Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp của văn bản Tôi đi học. Chỉ ra tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật.
Đọc kĩ văn bản và trả lời câu hỏi.
Cách 1
Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp:
- Trên đường cùng mẹ đến trường: thấy “lạ”, trong lòng “đang có sự thay đổi lớn”, cảm thấy trang trọng và đứng đắn; Nâng niu mấy quyển vở, muốn thử sức cầm bút.
- Mới đến trường: ngạc nhiên, cảm thấy nhỏ bé, lo sợ.
- Nghe gọi tên và rời tay mẹ: giật mình, lúng túng, sợ hãi như quả tim ngừng đập.
- Ngồi trong lớp: mùi hương lạ, thấy lạ với bức hình treo trên tường, lạm nhận bàn ghế, chỗ ngồi là của mình; không hề thấy xa lạ với người bạn mới ngồi bên; Nhìn theo cánh chim... một kỉ niệm cũ sống lại.
Tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật:
- “... những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng” → tình cảm đẹp đẽ, trong sáng của cậu bé lần đầu đi học.
- “Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi” → tâm hồn mơ mộng của trẻ thơ không bận tâm quá nhiều điều gì.
- “Họ như con chim non đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ” → sự non nớt, khát vọng của những cậu học sinh.
- “Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả banh tưởng tượng”→ lòng người hồi hộp với tiếng trống.
- “trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp”→ cái nhìn đẹp đẽ của trẻ thơ về ngôi trường.
Cách 2- Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp:
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” trên con đường tới trường: Cảm thấy trang trọng và đứng đắn, trong lòng tưng bừng rộn rã khi được mẹ hiền âu yếm nắm tay dẫn đi trên con đường làng quen thuộc dài và hẹp. Chú bé bâng khuâng, tự hào khi thấy mình đã lớn khôn.
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” lúc ở sân trường: Khi đứng trước ngôi trường, chú bé càng hồi hộp, bỡ ngỡ và ngạc nhiên, chú cảm thấy trường của mình vừa xinh xắn vừa oai nghiêm. Khi chú đứng giữa sân trường rộng lớn thì lại mang cảm giác lo sợ vẩn vơ. Và chú bé cũng như nhiều cậu học trò khác, bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa và đi từng bước nhẹ.
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi trống trường vang lên: Chú bé cảm thấy mình bơ vơ, vụng về và đầy lúng túng. Lúc nghe ông đốc đọc tên từng người, chú bé hồi hộp đến mức cảm thấy như “quả tim ngừng đập”
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi trong lớp học: bước vào lớp học với cảm xúc hồi hộp, bỡ ngỡ, thấy mọi tấm hình treo trên tường đều lạ lạ và hay hay.
- Tác dụng của việc sử dụng câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật: đã giúp thể hiện rõ nét tâm trạng một cách sâu sắc, xúc động, lột tả được những cung bậc cảm xúc của nhân vật trong sự kiện lần đầu tiên đến trường.
Các bài tập cùng chuyên đề
Tóm tắt nội dung văn bản Tôi đi học (Truyện kể lại sự việc gì? Sự việc ấy xảy ra trong bối cảnh nào? Cốt truyện có gì đặc biệt?,…)
Nhân vật chính trong văn bản Tôi đi học là ai? Nhân vật ấy được nhà văn miêu tả ở những phương diện nào (ngoại hình, lời nói, hành động, tâm trạng và mối quan hệ với các nhân vật khác,…)?
Ngôn ngữ kể chuyện (trần thuật) của văn bản Tôi đi học có gì đặc sắc?
Đọc trước văn bản Tôi đi học; tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Thanh Tịnh.
Những hình ảnh nào trong văn bản Tôi đi học gợi nỗi nhớ cho nhân vật “tôi”?
Tranh minh họa liên quan đến nội dung của văn bản Tôi đi học như thế nào?
Phần (2) văn bản Tôi đi học kể về chuyện gì?
Tâm trạng nhân vật “tôi” trong văn bản Tôi đi học thế nào khi được gọi tên?
Tại sao các bạn nhỏ trong văn bản Tôi đi học lại khóc?
Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” thể hiện trong phần (3) văn bản Tôi đi học như thế nào?
Theo em, cốt truyện Tôi đi học thuộc dạng nào dưới đây?
A. Kể lại sự việc khác thường, kì lạ
B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ
C. Kể lại sự việc có nội dung trào phúng, châm biếm, hài hước
D. Kể lại sự việc có nội dung giàu tính triết lí
Cảnh vật trong truyện Tôi đi học được nhìn qua con mắt của ai và được nhớ lại theo trình tự nào? Nêu một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần (1).
Truyện ngắn Tôi đi học là một truyện ngắn giàu chất thơ. Theo em, điều gì tạo nên đặc điểm ấy (về nội dung, hình thức, ngôn ngữ)?
Văn bản Tôi đi học đã nói giúp những suy nghĩ và tình cảm gì của rất nhiều người đọc? Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay như thế nào?
Bằng sự trải nghiệm của bản thân, hãy tưởng tượng mình là “người bạn tí hon” hôm ấy ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện Tôi đi học, hôm ấy, em sẽ nói với “tôi” điều gì?
Nội dung chính của văn bản Tôi đi học là gì? Em có nhận xét gì về cốt truyện của truyện ngắn này?
Nhân vật chính trong truyện Tôi đi học là ai? Nhân vật ấy được khắc họa từ những phương diện nào?
Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp thuộc văn bản Tôi đi học. Chỉ ra tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật.
Truyện ngắn Tôi đi học là một truyện ngắn giàu chất thơ. Theo em, điều gì tạo nên đặc điểm ấy (về nội dung, hình thức, ngôn ngữ)?
Văn bản Tôi đi học đã nói giúp những suy nghĩ và tình cảm gì của rất nhiều người đọc? Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay như thế nào?
Phân tích tác dụng của ngôi kể trong truyện ngắn Tôi đi học? Chỉ ra sự phù hợp của ngôi kể này với chủ đề và âm hưởng chung của văn bản.
a. Đoạn trích Tôi đi học tập trung khắc họa nội dung gì? Bút pháp nghệ thuật nào được người viết sử dụng nổi bật trong đoạn trích ấy?
b. Vì sao nhân vật “tôi” cảm thấy: “Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ”? Nhận xét diễn biến tâm lí của nhân vật “tôi” qua chi tiết này.
c. Trong đoạn trích trên, tại sao nhân vật “tôi” lại muốn cầm bút thước? Điều đó thể hiện nét tâm lí gì đang thay đổi trong nhân vật “tôi”?
d. Xác định trợ từ và ý nghĩa cụ thể của trợ từ ấy trong câu sau:
Tôi có ngay cái ý nghĩ vừa non nớt vừa ngây thơ này: chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước.
e. Dẫn ra ít nhất hai câu văn có sử dụng phép so sánh trong đoạn trích trên.
“Tôi đi học” của Thanh Tịnh được viết theo thể loại nào?
Tôi đi học của Thanh Tịnh được viết theo thể loại nào?
