Bài 21. Phong trào chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX - SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo

? mục 1 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 85 SGK

1. Quan sát lược đồ 21.1, dựa vào thông tin trong bài học, em hãy nêu tên và vị trí diễn ra một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu. Điểm chung của các cuộc khởi nghĩa này là gì?

2. Tại sao lại gọi là “Phong trào Cần vương”? 

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 1 trang 85, 86 SGK 

Lời giải chi tiết:

1.

* Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:

- Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 – 1892) tại phủ Khoái Châu (nay thuộc Hưng Yên)

- Khởi nghĩa Ba Đình (1886 – 1887) tại huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa

- Khởi nghĩa Hương Khê (1885 – 1896) – Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình và địa bàn chính tại Hà Tĩnh

* Điểm chung của các cuộc khởi nghĩa:

- Phạm vi hoạt động: rộng lớn, diễn ra trên phạm vi cả nước, chủ yếu là Trung, Bắc Kì, về sau chuyển về vùng trung du, miền núi.

- Lãnh đạo: văn thân sĩ phu yêu nước.

- Mục tiêu chung: đánh đuổi Pháp, giành độc lập dân tộc, lập lại chế độ phong kiến.

- Lực lượng tham gia: các văn thân sĩ phu yêu nước và nông dân, đồng thời có các tộc người thiểu số.

- Hình thức đấu tranh: khởi nghĩa vũ trang.

=> Đây là phong trào yêu nước trên lập trường phong kiến.

2. Gọi là “Phong trào Cần vương” vì:

- Cần vương được hiểu là giúp vua, phò vua cứu nước.

- Đây là tập hợp những cuộc khởi nghĩa trên khắp cả nước từ năm 1885 – 1896 hưởng ứng chiếu Cần vương của vua Hàm Nghi 

=> Phong trào Cần vương. 

? mục 2 1

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 87 SGK

Em hãy xây dựng một trục thời gian từ năm 1884 đến năm 1913 thể hiện những diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa Yên Thế.

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 2 trang 87 SGK 

Lời giải chi tiết:

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi luyện tập trang 87 SGK

Khởi nghĩa Yên Thế có đặc điểm gì khác so với các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần vương.

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 1,2 trang 86, 87 SGK 

Lời giải chi tiết:

Điểm khác của khởi nghĩa Yên Thế so với các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần vương:

Vận dụng 1

Em hãy tìm hiểu thêm về các cuộc đấu tranh chống Pháp những năm cuối thế kỉ XIX theo những gợi ý sau: tên cuộc khởi nghĩa, thời gian, người lãnh đạo, lực lượng tham gia, địa bàn hoạt động, những trận đánh tiêu biểu.

Phương pháp giải:

Bước 1: Dựa vào kiến thức SGK, kết hợp tìm kiếm qua internet, báo để tìm hiểu về các cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp những năm cuối thế kỉ XIX đã học.

Bước 2: Liệt kê các cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp những năm cuối thế kỉ XIX.

Lời giải chi tiết:

*Khởi nghĩa Hương Khê:

- Tên cuộc khởi nghĩa: Khởi nghĩa Hương Khê

- Thời gian: 1885-1896

- Người lãnh đạo: Phan Đình Phùng, Cao Thắng

- Lực lượng tham gia: văn thân, nông dân, binh lính cũ của triều đình

- Địa bàn hoạt động: Hương Khê, Hương Sơn (Hà Tĩnh) sau đó lan sang các tỉnh khác.

- Trận đánh tiêu biểu: Tập kích đồn Pháp ở Vụ Quang

*Khởi nghĩa Yên Thế:

- Tên cuộc khởi nghĩa: Khởi nghĩa Yên Thế

- Thời gian: 1884-1913

- Người lãnh đạo: Hoàng Hoa Thám, Lương Văn Nắm

- Lực lượng tham gia: nông dân, thợ thủ công, sĩ phu yêu nước

- Địa bàn hoạt động: vùng Yên Thế

- Trận đánh tiêu biểu: Trận đánh tại Hố Chuối, Phồn Xương

*Khởi nghĩa Bãi Sậy:

- Tên cuộc khởi nghĩa: Khởi nghĩa Bãi Sậy

- Thời gian: 1885 – 1889

- Người lãnh đạo: Nguyễn Thiện Thuật

- Lực lượng tham gia: văn thân, nông dân

- Địa bàn hoạt động: Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu, Yên Mỹ (Hưng Yên).

- Trận đánh tiêu biểu: đánh du kích trên sông Hồng và vùng đầm lầy

*Khởi nghĩa Ba Đình:

- Tên cuộc khởi nghĩa: Khởi nghĩa Ba Đình

- Thời gian: 1886 – 1887

- Người lãnh đạo: Phạm Bành, Hoàng Bật Đạt, Đinh Công Tráng

- Lực lượng tham gia: văn thân, nông dân yêu nước

- Địa bàn hoạt động: Mậu Thịch, Thượng Thọ, Mỹ Khê

- Trận đánh tiêu biểu: Trận Ba Đình