Ca dao tục ngữ - Từ điển ca dao tục ngữ Việt Nam
Tổng hợp ca dao tục ngữ về quê hương, đất nước, con người Việt Nam
Quê hương đất nước có vị trí vô cùng quan trọng trong lòng mỗi người. Đó là nơi nuôi dưỡng tâm hồn ta, bồi đắp cho ta những giá trị đạo đức tốt đẹp. Quê hương đất nước là nguồn động lực giúp ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
Tình yêu quê hương đất nước là một tình cảm thiêng liêng, cao đẹp. Đó là tình cảm tự hào về truyền thống lịch sử văn hóa của dân tộc, là lòng biết ơn đối với những thế hệ cha ông đã dày công vun đắp cho quê hương đất nước. Tình yêu quê hương đất nước còn là ý thức trách nhiệm bảo vệ và xây dựng quê hương đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.
1. Ca dao tục ngữ về làng quê Bắc bộ
Làng quê Bắc Bộ từ lâu đã trở thành biểu tượng của văn hóa truyền thống Việt Nam với những nét đẹp bình dị, mộc mạc nhưng vô cùng đặc trưng.
Ai đi cách trở sơn khê,
Nhớ tô mì Quảng, tình quê mặn nồng.
Ai lên Đồng Tỉnh, Huê Cầu
Đồng Tỉnh bán thuốc, Huê Cầu nhuộm thâm
Nào ai đi chợ Thanh Lâm
Mua anh một áo vải thâm hạt dền.
Ai lên làng Quỷnh hái chè,
Hái dăm ba lá xuống khe ta ngồi
Ai lên Phú Thọ thì lên
Lên non cổ tích, lên đền Hùng Vương
Đền này thờ tổ Nam Phương
Quy mô trước đã sửa sang rõ ràng
Ai ơi nhận lại cho tường
Lối lên đền Thượng sẵn đường xi măng
Lên cao chẳng khác đất bằng
Đua nhau lũ lượt lên lăng vua Hùng
Ai sang Hà Nội
Nhắn nhủ hàng hương
Giữ lấy đạo thường
Chớ đánh lửa mà đau lòng khói
Có điều chi xin người cứ nói
Có điều gì đã có chúng tôi đây
Ai về đến huyện Đông Anh,
Ghé xem phong cảnh Loa Thành Thục Vương.
Cổ Loa hình ốc khác thường,
Trải qua năm tháng, nẻo đường còn đây
Ăn cơm với cá mòi he,
Lấy chồng Cẩm Phả đun xe suốt đời
Bao giờ lấp ngã ba Chanh
Để ta gánh đá xây thành Cổ Loa
Bao giờ Nhân Lý có đình,
Trạm Chay có chợ Ngọc Đình có vua.
Bao giờ Tiền Hải có chùa,
Trạm Chay có chợ thì vua ra đời
Bắc Kạn có suối đãi vàng
Có hồ Ba Bể, có nàng áo xanh
Bóng đèn là bóng đèn hoa
Ai về vùng Bưởi với ta thì về.
Vùng Bưởi có lịch có lề,
Có sông tắm mát có nghề seo can
Bối Khê, Tiên Lữ, chùa Thầy,
Đẹp thì tuyệt đẹp, chưa tày chùa Hương
Cổ Loa là đất đế kinh,
Trông ra lại thấy tòa thành tiên xây
Con ơi nhớ lấy lời cha,
Gió to sóng cả đừng qua sông Rừng
Đài Nghiên, Tháp Bút chưa mòn,
Hỏi ai gây dựng nên non nước này?
Ai về Thọ Lão hát chèo,
Có thương lấy phận nàng Kiều thì thương
Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh
Nhất cao là núi Ba Vì,
Thứ ba Tam Đảo, thứ nhì Độc Tôn
Ai đi trẩy hội chùa Hương
Làm ơn gặp khách thập phương hỏi giùm
Mớ rau sắng, quả mơ non
Mơ chua, sắng ngọt, biết còn thương chăng?
Ai qua phố Nhổn phố Lai
Dừng chân ăn miếng chả đài thơm ngon
Ngọt thay cái quả cam tròn
Vừa thơm vừa mát hãy còn ở Canh
Chẳng thơm cũng thể hoa nhài
Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An
Dù ai chồng rẫy, vợ chê
Bánh dày Quán Gánh thì về với nhau.
Ăn trước thì bảo người sau
Già ăn trẻ lại, gái mau đắt chồng
Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương
Mịt mù khói tỏa ngàn sương,
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ
Gái chưa chồng nhớ hang Cắc Cớ
Trai chưa vợ nhớ hội chùa Thầy
Kể chơi một huyện Thanh Trì
Có sông Tô Lịch uốn quanh xóm làng.
