Định hướng và hướng dẫn viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch - Văn 10

1. Định hướng viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch

Phân tích, đánh giá một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch là kiểu bài nghị luận văn học sử dụng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự (sử thi, truyện kể, truyện ngắn, tiểu thuyết, kí,…) hoặc tác phẩm kịch (chèo, tuồng, hài kịch, bi kịch,…)

2. Hướng dẫn viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch

1. Chuẩn bị viết

- Xác định đề tài

Có thể chọn một tác phẩm truyện hoặc một màn kịch nào đó để phân tích, đánh giá. Gợi ý:

+Truyện: Đất rừng Phương Nam (Đoàn Giỏi), Giang (Bảo Ninh), Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ (Nguyễn Ngọc Thuần),…

+ Kịch: Xã trưởng – Mẹ đốp (trích Quan Âm Thị Kính, chèo cổ); Huyện Trìa, Đề Hầu, Thầy Nghêu mắc lỡm Thị Hến (trích Nghêu, Sò, Ốc, Hến, tuồng đồ,…)

2. Tìm ý, lập dàn ý

- Tìm ý

Để xác định các nội dung chính của bài phân tích, có thể đặt và trả lời các câu hỏi: Chủ đề của tác phẩm là gì? Những tác phẩm nào có cùng chủ đề? Chủ đề của tác phẩm cần phân tích, đánh giá đó có gì sâu sắc, mới mẻ?,…

Hoặc các câu hỏi: Tác phẩm được sáng tác theo thể loại nào (truyện, kịch)? Thể loại ấy có những điểm gì đáng lưu ý (trong cách xây dựng nhân vật, cốt truyện, điểm nhìn, lời kể, lời thoại,…)?,…

- Lập dàn ý

+ Lần lượt chi tiết hoá các luận điểm

+ Thân bài cần trình bày ít nhất hai luận điểm, một luận điểm phân tích, đánh giá chủ đề và một luận điểm phân tích, đánh giá những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm (gắn với đặc trưng thể loại), hoặc trong mỗi luận điểm, kết hợp phân tích, đánh giá chủ đề với phân tích, đánh giá nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật và chỉ ra tác dụng của chúng trong việc thể hiện chủ đề

- Viết bài:

Dựa vào dàn ý, hãy viết thành một bài văn hoàn chỉnh. Khi viết, cần:

+ Thể hiện được các đặc điểm của kiểu bài Phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch nhằm đáp ứng yêu cầu cần đạt

+ Chú ý cách diễn đạt sáng rõ, khúc chiết, linh hoạt

3. Xem lại và chỉnh sửa

Đọc lại bài viết và tự đánh giá