Các yếu tố trong chèo - Văn 10

1. Tích trò trong chèo

- Tích trò là yếu tố đầu tiên, quan trọng nhất của vở chèo, làm điểm tựa cho toàn bộ hoạt động biểu diễn, tuy có tính ổn định nhưng vẫn để ngỏ khả năng thêm thắt, bổ sung cho diễn viên.

- Một số tích trò có nhiều dị bản là một sáng tạo mang tính tập thể

- Tích chèo thường được xây dựng dựa vào truyện cổ tích hay truyện thơ Nôm, thể hiện các đề tài sinh hoạt, đạo đức gần gũi với khán giả bình dân.

2. Nhân vật của chèo

- Nhân vật của chèo không xa lạ với đời sống thường ngày của người dân lao động xưa, gồm nhiều hạng người trong xã hội, có địa vị, nghề nghiệp, giới tính, tuổi tác khác nhau.

- Xét theo tính cách, nhân vật chèo được phân thành 2 loại chính:

+ vai chín (tích cực)

+ vai lệch (tiêu cực)

- Mỗi loại nhân vật thường tự biểu hiện mình bằng một số điệu hát và động tác múa đặc trưng. Gây được ấn tượng mạnh nhất trong các vở chèo thường là những vai nữ, vai hề.

3. Cấu trúc của chèo

- Cấu trúc của một vở chèo bao gồm nhiều màn và cảnh thường xảy ra trong một khung thời gian và không gian khác nhau

- Mỗi cảnh đóng vai trò như một bộ phận kiến tạo nên các giai đoạn của cốt truyện: khai mở, thắt nút, đỉnh điểm, mở nút.

4. Lời thoại trong chèo

- Lời thoại đảm nhiệm mọi vai trò: dẫn dắt xung đột, diễn tả hành động, khắc hoạ nhân vật, bối cảnh (không gian, thời gian), đồng thời gián tiếp thể hiện tình cảm của tác giả dân gian.

- Lời thoại trong chèo cổ gồm:

+ Lời thoại của nhân vật: thường có các hình thức: đối thoại, độc thoại, bàng thoại

+ Tiếng đế: là lời của đại diện khán giả chen vào, đệm vào lời của nhân vật dưới dạng câu hỏi hoặc bình luận ngắn, chủ yếu để kích thích nhân vật bộc lộ khi diễn

- Về hình thức: lời thoại nhân vật trong chèo bao gồm: lời nói, lờ hát - nói (nói theo âm điệu) và lời hát (làn điệu dân ca).