không đồng tình với ý kiến của chị B vì chị sợ vất vả, chưa có ý thức cùng nhóm làm việc của mình cải tiến nâng cấp phần mềm cho hệ thống kế toán của công ty nhằm nâng cao năng suất làm việc.

Câu 3 b

Em hãy đọc các tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi:

b) Là một công nhân may trong dây chuyền sản xuất áo sơ mi của Xí nghiệp X, chị H cho rằng chỉ cần thực hiện đúng nhiệm vụ được phân công, không nên sáng tạo gì thêm để khỏi ảnh hưởng đến kết quả chung của cả dây chuyền

Em có nhận xét gì về ý kiến của chị H? Nếu là chị H, em sẽ làm gì?

Lời giải chi tiết:

+ Ý kiến của chị H là đúng một phần “thực hiện đúng nhiệm vụ được phân công” khi làm việc. Tuy nhiên, phần ý kiến còn lại “không nên sáng tạo gì thêm để khỏi ảnh hưởng tới kết quả chung của cả dây chuyền” của chị là chưa đúng bởi chị thiếu sự sáng tạo trong lao động. Ngoài việc cần cù, chăm chỉ thì cần sáng tạo để có thể rút ngắn thời gian làm việc nhưng vẫn đảm bảo chất lượng, đồng thời tăng năng suất lao động và cải tiến được mẫu mã.

+ Nếu là chị H, em sẽ cùng các đồng nghiệp trong dây chuyền sản xuất tích cực đổi mới, sáng tạo cách làm để có thể tăng năng suất, cải thiện mẫu mã áo sơ mi và giảm giờ làm.

Câu 4

Em hãy sưu tầm một số câu ca dao, tục ngữ, danh ngôn nói về đức tính lao động cần cù, sáng tạo và cho biết ý nghĩa của một những câu đó.

Lời giải chi tiết:

- Câu tục ngữ: “Cần cù bù thông minh”

=> Ý nghĩa: khẳng định giá trị của sự chăm chỉ, nỗ lực trong cuộc sống.

- Câu tục ngữ: “Có công mài sắt, có ngày nên kim”

=> Ý nghĩa: khuyên con người nên có lòng kiên trì, quyết tâm vượt qua mọi gian khó. Khi kiên trì, nỗ lực thì chúng ta sẽ nhận lại được những thành quả xứng đáng.

- Câu tục ngữ “Cái khó ló cái khôn”

=> Ý nghĩa: khẳng định giá trị to lớn của trí tuệ, sự sáng tạo của con người trong việc khắc phục những hoàn cảnh khó khăn.

- Câu tục ngữ: “Một phút nghĩ hay hơn cả ngày quần quật”

=> Ý nghĩa: khẳng định giá trị to lớn của sự sáng tạo, cải tiến phương pháp, cách thức

Câu 5

Hãy kể về những việc em đã làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động và chia sẻ kinh nghiệm của bản thân với các bạn trong lớp.

Lời giải chi tiết:

- Những việc em đã làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động, học tập:

+ Thường xuyên giúp đỡ bố mẹ những công việc phù hợp với sức khỏe, lứa tuổi, như: quét dọn nhà cửa, rửa bát, nấu những món ăn đơn giản, chăm sóc em,…

+ Luôn cố gắng hết mình để hoàn thành những nhiệm vụ học tập được giao.

+ Suy nghĩ, tìm tòi những phương pháp học tập mới, khoa học và hiệu quả hơn. Ví dụ như: tổng kết kiến thức đã học bằng sơ đồ tư duy; học tiếng Anh thông qua việc đọc truyện tranh song ngữ,…

+ Tái chế các phế liệu thành đồ thủ công để sử dụng hoặc đem bán. Ví dụ: làm ống đựng đồ dùng học tập từ bìa carton; làm chuông gió từ vỏ chai nhựa,…

+ …

Câu 6

Em hãy sưu tầm một tấm gương cần cù, sáng tạo trong lao động và cho biết em học tập được điều gì từ tấm gương đó.

Lời giải chi tiết:

(*) Tham khảo: câu chuyện về Giáo sư Trần Đại Nghĩa

TRẦN ĐẠI NGHĨA (1913 - 1997) - NHÀ CHẾ TẠO VŨ KHÍ TÀI NĂNG

Thiếu tướng Giáo sư Viện sĩ Trần Đại Nghĩa, chính tên là Phạm Quang Lễ, sinh ra ở tỉnh Vĩnh Long. Sau khi tốt nghiệp Trung học ở Sài Gòn, năm 1935 ông tiếp tục học các Trường Đại học Kĩ thuật điện, Viện Nghiên cứu máy bay và Đại học Xoóc-bon. Sau đó, ông làm việc ở công trường cầu cống, xưởng chế tạo máy bay vũ khí quân giới,... Năm 1942, ông sang Đức làm việc trong xưởng chế tạo máy bay và Viện Nghiên cứu vũ khí.

Năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh sang Pháp, ông đã về nước cùng với Người, được giao chức Cục trưởng Cục Quân giới. Trong kháng chiến chống Pháp, ông đã sáng chế được các vũ khí súng không giật (SKZ), súng ba dô ca,... góp phần quan trọng về quân khí để giết giặc,... Trong hoàn cảnh khắc nghiệt của chiến tranh và tình trạng lạc hậu về mọi mặt, ông đã tận dụng các phương tiện hiện có để góp phần quan trọng cho sự nghiệp giữ nước và dựng nước. Năm 1948, ông được phong hàm Thiếu tướng, năm 1952, được tuyên dương Anh hùng lao động. Trong dịp này Bác Hồ đã khen ngợi: Kĩ sư Nghĩa rất giỏi khoa học máy, nhưng khi thực hành thì không “máy móc”.

=> Bài học cho bản thân:

+ Cần phải chịu khó, chăm chỉ học tập và làm việc thường xuyên, luôn phấn đấu hết mình để hoàn thành nhiệm vụ, công việc một cách tốt nhất.

+ Không ngừng suy nghĩ, tìm tòi để phát hiện ra những cách làm mới, giải pháp mới, nhằm nâng cao hiệu suất và chất lượng của công việc.