Từ vựng của một ngôn ngữ luôn vận động, phát triển cùng với sự vận động, phát triển của xã hội. Sự phát triển từ vựng thường diễn ra theo những hình thức sau:
- Xuất hiện nghĩa mới: Phát triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở nghĩa gốc của nó.
- Xuất hiện từ ngữ mới: Sáng tạo từ ngữ mới trên cơ sở từ ngữ đã có, tiếp nhận từ ngữ tiếng nước ngoài.
Những từ ngữ mới thường xuất hiện để biểu đạt những sự vật, hiện tượng mới, chẳng hạn những từ ngữ như Internet, marketing, trí tuệ nhân tạo, truyền hình số,… Từ ngữ mới thường được tạo ra theo hai cách:
- Cách 1: Cấu tạo từ những yếu tố, chất liệu theo quy tắc đã có sẵn trong hệ thống ngôn ngữ (trí tuệ nhân tạo, điện thoại thông minh, lớp học ảo,…)
- Cách 2: Vay mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài (Internet, marketing, AIDS,…)
Những nghĩa mới thường được tạo ra nhờ các phương thức chuyển nghĩa như: ẩn dụ, hoán dụ,…
Ví dụ: hàng chợ, xe bãi, cơm bụi, chữa cháy, lên ngôi,…