Các yếu tố trong thể loại sử thi - Văn 10

1. Cốt truyện của sử thi

Cốt truyện sử thi xoay quanh những biến cố trọng đại liên quan đến vận mệnh của toàn thể cộng đồng như chiến tranh hay công cuộc chinh phục thiên nhiên để ổn định và mở rộng địa bàn cư trú.

2. Không gian, thời gian trong sử thi

- Không gian: là không gian kì vĩ, cao rộng, mang tính cộng đồng, thường gắn với xã hội cổ đại hoặc xã hội phong kiến; bao gồm: không gian thiên nhiên, không gian xã hội

- Thời gian: là thời gian quá khứ trải qua nhiều biến cố, thời gian gắn với lịch sử cộng đồng của một dân tộc, bộ lạc, chế độ

3. Lời kể trong sử thi

- Lời kể trong sử thi thành kính, trang trọng; nhịp điệu chậm rãi; trần thuật tỉ mỉ, lặp đi lặp lại những từ ngữ khắc hoạ đặc điểm cố định của nhân vật, sự vật; thường xuyên sử dụng biện pháp tu từ so sánh và điệp ngữ.

- Lời người kể chuyện và lời nhân vật nhiều khi mang tính khoa trương, cường điệu.

4. Nhân vật trong sử thi

Nhân vật sử thi là người anh hùng đại diện cho sức mạnh, tài năng, phẩm chất lí tưởng và khát vọng chung của cộng đồng; dũng cảm xả thân vì cộng đồng trong chiến đấu chống kẻ thù và chinh phục tự nhiên.

5. Thái độ, cảm xúc của người kể chuyện trong sử thi

Người kể chuyện sử thi thể hiện sự trang nghiêm, thành kính đối với sự kiện, nhân vật. Sự trang nghiêm, thành kính bộc lộ cụ thể qua cách sử dụng ngôn từ, giọng điệu, hình ảnh trong văn bản sử thi.

6. Cảm hứng chủ đạo của sử thi

Cảm hứng chủ đạo của sử thi gắn liền với tư tưởng chống thần quyền trong cuộc đấu tranh chinh phục tự nhiên và chống các thế lực đe doạ sự sống của cộng đồng. Lập trường của người kể đứng hẳn về phía nhân vật anh hùng để ngợi ca sức mạnh của cộng đồng mà sử thi tôn vinh.

7. Bối cảnh lịch sử - văn hoá trong sử thi

- Sử thi ra đời chủ yếu trong giai đoạn xung đột giữa con người với thần quyền, giữa các cộng đồng với nhau, giữa tinh thần tự do của con người và các trật tự của luân lí xã hội.

- Những vấn đề về thể chế, tập tục, nghi lễ trong kiến tạo văn hoá của các cộng đồng xưa thể hiện khá sâu sắc trong sử thi.