Lý thuyết Văn minh Tây Âu thời Phục hưng - Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo

BÀI 10: VĂN MINH TÂY ÂU THỜI PHỤC HƯNG

I. Bối cảnh lịch sử

1. Về kinh tế

- Ở Tây Âu thời hậu kì trung đại, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa dần hình thành. Sự ra đời và phát triển của thành thị thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế hàng hóa, mở rộng thị trường.

- Đến đầu thế kỉ XIV-XV, kĩ thuật có nhiều cải tiến, công trường thủ công tư bản chủ nghĩa tập trung, nền sản xuất ngày càng được mở rộng.

- Ảnh hưởng của các cuộc phát kiến địa lí cũng đã tạo tiền đề biến đổi sâu sắc kinh tế - xã hội ở Tây Âu.

2. Về chính trị - xã hội

- Thời kì trung đại, Tây Âu chịu sự thống trị của thần quyền và vương quyền.

- Tư tưởng bảo thủ của Giáo hội và giai cấp phong kiến kìm hãm sự phát triển xã hội -> tầng lớp tầng lớp tư sản ra đời.

- Phong trào văn hóa Phục hưng bùng nổ, khởi đầu ở I-ta-li-a vào thế kỉ XIV, sau đó lan rộng sang các nước Tây Âu đến cuối thế kỉ XVI.

- Phong trào Văn hoá Phục hưng bùng nổ là kết quả của sự vận động thay đổi về nhiều mặt trong xã hội Tây Âu.

II. Thành tựu tiêu biểu

1. Văn học

Nội dung: truyền bá tư tưởng nhân đạo, ca ngợi tình yêu, sự tự do, vạch trần và đấu tranh chống chế độ phong kiến lạc hậu.

- Thơ: Thần khúc, Cuộc đời mới của Đan-tê.

- Tiểu thuyết: Mười ngày (G. Bô-ca-xiô), Đôn Ki-hô-tê (M. Xét-van-tét),…

- Kịch: Rô-mê-ô và Giu-li-ét, Hăm-lét, Ô-ten-lô (W. Sếch-xpia)

Vở kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét

2. Nghệ thuật

Nội dung: Hội hoạ và điêu khắc thường chủ đề tôn giáo nhưng mang tính hiện thực; thể hiện các đường nét trên cơ thể nhân vật hoàn chỉnh, chính xác, cân đối về tỉ lệ.

- Hội họa:

+ Lê-ô-na đơ Vanh-xi với những tuyệt tác như La Giô-công-đơ, Bữa ăn tối cuối cùng, Đức mẹ đồng trinh trong hang đá,…

Bức tranh bữa ăn tối cuối cùng

+ Mi-ken-lăng-giơ với các tác phẩm nổi tiếng như: Thiên chúa sáng thế, Cuộc phán xét cuối cùng,... tượng Đa-vít, tượng Đức Mẹ sầu bi.

Tượng Đức Mẹ sầu bi

+ Ra-pha-en với các tác phẩm như Trường học A-ten, Chúa Ki-tô bị đóng đinh, Khu vườn xinh đẹp,…

Trường học A-ten

- Kiến trúc: được phục hồi theo trường phái kiến trúc cổ điển với các giáo đường, dinh thự, lâu đài lộng lẫy được xây dựng.

3. Khoa học, kĩ thuật

Toán học, vật lí, y học

- Nhiều thành tựu nổi bật như:

+ Thuyết hình học giải tích của R.Đê-các-tơ

+ Nghiên cứu về áp suất khí quyển của E.Tô-ri-xe-li

+ Sự tuần hoàn máu của Ha-vi,...

Thiên văn học

- Thiên văn học có nhiều thành tựu quan trọng, đặt nền móng cho thiên văn học hiện đại, têu biểu như:

+ N. Cô-péc-ních với thuyết Nhật tâm khẳng định Trái Đất tự quay xunh quanh nó và quanh xunh quanh Mặt Trời.

+ G. Bru-nô phát hiện thêm nhận thức Mặt Trời là trung tâm của Thái dương hệ.

+ G. Ga-li-lê với thành tựu cải tiến kính thiên văn, cải tiến la bàn, nghiên cứu về chuyển động học,...

Kĩ thuật

Thời kì này có những tiến bộ trong lĩnh vực dệt, khai khoáng, luyện kim, chế tạo vũ khí, hàng hải,... Đặc biệt, sự cải tiến guồng nước tác động tới sự phát triển của nhiều ngành sản xuất.

4. Triết học, tư tưởng

Triết học

Các triết gia theo trường phái duy vật công kích triết học kinh viện, chủ nghĩa duy tâm, hướng tới tách triết học ra khỏi thần học. Mở đầu cho trường phái này là Ph-ran-xít Bây-cơn.

Tư tưởng

- Trào lưu tư tưởng nổi bật là chủ nghĩa nhân văn (humanisme).

- Tính chất cách mạng của hệ tương tưởng mới thể hiện:

+ Việc lên án, đả kích giai cấp phóng kiến, chống các quan điểm phản khoa học.

+ Đề cao tự do cá nhân và giá trị chân chính con người.

+ Bày tỏ tinh thần dân tộc.

=> Nội dung tư tưởng trong phong trào Văn hóa Phục hưng mang nhiều điểm tiến bộ, thu hút các đại biểu đấu tranh trên nhiều lĩnh vực như văn học, triết học, khoa học.