Bên bờ vải, nhãn, hai hàng,
Dưới sông cá lội từng đàn tung tăng
Muốn ăn cơm trắng cá trê
Muốn đội nón tốt thì về làng Chuông
Ai về thăm đất Ninh Bình,
Mà xem phong cảnh hữu tình nên thơ
Nước non, non nước như mơ,
Càng nhìn Dục Thúy càng ngơ ngẩn lòng.
Ai là con cháu Rồng Tiên,
Tháng hai mở hội Trường Yên thì về.
Về thăm đô cũ Đinh Lê,
Non xanh nước biếc bốn bề như tranh.
Ai về thăm chợ Năm Dân,
Kim Sơn vùng biển xa gần nức danh.
Cảnh người đẹp tựa bức tranh,
Bộn bề sản vật đua ganh bốn mùa.
Yên Mạc có món nem chua,
Thơm ngon nổi tiếng đến vua cũng thèm
Rủ nhau xem cảnh Kiếm Hồ,
Xem cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn.
Đài Nghiên, Tháp Bút chưa mòn,
Hỏi ai gây dựng nên non nước này?
Bích Chu đan cót đan nong
Vân Giang nấu rượu, làng Thùng đánh dao
Ai về Phú Thọ cùng ta,
Vui ngày giỗ tổ tháng ba mùng mười.
Dù ai đi ngược về xuôi,
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba.
Mưa từ Ba Dội mưa ra,
Mưa khắp thiên hạ, mưa qua Đồn Vàng.
Gió đưa quanh đưa về Hùng Nhĩ,
Bây giờ đây anh nghĩ làm sao?
Trận này rồng cá kết giao.
Sông Thao nước đục người đen,
Ai lên phố Ẻn cũng quên đường về.
Sông Thao nước đỏ như son,
Người đi có nhớ nước non quê mình?
Tháng Ba nô nức hội Đền
Là ngày giỗ Tổ bốn nghìn năm nay.
2. Ca dao tục ngữ các tỉnh miền Trung
Miền Trung, hay còn gọi là Trung Bộ, là khu vực nằm giữa hai miền Bắc và Nam của Việt Nam. Nơi đây nổi tiếng với địa hình nhỏ hẹp, kéo dài từ Thanh Hóa ở phía Bắc đến Bình Thuận ở phía Nam, nhưng lại sở hữu sự đa dạng đáng kinh ngạc về địa hình, khí hậu, văn hóa và du lịch.
Ai biết sông Lam
Răng là trong, là đục?
Thì biết ở đời
Răng là nhục, là vinh?
Đò em lên thác xuống ghềnh,
Nước non là nghĩa là tình ai ơi!
Ai đi cách trở sơn khê,
Nhớ tô mì Quảng, tình quê mặn nồng.
Ai lên nhắn chị hàng bông,
Có muốn lấy chồng thì xuống Nguyệt Viên.
Nguyệt Viên lắm lúa nhiều tiền,
Có sông tắm mát có miền nghỉ ngơi.
Chiều chiều ba đãy cá tươi,
Chẳng ăn cũng thiệt, chẳng chơi cũng hoài
Ai về Hà Tĩnh thì về,
Mặc lụa chợ Hạ, uống chè Hương Sơn
Ai về Hậu Lộc Phú Điền,
Nhớ đây Bà Triệu trận tiền xung phong
Ai về nhớ vải Định Hòa,
Nhớ cau Hổ Bái, nhớ cà Đan Nê,
Nhớ dừa Quảng Hán, Lưu Khê,
Nhớ cơm chợ Bản, thịt dê Quán Lào
Ai về Nhượng Bạn thì về,
Gạo nhiều, cá lắm, dễ bề làm ăn
Ai về Tuy Phước ăn nem,
Ghé qua Hưng Thạnh mà xem Tháp Chàm
Anh về Bình Định thăm cha,
Phú Yên thăm mẹ, Khánh Hòa thăm em
Bốn mùa em chẳng phải lo,
Gạo Đồng Nai, vải Nghệ Tĩnh, em ấm no trọn đời
Cầm như bác mẹ chẳng sinh,
Thì em ra ở Vạn Ninh cho rồi
Chiều chiều mây phủ Sơn Trà,
Sóng xô Cửa Đại, trời đà chuyển mưa
Chợ Dinh bán áo con trai,
Triều Sơn bán nón, Mậu Tài bán kim
Đi mô cũng nhớ quê mình,
Nhớ Hương Giang gió mát, nhớ Ngự Bình trăng thanh
Đô Lương dệt gấm thêu hoa,
Quỳnh Lưu tơ lụa để mà sánh đôi
Đồn rằng kẻ Trọng lắm cau,
Kẻ Cát lắm mía, kẻ Mau lắm tiền
Đông Thành là mẹ là cha,
Đói cơm, rách áo thì ra Đông Thành
Ai đi qua phố Khoa Trường
Dừng chân ngắm cảnh núi rừng xanh xanh
Dòng sông uốn khúc chảy quanh
Trên đường cái lớn bộ hành ngược xuôi
Bình Định có núi Vọng Phu,
Có đầm Thị Nại, có cù lao Xanh,
Em về Bình Định cùng anh,
Được ăn bí đỏ nấu canh nước dừa
Đi bộ thì khiếp Hải Vân
Đi thuyền thì khiếp sóng thần, hang Dơi
Yêu nhau cho thịt cho xôi,
Ghét nhau đưa đến Kim Bôi, Hạ Bì
Đường đi chín xã Sông Con,
Hỏi thăm ông Hường Hiệu có còn hay không?
