Những vấn đề chung về trí tuệ nhân tạo
Giải thích
Trí tuệ nhân tạo (AI) là một lĩnh vực của khoa học máy tính tập trung vào việc tạo ra các hệ thống có khả năng thực hiện các tác vụ đòi hỏi trí thông minh của con người.
Biểu hiện
Tác động
Một số dẫn chứng tiêu biểu về trí tuệ nhân tạo
Robot Sophia

- Biểu hiện: Ngày 25/10/2017, Sophia là robot đầu tiên trong lịch sử được cấp quyền công dân. Sophia không chỉ thông minh mà còn biết biểu hiện 62 sắc thái biểu cảm khác nhau trên gương mặt, có khả năng học hỏi từ những gì cô nhìn thấy và giao tiếp được với con người. Trong cuộc phỏng vấn, một phóng viên hỏi: "Liệu robot có nhận thức được mình là robot không?". Sophia trả lời: "Vậy tôi hỏi anh... Làm thế nào anh biết anh là con người?" Sự ra đời của robot Sophia vừa là thành tựu lớn của nhân loại, vừa gióng lên một hồi chuông cảnh tỉnh chúng ta rằng: Liệu robot, công nghệ, máy móc có thể thay thế chúng ta?
- Kết quả: Việc Sophia được cấp quyền công dân đã tạo ra một làn sóng tranh luận về tương lai của mối quan hệ giữa con người và AI.
AI đa lĩnh vực

- Biểu hiện: ChatGPT, một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) do OpenAI phát triển và ra mắt vào cuối năm 2022, là một ví dụ điển hình về AI tạo sinh (Generative AI) và xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) tiên tiến. Được đào tạo trên một lượng lớn dữ liệu văn bản từ internet, ChatGPT có khả năng tạo ra văn bản giống con người, trả lời câu hỏi, viết mã, sáng tạo nội dung và nhiều hơn nữa.
- Kết quả: Sự xuất hiện của ChatGPT đã thay đổi cách thức làm việc và học tập, trở thành một công cụ hỗ trợ mạnh mẽ trong việc nghiên cứu, viết luận,... Đồng thời, nó cũng thúc đẩy đổi mới trong nhiều lĩnh vực như sáng tạo nội dung và dịch vụ khách hàng. Tuy nhiên, ChatGPT cũng đặt ra thách thức về đạo đức và giáo dục, đặc biệt là trong việc kiểm soát thông tin sai lệch, vấn đề bản quyền, và cách thức đánh giá học sinh trong môi trường học thuật.
Công nghệ thông tin trong chống dịch

- Biểu hiện: Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, công nghệ thông tin và AI đã chứng minh vai trò thiết yếu trong công tác kiểm soát dịch bệnh. AI được ứng dụng trong việc truy vết tiếp xúc thông qua các ứng dụng di động như PC-COVID hay Bluezone tại Việt Nam, sử dụng Bluetooth và GPS để theo dõi lịch sử di chuyển và tiếp xúc của người dùng, cảnh báo nguy cơ lây nhiễm. AI cũng giúp phân tích dữ liệu dịch tễ để dự báo xu hướng lây lan và hỗ trợ các quyết sách phòng chống dịch. Ngoài ra, AI còn hỗ trợ y tế từ xa thông qua các nền tảng telemedicine và đẩy nhanh quá trình phát triển vaccine và thuốc bằng cách phân tích cấu trúc virus và sàng lọc hợp chất tiềm năng.
- Kết quả: Những ứng dụng này đã giúp các quốc gia phản ứng nhanh và hiệu quả hơn với đại dịch, giảm thiểu sự lây lan, bảo vệ sức khoẻ cộng đồng và giảm gánh nặng cho hệ thống y tế.
Amazon

- Biểu hiện: Tập đoàn Amazon đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào toàn bộ hệ thống kho vận. Robot AI tự động phân loại hàng hoá, di chuyển trong kho và chuyển kiện hàng đến nhân viên đóng gói. Bên cạnh đó, các thuật toán dự đoán nhu cầu phân tích dữ liệu mua sắm để đề xuất kế hoạch nhập hàng và sắp xếp lộ trình giao hàng phù hợp.
- Kết quả: Nhờ ứng dụng AI, thời gian xử lý đơn của Amazon được rút ngắn đáng kể, hạn chế tối đa nhầm lẫn và tiết kiệm chi phí nhân lực.
Tesla

