Viết văn bản thuyết minh - Từ điển môn Văn 11 
1. Văn thuyết minh là gì?
Văn thuyết minh là kiểu văn bản cung cấp tri thức, giới thiệu, giải thích về sự vật, hiện tượng, con người hoặc một vấn đề nào đó một cách khách quan, chính xác, rõ ràng và dễ hiểu.
2. Đặc điểm của văn thuyết minh
- Tính khách quan: Không thể hiện cảm xúc cá nhân, không mang yếu tố suy diễn hay tưởng tượng.
- Tính chính xác: Nội dung cần rõ ràng, cụ thể, đúng sự thật, có căn cứ.
- Tính phổ thông: Nội dung dễ hiểu, giúp người đọc có thêm kiến thức về đối tượng được thuyết minh.
- Cách trình bày logic: Sắp xếp nội dung theo một trình tự hợp lý để người đọc dễ tiếp thu.
3. Yêu cầu khi làm bài viết văn bản thuyết minh về một tác phẩm văn học
- Giới thiệu được tác phẩm cần thuyết minh (nhan đề, tên tác giả, đánh giá chung)
- Giới thiệu khái quát về tác giả
- Nêu được hoàn cảnh sáng tác, đặc điểm thể loại; tóm tắt được nội dung tác phẩm
- Nêu thông tin cơ bản về giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
- Khẳng định vị trí, đóng góp của tác phẩm đối với đời sống văn học
- Có lồng ghép các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận
- Giới thiệu khái quát về tác giả
- Nêu được hoàn cảnh sáng tác, đặc điểm thể loại; tóm tắt được nội dung tác phẩm
- Nêu thông tin cơ bản về giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
- Khẳng định vị trí, đóng góp của tác phẩm đối với đời sống văn học
- Có lồng ghép các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận
4. Hướng dẫn làm bài viết văn bản thuyết minh về một tác phẩm văn học
Hướng dẫn cách tìm ý và lập dàn ý cho bài viết văn bản thuyết minh về một tác phẩm văn học:
a. Tìm ý
Để tìm ý cho bài thuyết minh về một tác phẩm văn học, có thể dựa vào một số câu hỏi gợi ý sau:
- Vì sao chọn thuyết minh tác phẩm này?
- Tác giả và tác phẩm được thuyết minh có vị trí như thế nào?
- Tác phẩm được sáng tác trong hoàn cảnh nào, bằng thể loại gì?
- Nội dung cơ bản và đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm là gì?
- Tác phẩm đã được đánh giá như thế nào trên các phương diện giá trị tư tưởng và giá trị nghệ thuật?
- Tác phẩm có đóng góp gì cho đời sống văn học?
b. Lập dàn ý
Để lập dàn ý, cần sử dụng kết quả của phần Tìm ý và tổ chức, sắp xếp các ý theo trật tự hợp lí. Dàn ý cần triển khai được các nội dung cơ bản của bài viết:
* Mở bài:
+ Giới thiệu tác phẩm (tên tác phẩm, tác giả) cần thuyết minh
+ Nêu khái quát về chủ đề và một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
* Thân bài:
+ Nêu chủ đề của tác phẩm cần thuyết minh
+ Chỉ ra và phân tích tác dụng của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
* Kết bài:
+ Khẳng định lại chủ đề và giá trị của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
+ Nêu suy nghĩ/ cảm xúc về tác phẩm, chia sẻ bài học rút ra cho bản thân.