Hải Vân bát ngát nghìn trùng,
Hòn Hành ở đấy là trong vịnh Hàn.
Xưa nay qua đây còn truyền,
Lối đi Lô Giản thẳng miền ra khơi
Học trò trong Quảng ra thi,
Thấy cô gái Huế thì đi không đành
Hội An bán gấm bán điều
Kim Bồng bán cải, Trà Nhiêu bán hành
Lạy trời cho cả gió lên,
Cho cờ vua Bình Định bay trên kinh thành
Muốn ăn cơm trắng cá thèn,
Thì về Đa Bút đi rèn với anh.
Một ngày ba bữa cơm canh,
Tối về quạt mát cho anh ngồi rèn
Muốn ăn cơm trắng canh cần
Thì về Đồng Lũng đan giần với anh
Nước Cửa Tùng vừa trong vừa mát,
Đường Cát Sơn mịn cát dễ đi
Nước ròng chảy đến Tam Giang,
Sầu đâu chín rụng lan tràn khắp nơi
Ai về Hồng Lộc thì về
Ăn cơm cá Bàu Nậy
Uống nước chè Khe Yên
Đường vô xứ Nghệ quanh quanh,
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ.
Quê ta mía ngọt Nam Đàn
Bùi khoai chợ Rộ, thơm cam Xã Đoài
Mưa từ Ba Dội mưa ra,
Mưa khắp thiên hạ, mưa qua Đồn Vàng.
Gió đưa quanh đưa về Hùng Nhĩ,
Bây giờ đây anh nghĩ làm sao?
Trận này rồng cá kết giao.
3. Ca dao tục ngữ Nam bộ
Nam Bộ là vùng đất trù phú, với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và con người hiền hòa, chất phác.
Ai đua sông Trước thì đua
Sông Sau có miếu thờ vua thì đừng
Ai qua Phú Hội, Phước Thiền,
Bâng khuâng nhớ mãi sầu riêng Long Thành
Ai về Tuy Phước ăn nem,
Ghé qua Hưng Thạnh mà xem Tháp Chàm
Bánh tráng Mỹ Lồng,
Bánh phồng Sơn Đốc
Bao giờ sóng vỗ hòn Bà,
Thì em cáo bạn ở nhà với anh
Bao phen quạ nói với diều:
Cù lao Ông Chưởng có nhiều cá tôm
Bạc Liêu nước chảy lờ dờ,
Dưới sông cá chốt, trên bờ Triều Châu
Biên Hòa bưởi chẳng đắng the,
Ăn vào ngọt lịm như chè đậu xanh
Cà Mau khỉ khọt trên bưng,
Dưới sông sấu lội, trên rừng cọp um
Đồng Tháp Mười cò bay thẳng cánh,
Nước Tháp Mười lóng lánh cá tôm
Tình cảm đối với quê hương đất nước và con người Việt Nam là một thứ tình cảm thiêng liêng, cao đẹp, được vun đắp qua hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước. Tình cảm ấy xuất phát từ sự gắn bó sâu sắc giữa mỗi cá nhân với mảnh đất nơi mình sinh ra và lớn lên, với những con người đã cùng ta chia sẻ những buồn vui trong cuộc sống.
Mỗi người cần ý thức được trách nhiệm của bản thân trong việc bồi đắp và phát huy tình cảm đối với quê hương đất nước và con người Việt Nam. Đó là hành trang quan trọng để mỗi người trưởng thành và góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Các môn khác
Môn Tiếng Anh
- Ý nghĩa câu ca dao Thân em như cúc mọc bờ rào, Kẻ qua ngắt nhụy, người vào bẻ bông
- Ý nghĩa câu ca dao Thân em như cột đình trung, Tay dơ cũng quẹt, tay phung cũng chùi
- Ý nghĩa câu ca dao Thân em như giọt nắng xuân, Mơ vào cửa phủ thấm vần thơ anh
- Ý nghĩa câu ca dao Muối ba năm muối vẫn còn mặn Gừng chín tháng gừng hãy còn cay
- Ý nghĩa câu ca dao Thân em như cánh chuồn chuồn Khi vui nó đậu, khi buồn nó bay
