Ích kỷ là xu hướng hành động chỉ vì lợi ích của bản thân
Những vấn đề chung về ích kỉ
Giải thích
Ích kỷ là xu hướng hành động chỉ vì lợi ích của bản thân, bất chấp hoặc ít quan tâm đến lợi ích, cảm xúc của người khác. Người ích kỷ thường đặt nhu cầu, mong muốn và lợi ích cá nhân lên hàng đầu, xem nhẹ quyền lợi và cảm nhận của những người xung quanh.
Biểu hiện
- Không chia sẻ, giúp đỡ người khác khi họ gặp khó khăn.
- Luôn đòi hỏi, mong muốn người khác phục vụ mình.
- Thờ ơ trước nỗi đau hoặc bất hạnh của người xung quanh.
- Ganh ghét, đố kỵ khi thấy người khác thành công.
Hậu quả
- Người ích kỷ thường cô lập, ít có bạn bè thân thiết. Họ có thể cảm thấy trống rỗng, không hạnh phúc thực sự vì thiếu đi sự kết nối và tình yêu thương từ người khác.
- Sống ích kỷ phá vỡ niềm tin, sự tôn trọng và tình cảm giữa con người. Nó gây ra mâu thuẫn, xung đột và đổ vỡ trong gia đình, tình bạn, tình yêu.
- Nếu ích kỷ trở thành một đặc tính phổ biến, xã hội sẽ thiếu đi sự đoàn kết, tinh thần tương trợ và lòng nhân ái. Điều này có thể dẫn đến sự bất bình đẳng, tham nhũng và suy thoái đạo đức. Một xã hội ích kỷ là một xã hội khó phát triển bền vững.
Một số dẫn chứng tiêu biểu về ích kỉ
Biển Chết và biển hồ Galilee
- Biểu hiện: Đây là một ẩn dụ nổi tiếng về sự cho và nhận, thường được dùng để minh hoạ cho sự ích kỷ. Biển hồ Galilee (còn gọi là hồ Kinneret) là một hồ nước ngọt ở Israel. Nước từ sông Jordan chảy vào hồ, sau đó tiếp tục chảy ra, mang theo sự sống và tạo nên một hệ sinh thái phong phú. Ngược lại, Biển Chết (Dead Sea) cũng nhận nước từ sông Jordan nhưng không có dòng chảy ra. Nước chỉ bốc hơi, để lại lượng muối và khoáng chất cực cao, khiến không có sự sống nào tồn tại được trong đó.
- Kết quả: Câu chuyện này ẩn dụ rằng, khi chúng ta chỉ biết nhận vào mà không cho đi, chúng ta sẽ trở nên "chết", không có sự sống, sự phát triển, giống như Biển Chết chỉ tích tụ mà không san sẻ. Ngược lại, khi biết cho đi, chia sẻ, chúng ta sẽ tràn đầy sức sống và phát triển như biển hồ Galilee.
Tích trữ, tăng giá hàng hoá
- Biểu hiện: Trong giai đoạn đỉnh điểm của đại dịch COVID-19, đặc biệt là khi các lệnh phong toả được ban hành, hành vi tích trữ và tăng giá hàng hoá đã trở thành một vấn đề nhức nhối. Nhiều cá nhân và doanh nghiệp đã lợi dụng tình hình khan hiếm và hoảng loạn của người dân để tích trữ khẩu trang, nước rửa tay, và các nhu yếu phẩm khác, sau đó đẩy giá lên cao gấp nhiều lần.
- Kết quả: Hành vi này không chỉ thể hiện sự ích kỷ, bất chấp đạo đức kinh doanh mà còn gây ra những khó khăn chồng chất cho người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp, trong bối cảnh dịch bệnh căng thẳng. Họ đặt lợi nhuận cá nhân lên trên sức khoẻ và sự an toàn của cộng đồng.
Vấn nạn xả rác bừa bãi
- Biểu hiện: Đây là một thực trạng đáng báo động ở Việt Nam. Nhiều người chỉ vì sự tiện lợi của bản thân mà vứt rác bừa bãi ra đường, ra kênh, ra sông mà không nghĩ đến việc làm đó sẽ gây ô nhiễm môi trường sống và cảnh quan xung quanh. Nhiều doanh nghiệp vì muốn giảm chi phí mà bất chấp xả chất thải độc hại, gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến sức khoẻ cộng đồng
- Kết quả: Hành động này thể hiện rõ sự ích kỷ, khi một người đặt sự tiện lợi cá nhân lên trên lợi ích chung của xã hội.
