Văn bản nghị luận - Từ điển môn Văn 11 
1. Văn bản nghị luận là gì?
- Nghị luận là một thể loại văn bản trong đó người viết trình bày, phân tích và đánh giá một vấn đề, hiện tượng, hay ý kiến nào đó. Mục tiêu của nghị luận là thuyết phục người đọc, giúp họ hiểu rõ hơn về vấn đề được đề cập và có thể thay đổi quan điểm của họ.
- Văn bản nghị luận cần có luận đề, luận điểm rõ ràng; lí lẽ xác đáng, bằng chứng thuyết phục và được tổ chức một cách hợp lí.
2. Các yếu tố trong văn bản nghị luận
|
Yếu tố |
Đặc điểm |
|
Luận đề |
Là vấn đề chính (về tác phẩm, tác giả, thể loại,…) được bàn luận trong văn bản, thường thể hiện ở nhan đề, phần mở đầu hoặc được suy luận từ toàn bộ văn bản. |
|
Luận điểm |
Là những ý chính được triển khai nhằm cụ thể hoá luận đề, dựa trên đặc điểm của đối tượng được bàn luận. |
|
Lí lẽ |
Là những điều được nêu ra một cách có căn cứ, hợp lô-gic để làm rõ tính đúng đắn của luận điểm. Có thể đan xen yếu tố biểu cảm, nhưng cần chặt chẽ, khúc chiết, sắc bén, tránh dài dòng và cảm tính |
|
Bằng chứng |
Là những câu văn, đoạn văn, dòng thơ, chi tiết, hình ảnh,… được dẫn từ tác phẩm văn học; hoặc những tài liệu, trích dẫn liên quan được dùng để làm |
3. Yếu tố bổ trợ trong văn bản nghị luận
Để tăng sức thuyết phục cho văn bản nghị luận, ngoài lí lẽ và bằng chứng, có thể sử dụng một số yếu tố bổ trợ như: thuyết minh, miêu tả, tự sự, biểu cảm,…
- Thuyết minh: giải thích, cung cấp những thông tin cơ bản xung quanh một vấn đề, khái niệm, đối tượng nào đó, làm cho việc luận bàn trở nên xác thực.
- Miêu tả: tái hiện rõ nét, sinh động hơn những đối tượng có liên quan.
- Tự sự: kể câu chuyện làm bằng chứng cho luận điểm mà người viết nêu lên.
- Biểu cảm: bộc lộ cảm xúc, tình cảm => văn bản có thêm sức lôi cuốn, thuyết phục.
4. Yếu tố thuyết minh, miêu tả, tự sự trong văn bản nghị luận
Các yếu tố thuyết minh, miêu tả, tự sự được đưa vào văn bản nghị luận giúp người đọc hình dung về luận đề, bằng chứng trong văn bản.
- Yếu tố thuyết minh cung cấp tri thức về nguồn gốc, cấu tạo, vai trò, ý nghĩa,… của đối tượng cần bàn luận.
- Yếu tố miêu tả thể hiện các đặc điểm, tính chất nổi bật của con người, con vật, đồ vật, cảnh sinh hoạt,… có liên quan đến vấn đề nghị luận.
- Yếu tố tự sự thuật lại các sự việc liên quan đến luận đề, luận điểm, các bằng chứng trong văn bản.
=> Các yếu tố thuyết minh, miêu tả, tự sự trong văn bản nghị luận cần đáp ứng mục đích của văn bản là thuyết phục người đọc về ý kiến, quan điểm của người viết.