- Biểu hiện: Tesla ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào hệ thống xe tự lái thông qua mạng lưới cảm biến và camera quanh xe. AI liên tục thu thập và học hỏi từ dữ liệu di chuyển thực tế trên hàng tỷ km đường, từ đó nhận diện biển báo, làn đường, vật cản và dự đoán tình huống giao thông.
- Kết quả: Nhờ AI, xe tự lái của Tesla có thể hạn chế tối đa sai sót do con người, giảm tỷ lệ tai nạn và nâng cao an toàn giao thông. Đồng thời, việc tối ưu tốc độ và lộ trình giúp tiết kiệm nhiên liệu và giảm ùn tắc. Công nghệ này mở ra hướng đi mới cho ngành vận tải, góp phần thay đổi thói quen di chuyển của con người trong tương lai.
Đồng Tháp đưa AI giải quyết thủ tục hành chính

- Biểu hiện: Tỉnh Đồng Tháp triển khai trợ lý ảo sử dụng trí tuệ nhân tạo trên Cổng dịch vụ công để hướng dẫn người dân về thủ tục hành chính: khi nhập câu hỏi như “đăng ký khai sinh” hay “chuyển đổi mục đích sử dụng đất”, hệ thống phản hồi chi tiết ngay tức thì về hồ sơ, nơi nộp và thời gian giải quyết.
- Kết quả: Nhờ đó, lượng cuộc gọi đến tổng đài giảm rõ rệt, tỷ lệ hồ sơ được tiếp nhận và trả đúng hạn đạt cao, còn cán bộ được hỗ trợ bởi dữ liệu số hoá nên công việc diễn ra hiệu quả và nhanh hơn.
Netflix

- Biểu hiện: Netflix ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích hành vi người xem: thời gian xem, thể loại yêu thích, tốc độ tua nhanh/chậm, thậm chí cả thời điểm người dùng dừng lại không xem nữa. Từ đó, AI đề xuất những bộ phim phù hợp với từng tài khoản và tự động tạo nhiều phiên bản ảnh bìa (poster) cho cùng một bộ phim, nhằm thu hút đúng sở thích của từng người xem.
- Kết quả: Nhờ AI cá nhân hoá trải nghiệm xem, Netflix giữ chân người dùng lâu hơn, tăng lượt xem và giảm tỷ lệ huỷ đăng ký. Đồng thời, việc dự đoán nhu cầu giúp Netflix đầu tư sản xuất nội dung chính xác hơn, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Spotify

- Biểu hiện: Spotify ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích hành vi nghe nhạc của từng người dùng: thể loại ưa thích, thời điểm nghe, bài hát thường bỏ qua; thậm chí AI còn phân tích cả đặc trưng âm thanh như nhịp độ và cảm xúc của bài hát để đề xuất playlist cá nhân hoá. Ngoài ra, Spotify còn thử nghiệm tính năng AI Playlist, cho phép người dùng nhập yêu cầu và AI sẽ tạo playlist phù hợp.
- Kết quả: Nhờ cá nhân hoá bằng AI, người dùng nghe nhạc lâu hơn, khám phá được nhiều bài mới phù hợp với gu của họ, giúp Spotify tăng mức độ gắn kết và giữ chân người dùng, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Mẫu liên hệ bản thân về trí tuệ nhân tạo
Mẫu 1
Em tin rằng việc hiểu về AI rất quan trọng đối với thế hệ chúng em. Trong tương lai, AI sẽ còn phát triển mạnh mẽ hơn nữa. Việc nắm bắt kiến thức cơ bản về AI, như cách AI học hỏi hay cách nó được ứng dụng, sẽ giúp em chuẩn bị tốt hơn cho các ngành nghề mới, cũng như biết cách tận dụng công nghệ này để phục vụ cho việc học tập và công việc sau này
Mẫu 2
Khi tìm hiểu về AI, em nhận ra rằng công nghệ này có thể làm được rất nhiều điều tuyệt vời, nhưng cũng có những mặt cần chú ý. Ví dụ, việc AI thu thập dữ liệu cá nhân để đưa ra gợi ý làm em nghĩ đến tầm quan trọng của việc bảo mật thông tin trên mạng. Em hiểu rằng, dù AI có thông minh đến đâu, con người vẫn cần phải là người kiểm soát và sử dụng nó một cách có trách nhiệm.
50+ dẫn chứng NLXH lĩnh vực Khoa học - Công nghệ 