Trần Ích Tắc
- Biểu hiện: Trần Ích Tắc là một hoàng tử nhà Trần, vốn nổi tiếng thông minh, học rộng, tài giỏi. Tuy nhiên, vì quá tham vọng quyền lực và địa vị, ông đã chọn con đường đầu hàng giặc Nguyên – Mông, hy vọng được phong làm “vua nước Nam” dưới sự bảo hộ của chúng. Hành động này cho thấy sự ích kỉ cực độ, khi ông chỉ nghĩ đến lợi ích và danh vọng cá nhân, sẵn sàng phản bội quê hương, dân tộc để thoả mãn lòng tham của mình.
- Kết quả: Sự lựa chọn ích kỉ ấy khiến Trần Ích Tắc trở thành kẻ phản quốc bị người đời lên án và khinh bỉ. Trong khi toàn dân đoàn kết chiến đấu bảo vệ non sông, ông lại đánh mất danh dự, bị ghi tên vào lịch sử như một tấm gương ô nhục của sự phản bội. Lòng ích kỉ đã khiến ông không chỉ mất nước, mất lòng dân mà còn mất luôn phẩm giá của chính mình.
Lê Chiêu Thống
- Biểu hiện: Sau khi bị phong trào Tây Sơn lật đổ, Lê Chiêu Thống không nghĩ đến lợi ích của dân tộc mà chỉ chăm chăm tìm cách giành lại ngai vàng cho riêng mình. Ông đã cầu cứu nhà Thanh, xin viện binh đưa quân sang xâm lược nước ta, bất chấp cảnh chiến tranh, máu đổ và đau thương mà nhân dân phải gánh chịu. Hành động ấy thể hiện rõ lối sống ích kỉ, đặt quyền lợi và danh vọng cá nhân lên trên vận mệnh đất nước.
- Kết quả: Sự ích kỉ của Lê Chiêu Thống đã khiến dân tộc rơi vào cảnh tang thương, binh đao, khiến nhân dân phải một lần nữa cầm vũ khí chống ngoại xâm. Cuối cùng, ông bị thất bại, sống lưu vong nơi đất khách, chết trong tủi nhục và bị lịch sử phê phán như một kẻ “bán nước cầu vinh”. Bi kịch của Lê Chiêu Thống là minh chứng rõ ràng cho hậu quả cay đắng mà lối sống ích kỉ gây ra.
Hitler
- Biểu hiện: Adolf Hitler là lãnh tụ phát xít Đức mang trong mình tham vọng cực đoan và ích kỉ, luôn muốn thống trị thế giới và áp đặt tư tưởng “chủng tộc thượng đẳng”. Vì mưu cầu quyền lực và lợi ích cá nhân, ông ta sẵn sàng phát động chiến tranh, coi thường sinh mạng hàng triệu con người vô tội. Lối sống và tư tưởng ích kỉ ấy thể hiện rõ qua việc Hitler đặt khát vọng cá nhân lên trên hoà bình, nhân đạo và quyền sống của nhân loại.
- Kết quả: Chính sự ích kỉ và tham vọng vô độ của Hitler đã dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai – cuộc chiến tàn khốc nhất trong lịch sử loài người, cướp đi sinh mạng của hơn 60 triệu người, để lại hậu quả nặng nề về vật chất lẫn tinh thần. Cuối cùng, ông ta phải tự kết liễu đời mình trong tuyệt vọng, còn tên tuổi bị ghi vào lịch sử như biểu tượng của chủ nghĩa độc tài, tàn bạo và ích kỉ cực đoan.
Mẫu liên hệ bản thân về ích kỉ
Mẫu 1
Là một học sinh, em nhận ra mình từng ích kỷ khi chỉ muốn giữ những kiến thức hay cho riêng mình mà không chia sẻ với bạn bè. Em đã từng nghĩ rằng nếu mình chia sẻ, điểm số của mình sẽ không còn nổi bật nữa. Nhưng sau này, em hiểu ra rằng sự tiến bộ của cả tập thể mới là điều quan trọng. Em đã bắt đầu thay đổi, chủ động giúp đỡ các bạn cùng tiến bộ, cùng nhau giải bài tập khó. Em tin rằng khi chúng ta biết sẻ chia, kiến thức sẽ không mất đi mà trái lại, nó sẽ ngày càng lan toả và phát triển hơn nữa.
Mẫu 2
Khi còn nhỏ, em thường chỉ muốn ăn món mình thích trong bữa cơm gia đình mà không nghĩ đến sở thích của bố mẹ hay anh chị em. Em cũng ít khi giúp đỡ việc nhà, chỉ muốn dành thời gian cho riêng mình. Dần dần, em nhận ra rằng sự ích kỷ đó đã khiến bản thân đã bỏ lỡ nhiều khoảnh khắc gắn kết với gia đình.
Các bài khác cùng chuyên mục
50+ dẫn chứng NLXH lĩnh vực Thói quen - Phong cách sống 
